در قوانین کیفری ما ورود آسیب و صدمه به دیگران ممنوع است و در صورتی که شخصی با اعمال و رفتار خود به دیگری آسیبی برساند، برای شخصی که به او آسیبی وارد شده این حق به وجود خواهد آمد که از طریق مرجع قضایی صالح حقوق خود را مطالبه و شکایت حقوقی یا کیفری مطرح نماید.
مرجع قضایی نیز در صورتی که آن شخص شکایت خود را مطرح نمود، موظف است در اسرع وقت رسیدگی را آغاز کرده و بعد از انجام تحقیقات لازم، تصمیم و حکم مقتضی را صادر نماید.هر گاه شخصی در صورت وقوع جرمی خسارت و زیانی متوجه او شده باشد باید از طریق دادسرای محل وقوع جرم شکایت کیفری مطرح نماید.
شکایت کیفری که در واقع از طریق ارائه شکوائیه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و مطرح می‌گردد، در واقع اولین قدم برای آغاز فرآیند یک دعوای کیفری محسوب شده و این شکایت را شخص شاکی یا همان فرد ضرر دیده بر علیه متهم یا همان زیان مطرح می‌نماید.طرح شکایت از سوی شاکی، در بسیاری از مواقع ضروری ترین اقدام و گام محکوم کردن متهم است، یعنی تا هنگامی که شاکی شکایت خود را در محاکم قضایی کشور مطرح نکند، دادسراها قادر نخواهند بود، رسیدگی به جرم را آغاز نمایند.
البته موضوع همیشه اینگونه نیست و در برخی مواقع حتی اگر شاکی اقدام به طرح شکایت و تنظیم شکواییه ننماید، در صورتی که یکی از ضابطان دادگستری شاهد وقوع جرم باشند و گزارش خود را ارائه نمایند، دادسرای محل وقوع جرم باید رسیدگی به موضوع را آغاز نماید.به جرایمی که صرفا با طرح شکایت از سوی شاکی رسیدگی به آن آغاز خواهد شد جرایم مشهود، و جرایمی نیازی به طرح شکایت از سوی شاکی نداشته و دادستان راسا قادر است جرم واقع شده را مورد تعقیب قضایی قرار دهد، جرایم نامشهود نامیده می‌شود.
مطلبی که در این خصوص حائز اهمیت است این که شاکی باید در هنگام تنظیم و طرح شکایت، باید تمام شرایط شکلی و بعضا ماهوی طرح شکایت را رعایت نماید تا شکوائیه به صورت جامع و کامل تنظیم شود. زیرا در صورتی که یک شکواییه کامل و در برگیرنده تمام جوانب نباشد، دادگاه قرار رد شکایت صادر و مطمئنا شکایت شما را رد خواهد کرد.
رد شکایت به چه معنایی است؟
همیشه تنظیم درست و اصولی دادخواست و شکواییه، یکی از اصولی است که در قوانین و حتی محاکم قضایی کشور، به آن توجه ویژه می‌شود و در صورت عدم توجه به این اصول و مقررات که بیشتر موضوعات شکلی در تنظیم دادخواست و شکوائیه را در بر می‌گیرد، باعث خواهد شد که دادخواست و شکوائیه از سوی مقام رسیدگی کننده با قرار رد مواجه شود.اصولا در موضوعات حقوقی رد شکواییه را به علت عدم توجه به شرایط شکلی تنظیم آن رد شکایت گویند. در ادامه به این اصول اشاره خواهد شد.
اصول اساسی که باید در تنظیم یک شکواییه رعایت گردد:
آن چنان که مستحضر هستید، در صورتی که یک دادخواست حقوقی کامل نباشد و شرایط شکلی تنظیم آن توسط خواهان دعوا رعایت نشده باشد، دادگاه رسیدگی کننده قرار رد دادخواست مطرح شده را صادر خواهند کرد، شکواییه نیز در صورتی که تمام نکات و مبانی تنظیم آن را شاکی رعایت نکرده باشد، دادسرا یا دادگاه کیفری رسیدگی کننده نمی‌تواند آن شکایت را رد نماید.پس در تنظیم هر شکوائیه، شاکی یا وکیل او باید شرایط و نکات زیر را در دستور کار قرار داده و آن را رعایت نماید:
اهلیت داشتن شاکی
در جرایم مشهود که لازمه شروع رسیدگی به آن منوط به طرح شکایت از سوی شاکی یا زیان دیده است، شخص شاکی باید اهلیت قانونی برای طرح شکایت را داشته باشد.در واقع اهلیت به این معناست که شخص شاکی به سن قانونی برای طرح شکایت و انجام امور مرتبط با آن رسیده باشد. در قوانین کشورمان، سن معینی برای دارا بودن اهلیت در نظر گرفته نشده است و تنها قانونگذار بیان نموده که سن بلوغ در پسران 15 سال و در دختران 9 سال تمام است.
