حال و هوای «شب یلدا» در چهار استان ایران

به گزارش ترندونی، یلدا یکی از آیین های کهن ایرانیان است که در آخرین شب پاییز برگزار می شود. خانواده های ایرانی در همه جای ایران طولانی ترین شب سال را جشن می گیرند که به آن چله نیز می گویند. در سرتاسر ایران، مراسم جشن شب چله یا یلدا رایج است، از جمله حافظ خوانی. اما در برخی شهرها این شب را به سبک محلی خود جشن می گیرند، به عنوان مثال به تعدادی از آنها می پردازیم.

یلدا از سمنتس

سمنی ها در شب یلدا با آجیل، شیرینی های محلی، کشمش، آلو، قیسی و حافظ خوانی جشن می گیرند، اما نوع این غذاها بسته به فرهنگ و آب و هوای منطقه می تواند تغییر کند، مثلاً در گرمسار به جای هندوانه. خربزه های معروف سر سفره سرو می شود.یلدا می گوید. دامغانی نبات یلدایی پسته و آرد نخودچی هم دارد. گردو و آلو شهمیرزاد سمنان از محصولات غذایی مهم شب یلدا هستند.

اما جشن یلدا تنها با غذا نیست، یکی از آیین های یلدا در منطقه چارتوران سمنان «فال سوزنی آبی» است. فال این است که ریش سفید و بزرگان فامیل برای جوانان خوش شانس هستند که نتیجه تعبیر را ببینند، در سال جدید ازدواج می کنند.

«سوزن کبود» به این صورت است که دو سوزن با پنبه یا دستمال در ظرف مسی پر از آب می‌اندازند، اگر سوزن‌ها به هم نزدیک باشد، تعبیر به ازدواج جوانی است که به خاطر او مال می‌گرفتند. و اگر طلاق گرفته باشند از آنجا نقل مکان کرده اند، در آن سال ازدواج نمی کند.

یکی دیگر از فایل های شب چله در سمنان فال نخود است. قبل از انجام این فال، وضو می گیرند، رو به قبله می نشینند و نیت می کنند. 41 نخود هم اندازه و شسته شده را روی پارچه مخصوصی که فقط برای فال در نظر گرفته شده است قرار می دهند. نخودها را با دو دست به سه قسمت دلخواه تقسیم می کنند و هنگام تقسیم به حساب نمی آیند. به این ترتیب مقداری از نخودها در دست راست (دسته اول)، مقداری در سمت چپ (دسته دوم) و مقداری در وسط (دسته سوم) باقی می مانند. نخودهای هر قسمت را چهار عدد از هم جدا می کنند و این کار را ادامه می دهند تا چهار نخود یا کمتر باقی بماند. به عنوان مثال، اگر دسته اول شامل 21 نخود باشد، چهار نخود از هم جدا می شوند تا یک نخود باقی بماند. سپس بر اساس نخود باقیمانده فال را تفسیر می کنند. اگر باقیمانده ها اعداد دو، سه، چهار یا به هر ترتیبی باشند، این حالت شفت ایجاد می کند. این حالت یعنی جواب فال نخود بد است و برای گرفتن نتیجه خوب باید کار را به تعویق انداخت. این نوع علامت کاملا بد نیست و ممکن است در آینده نتیجه تغییر کند. اگر باقیمانده ها اعداد یک، یک و سه یا یک، دو و دو باشند، یعنی مجموع باقیمانده ها پنج است، این بهترین راه برای پیش بینی آینده است.

هانی رستگران، مسئول ثبت آثار میراث ملی و تابوهای استان سمنان که در خصوص آیین های شب یلدا در سمنان توضیحاتی را ارائه می دهد به ترندونی گفت: پرونده ثبت این دو آیین سمنانی در یلدا در حال آماده شدن است. ثبت. در فهرست میراث ناملموس

«یلدا» در خراسان شمالی

یکی از معروف ترین آیین های خراسان شمالی در شب چله که در سال 1401 م 8 نوامبر سل برون در فهرست میراث ناملموس ثبت شده است. این مراسم برای اولین یلدای این زوج در دوران نامزدی است. خانواده داماد هفت سینی (سینی) حاوی لباس و کفش، شیرینی و آجیل و… را با پارچه ساتن قرمز تزیین می کنند و با خوشحالی به خانه عروسشان می برند.

در روستای خراسان شمالی این آیین با آلات و آواز اجرا می شود و گروهی از نوازندگان و نوازندگان با «چله برون» عروس را همراهی و می نوازند. از طرفی مادر عروس برای کسانی که هدایایی آورده اند آماده می کند و هدیه کوچکی مانند دستمال کار دستی یا ابریشم دوزی به آنها تقدیم می کند. فردای یلدا سینی های خالی را پر از کادو می کنند و برای خانواده داماد می فرستند. همچنین یکی از اقلامی که خانواده داماد برای عروس خود می آورند «چله برون» است – برنج، روغن، مرغ، گوشت، زیرا معتقدند عروس جزو خانواده آنها شده است و باید تا پایان این زمان به لوازم ضروری عروس رسیدگی کنند. خودشان

علی حسین پناه کارشناس جامعه شناسی درباره شب یلدا در خراسان شمالی به ترندونی گفت: خانواده های خراسان شمالی دور صندلی می نشینند، میز پرت می کنند و شاهنامه می خوانند. در خراسان شمالی به دلیل شرایط آب و هوایی در این موقع از سال انار وجود ندارد، از لبو آب پز، لبو خشک، شلغم آب پز، کشمش و توت خشک استفاده می کنند.

به گفته وی یکی از غذاهای ویژه شب یلدا در بجنورد، قبوری است که همزمان با سله برون به ثبت رسیده است. این غذا تا حدودی شبیه استامبولی است و بجنوردیس آن را در قاب های مسی برای چله درست می کند. همچنین در جاجرم این استان برای شب یلدا حلوای به نام جوزی با شیره انگور و گردو تهیه می شود که میراث فرهنگی این استان در تلاش است تا سال آینده طرز تهیه این حلوا را در فهرست میراث ناملموس ثبت کند.

خراسان جنوبی در چلشانشی

روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خراسان جنوبی نیز درباره آیین های شب چله در این استان به ترندونی توضیح داد: مراسم دست زدن یکی از آیین های ویژه شب یلدا در استان خراسان جنوبی به ویژه در قائنات است. کاف نوعی نبات است که با افزودن شیره چوبک و شیرین کردن آن درست می شود. برای تهیه این شیرینی محلی چوبک یا بیخ که ریشه گیاه صحرایی است را چند بار می کوبند و در آب می جوشانند تا تلخی آب از بین برود. سپس اجازه داده می شود تا این آب خنک شود، سپس در ظرف بزرگی که ترجیحاً یک فرورفتگی سفالی است، می ریزند. مردان و مردان جوان فامیل با چوبی از چوب نازک انار مایع را به هم می زنند تا کف کند و با هم آهنگ های خاصی می خوانند و به هم زدن ادامه می دهند تا کف سفت شود.

سپس به تدریج مقداری آب انگور یا شیره شکر یا پودر قند اضافه کنید و به زدن کف ادامه دهید تا خوب مخلوط شده و کف شیرین شود. پس از آماده شدن کامل خمیر را در ظرف ها گذاشته و گردو، بادام، پسته و رازیانه کوبیده شده روی آن می پاشند و با انگشت می خورند. قبل از شیرین کردن کف، گاهی با شادی صورت همدیگر را می مالند و چون این کف رنگ و مزه و بو ندارد به کسی آسیب نمی رساند. این عمل باعث خنده و سرگرمی می شود. گاهی در شب های برفی، کف برف می ریزند تا از مزایای آن بهره مند شوند.

شو چلگی (شب چلگی) یکی دیگر از آیین های خراسان جنوبی شبیه به چله برون خراسان شمالی است. سینی تنقلات و میوه، پارچه یا لباس نو از جمله هدایایی است که داماد آینده به خانه عروس می فرستد.

گوسفند پروانه ای و گوشت گرم (قورمه) شب چله از دیگر آداب و رسوم قدیمی مردم بیرجند بود، به ویژه در روستاهایی که تقریباً هر خانواده یک یا چند گوسفند را در خانه پروار می کردند تا گوشت خود را برای خوردن گوشت آن تهیه کنند. در صورت نیاز.اما یکی از این گوسفندان پروار مخصوص شبو چله بود که گوشتش را تکه تکه می کردند و در قابلمه شنی (چدنی) می پختند.