اما رویه عملی در همه محاکم به این شکل است که تمام افراد با رسیدن به سن 18 سالگی، اهلیت لازم برای انجام امور حقوقی خود را پیدا خواهند کرد.پس شاکی یا باید به سن 18 سالگی رسیده باشد و یا به نیابت از او ولی یا قیم، مسائل حقوقی‌اش را پیگیری نمایند.
طرح شکایت از طرف شاکی
دومین عامل مهم در تنظیم یک شکوائیه این است که در جرایمی که جنبه عمومی ندارند و با شکایت شاکی رسیدگی به آن‌ها آغاز خواهد شد، خود شخص شاکی یا وکیل قانونی او اقدام به تنظیم شکواییه و طرح دعوای کیفری نماید، تا به این طریق، جرم واقع شده در محاکم کیفری مورد بررسی و اظهار نظر قرار بگیرد.در بسیاری از مانند توهین، فحاشی، افترا و غیره تا هنگامی که شخص شاکی اقدام به طرح شکایت خود ننماید، دادگاه هرگز نخواهد توانست به قضیه ورود پیدا کرده و آن را مورد رسیدگی قرار دهد.
طرح شکایت از طریق ضابطان دادگستری
آن چنان که بیان شد، بسیاری از جرایم در قانون مجازات اسلامی از جرایم مشهود بوده و در صورتی که از طریق دادستان یا ضابطان دادگستری مشاهده گردد، این افراد می‌توانند، موارد را به مرجع قضایی اطلاع رسانی نموده تا رسیدگی کیفری به آن موضوع آغاز گردد.
این جرایم در حقیقت، همان جرایم غیرقابل گذشت و عمومی هستند که حتی بدون مراجعه شاکی خصوصی به دادسرا نیز امکان پیگیری آن از ناحیه دادستان وجود خواهد داشت.ضابطین دادگستری همان ماموران آموزش دیده نیروی انتظامی هستند که آموزش‌های مربوطه را دیده و کارت ضابطی دریافت کرده‌اند. البته در برخی از موارد خاص، نیروی‌های بسیج و اطلاعات سپاه پاسداران و ماموران وزارت اطلاعات نیز جزو ضابطین دادگستری به حساب می‌آیند.
جلوگیری از رد شکواییه با تنظیم یک شکواییه اصولی
مطابق با ماده 68 قانون آیین دادرسی کیفری، برای آن که یک دعوای کیفری آغاز گردد و دادسرا بتواند به آن رسیدگی کند، لازم است تا شخص شاکی اقدام به تنظیم شکواییه کند.زمانی که شکواییه تنظیم شد، چنانچه مطابق با اصول و قوانین شکلی تنظیم گردیده بود و نکات لازم در تنظیم آن رعایت شده بود، مقام رسیدگی کننده در دادسرا نمی‌تواند از رسیدگی به آن امتناع کند.
درج مشخصات و موضوع شکایت
برای آن که شکایت شما رد نشود و به عبارتی رد شکایت رخ ندهد، و دادگاه پس از وصول شکواییه رسیدگی خود را به موضوع شکایت آغاز نماید، لازم است تا مشخصات هویتی شاکی و در صورتی که اطلاعی از هویت متهم در دسترس است، مشخصات متهم و موضوع شکایت به صورت کامل در شکوائیه درج گردد.
مواردی که باید حتما در شکواییه درج گردد عبارت است از:
- مشخصات هویتی کامل شاکی و نشانی دقیق او
- موضوع شکایت و نوشتن تاریخ دقیق وقوع جرم و محل وقوع جرم
- ضرر و زیان مالی که به شاکی خصوصی وارد گردیده است و اکنون شاکی بنا به مطالبه آن دارد.
- پیوست نمودن ادله، مشخصات شهود و اسامی مطلعین از وقوع جرم
- امضا نمودن شکوائیه و در صورت عجز از امضا درج اثر انگشت شاکی
- در صورتی که تمام این موضوعات توسط وکیل انجام و پیگیری می‌شود، باید مشخصات وکیل و امضای او در شکواییه باشد.
در صورتی که هر یک از موارد فوق در شکواییه درج نشود، دادسرا شکایت را رد خواهد کرد.به این نکته نیز توجه داشته باشید که بر اساس ماده 71 قانون آیین دادرسی کیفری، قضات و ضابطان دادگستری موظف هستند که حتی در خارج از اوقات اداری نیز شکایت شفاهی یا کتبی شاکی را در هر موضوعی بپذیرند.