یکی دیگر از آیین های شب یلدا در میان خانواده های خراسان جنوبی کشیدن اسپند است. وقتی خانواده ها برای جشن یلدا دور هم جمع می شوند، مادربزرگ ها با بوی سپند از آنها استقبال می کنند و برای رفع گرفتاری ها و بدبختی ها این سپند را دور سر همگان پخش می کنند و با صلوات به خانه حال و هوای خاصی می بخشند.

شب چاله در کردستان

امیر صادقی کارشناس ارشد مردم شناسی کردستان نیز درباره شب چله در این استان گفت: شب چله جایگاه ویژه ای در بین مردم کردستان دارد. در کردستان شب یلدا را «شهو چله» یا «شه و زمسان» (شب زمستان) می نامند، شبی که قبل از رسیدن مردم شور و شوق خاصی ایجاد می کند. سنندجی ها در تدارک این ضیافت، خربزه های کوچکی را که از روستای توریستی سراب قامیش تهیه می شود، در سرکه می گذارند تا «کالک تورش» (خربزه ترش) که یکی از عناصر اصلی سفره این شب است درست شود. بعد از خوردن غذای شب چله چرب و سنگین، خوردن این خربزه ترش هضم غذا را آسان می کند و می توانید در طول شب از میان وعده های متنوع و میوه های رنگارنگ شب چله لذت ببرید. آب داخل خربزه که مزه ترش و شیرین دارد در ظرفی جداگانه ریخته و تقسیم می کنند.

وی ادامه داد: چند ماه مانده به زمستان برای این شب خوشه های انگور را در سرداب یا در سایه می چینند و به سقف آویزان می کنند که به آن «آنو» (با نان پف کرده) می گویند. غذای شب یلدا در استان دلمه و رشته پلو است که در این شب اگر بخواهید همسایه ها غذایی را که درست کرده اند به هم می دهند که به آن «کاسه هاوسا» می گویند.

این مردم شناس درباره دیگر غذاها و آیین های کردستانی در یلدا گفت: انجیر خشک، برگ گلابی، برگ زردآلو، هسته زردآلو که با سماق، توت خشک، تخمه کدو تفت داده شده و همچنین گندم بریان شده مخلوط با آب گزنه و دیگ گرم شده است. ” به شکل گلوله های کوچک یکی از میوه های خشک شب چله در کردستان است. همچنین میوه های شب چله شامل هندوانه، سیب، گلابی، راش، انار و آنا برای شب چله در کردستان ضروری است. در برخی خانواده ها برای خوردن میوه های شب بو و در برخی دیگر مانند امروز سفره می گذارند. هندوانه یکی از میوه هایی است که حتما باید سر سفره باشد و چون فصلش تمام شده معمولا هندوانه های خوب از آب بیرون نمی آیند. خوردن هندوانه نوعی وداع با فصل گرما و خوش آمدگویی به زمستان است. همچنین طبق باورهای محلی، خوردن این شب باعث تقویت بدن در برابر بیماری های زمستانی می شود.

«گورو بازی» یکی از بازی های محلی کردستان است که در شب یلدا در آنجا برگزار می شد. همچنین پدربزرگ ها و مادربزرگ ها در این شب طولانی و تاریک و سرد زمستان برای نوه های خود داستان هایی مانند «زن زمهریر» تعریف می کنند و در گذشته شاهنامه، گلستان و بستان، اسکندرنامه خواندن رایج بود.

کردها مانند مردم خراسان شمالی و جنوبی رسم دارند در شب یلدا برای دختران تازه نامزد هدیه می آورند که به آن «خنچه بردان» می گویند. در این خوانچه ها به غیر از غذا و میوه، هدیه گران قیمتی برای عروس گرفته می شود که معمولاً یک پارچه یا یک تکه طلا است.

در کردستان رسم دیگری به نام «شهو زمسانی» وجود دارد که عروس اولین شب را در خانه شوهر می گذراند، یعنی این بار خانواده عروس باید تمام نیازهای شب داماد را برای داماد فراهم کنند. خونه دامادشون

علاوه بر این در سال های اخیر در روستاهای کردستان مراسم پرتاب شال در شب چله نیز اجرا می شود. در این رسم، جوانان روستا از سوراخ های پشت بام، شال هایی را که نقش تهویه و منبع نور را دارد پایین می فرستند تا صاحب خانه به مناسبت شب میلاد هدیه ای بگذارد.

انتهای پیام