طرح شکایت شفاهی و قبول آن به این شکل است که شاکی شکایت خود را به دادسرا یا ضابطین امر اعلام می‌کند، ضابط دادگستری نیز که همان مامور نیروی انتظامی هستند آن شکایت را در صورت جلسه قید کرده و به امضای شاکی می‌رساند.البته این روال ثبت شده در قانون است و هم اکنون کلیه شکایات باید از طریق سامانه خدمات قضایی و دفاتر آن در کل کشور به ثبت برسد.
چه زمانی به وکیل خانواده نیاز داریم؟
خانواده یکی از مهم ترین ارکان یک جامعه است. برای خانواده و مسائل مربوط به آن به عنوان بنیادی ترین نهاد جامعه قوانین متفاوتی هم در زمان تشکیل آن و هم در زمان بروز مشکلات وضع شده است. محافظت از خانواده و تلاش برای استوار ماندن آن از پایه های یک جامعه محسوب می شود.
با این وجود ممکن است مشکلات و مسائلی مطرح می شود که رو به رو شدن با آن ها نیازمند دانش حقوقی و آشنایی با قوانین می باشد. در این شرایط وکیل خانواده خوب شخصی است که می تواند به مسائل پیش آمده رسیدگی کند.
قرارهایی که ممکن است در دادسرا در خصوص شکایات مختلف صادر گردد
هنگامی که شاکی اقدام به طرح شکایت از شخصی می‌نماید، در صورتی که شکایت او کامل باشد و موضوع رد شکایت در ابتدای رسیدگی اتفاق نیفتد، دادسرا برابر با قانون تحقیقات خود را آغاز خواهد کرد.اگر پس از تحقیقات دادسرا مشخص شود که شخص متهم، جرم موضوع شکایت را انجام داده است، دادسرا قرار مجرمیت یا در واقع قرار جلب به دادرسی برای متهم صادر خواهد کرد.
پس از صدور قرار جلب، بازپرس کیفرخواستی صادر کرده و پس از تایید دادستان پرونده برای رسیدگی قضایی به دادگاه کیفری ارجاع خواهد شدبعد از آن که پرونده به دادگاه فرستاده شد، دادگاه در خصوص موضوع، مجددا تحقیقات لازم و بررسی‌های مربوطه را انجام می‌دهد.دادگاه در این مرحله نیز گزارش پلیس و شهادت شهود را مورد بررسی قرار داده و در صورت نیاز به تحقیقات و معاینه محلی آن را انجام داده تا به این طریق برائت یا مجرمیت متهم احراز گردد و دادگاه بتواند تصمیم نهایی خود را صادر نماید.
معمولا تصمیم نهایی دادگاه‌های کیفری نیز یکی از موراد زیر خواهد بود:
قرار منع پیگرد یا حکم به مجازات
در صورتی که قاضی دادگاه بعد از انجام تحقیقات و استماع شهادت‌ها و گزارشات به این نتیجه برسد که شخص متهم، جرم منسوب شده به او را انجام نداده است، قرار منع پیگرد صادر خواهد کرد.
همچنین در صورتی که عملی که به متهم نسبت داده شده، در قانون مجازات اسلامی جرم انگاری نشده باشد و به عبارتی فاقد وصف کیفری باشد، قاضی باید قرار منع پیگرد صادر نماید.البته لازم به ذکر است که شاکی ظرف 10 روز پس از ابلاغ این قرار، می‌تواند به آن اعتراض و تقاضای تجدیدنظرخواهی نماید.در صورتی که رفتار متهم دارای وصف مجرمانه باشد، قاضی دادگاه موظف است مطابق قانون نسبت به اعمال مجازات‌های مقرر شده در قانون همچون حبس، جزای نقدی، شلاق و غیره اقدام لازم را به عمل آورد
قرار موقوفی تعقیب
در رسیدگی مرحله دادسرا اصلی حاکم است که براساس آن، زمانی که رسیدگی به جرمی آغاز گردد، دیگر متوقف نخواهد شد مگر هنگامی که قانون لازم بداند.به عنوان مثال در صورتی که شخصی به موجب ارتکاب جرمی تحت تعقیب قرار بگیرد، اما در حین انجام تحقیقات فوت کند و یا آن که عمل ارتکابی او مشمول عفو گردد، ادامه تحقیقات کیفری بر علیه او متوقف خواهد شد و دادستان علیه او قرار موقوفی تعقیب صادر خواهد کرد.
برای مشاهده وکلای خوب لطفا روی لینک پایین کلیک کنید.