استفاده از رزین های تبادل یونی از جمله رزین کاتیونی و رزین آنیونی و رزین میکس بد در دنیای امروز بسیار زیاد شده است ، بسیاری از صنایع از رزین ها جهت استفاده در فرآیند های تولیدی خود بهره می برند . به طبع استفاده زیاد از محصولی باعث استهلاک و کاهش کارایی آن هم خواهد شد در این مقاله درباره علل خراب شدن ، رزین کاتیونی و سختی گیر و عوامل استهلاک رزین کاتیونی صحبت میکنیم.
مدت زمان موردنیاز برای مطالعه :3 دقیقه
اگر شما هم از دستگاه سختی‌گیر رزینی استفاده می‌کنید، پس حتما با تصفیه آب آشنا هستید.در دستگاه سختی گیر، فیلتری از رزین کاتیونی وجود دارد که با گذر آب از آن سختی آب گرفته می‌شود و آب نرم می‌شود.معمولا فیلتر رزین کاتیونی را با شستشو دادن در آب نمک احیا می‌کنند و معمولا پس از 10 الی 15 سال آن را تعویض می‌کنند.
اما حالا سوال اینجاست که چه عواملی طول عمر رزین کاتیونی را پایین می‌آورد؟ و انجام چه کارهایی باعث استهلاک رزین کاتیونی می شود؟
استریلیزه کردن رزین کاتیونی
معمولا وقتی که رزین کاتیونی در تانک می‌ماند، محیط تاریک و مرطوب است و جای مناسبی برای رشد باکتری هاست. اما اکثر این باکتری‌ها بی آزار هستند، همانطور که ما همه روزه با باکتری‌ها احاطه شده‌‌ایم و بسیاری از باکتری هایی که روی پوست ما هستند آسیبی به ما نمی‌رسانند. اگر بخواهید رزین کاتیونی را بجوشانید تا وقتی که دمای آن را به 100 درجه سانتی گراد نرسانید فایده ای ندارد و این دما برای رزین کاتیونی مناسب نیست و به آن آسیب میرساند.
پس تنها راه باقی مانده استفاده از مواد شیمیایی است و این خود آغاز مشکلات شماست.
ماده شیمیایی که معمولا برای استریلیزه کردن رزین کاتیونی به کار می‌رود سفید کننده است، مشکلی که استفاده از سفید کننده ایجاد می‌کند این است که با رزین واکنش میدهد و این واکنش شیمیایی منجر به ساخت مواد سمی سرطان زا می‌شود.
پس بهتر است که به فکر استریلیزه کردن رزین کاتیونی خود نباشید.
آیا یخ زدگی و خشک شدن رزین کاتیونی بر روی آن تاثیر می‌گذارد؟
وقتی رزین کاتیونی داخل تانک رها شود، یخ میزند. آیا یخ زدن رزین کاتیونی به آن آسیب میزند؟ تا حدودی بله، ولی برای آنکه آسیب آن قابل مشاهده باشد باید میزان زیادی از دانه های آن یخ بزنند. اما این یخ زدگی می‌تواند به تانک، شیر کنترل و لوله ها آسیب بزند. یخ زدگی می‌تواند باعث متورم شدن آب شود و باعث شود اجسام ترک بردارند مثل وقتی که لوله ها در زمستان بخاطر یخ زدگی آب می شکنند.
- یکی از کارهایی که می‌توانید بکنید عایق بندی است و شاید بهتر باشد ردیابی گرما هم انجام دهید تا لوله‌ها و شیرکنترل یخ نزنند.
- یکی از کارهای دیگری که می‌توانید انجام دهید این است که آب را تخلیه کنید یا آن را با هوایی شبیه به آنچه با سیستم های آبپاش انجام می شود ، بیرون بزنید.
نکته مهمی که باید بدانید این است که به هیچ وجه نگذارید رزین کاتیونی به طور کامل خشک شود، اگر رزین را داخل یک فر بگذارید و آب آن را کامل بگیرید، اندازه آن نصف می‌شود و وقتی که دوباره با آب تماس پیدا کند رزین کاتیونی ناگهان متورم شده و می‌شکند. برای همین اگر رزین را زیر نور خورشید رها کنید، از عمر آن به سرعت کم می‌شود.
بهترین روش محافظت از رزین کاتیونی
یکی از بهترین روش های محافظت از رزین کاتیونی قرار دادن آن در آب نمک است. کافی است تا بستر رزین کاتیونی را وقتی از آن استفاده نمی‌کنید، داخل آب نمکی که برای احیای آن استفاده می‌شود، بگذارید. نمک یکی از قدیمی ترین روش ها برای نگهداری از غذا است، نمک از رشد باکتری ها جلوگیری می‌کند و جلوی یخ زدگی رزین کاتیونی را می‌گیرد. آب نمک به رزین آسیب نمیرساند اما قبل از شروع فرآیند تبادل یونی باید آن را از سیستم خارج کنید.
چگونه عمر رزین کاتیونی را افزایش دهیم؟
روش های جلوگیری از خراب شدن رزین سختی گیر
1.از تماس دادن رزین کاتیونی با موادی که به آن آسیب میزنند پرهیز کنید.( مانند سفید کننده ها)
شاید وقتی چاره دیگری ندارین و رزین شما به شدت کثیف باشد مجبور شوید از آن استفاده کنید اما برای اولین انتخاب، اصلا سفیدکننده انتخاب مناسبی برای استریلیزه کردن رزین نیست.
2.اشتباه دیگری که نباید مرتکب آن شوید استفاده از ضدیخ است. مواد شیمیایی داخل ضدیخ سمی هستند برای بدن انسان و برای رزین کاتیونی مناسب نیست، این ترکیباب برای ماشین‌ها ساخته شده اند.
- کلر ماده ایست که داخل سفید کننده است و برای رزین مضر است، هر ماده ای که حاوی کلر باشد طول عمر رزین کاتیونی را کم می‌کند.
- می‌توانید از گرانول کربن برای از بین بردن کلر در آب سختی که میخواهد وارد بستر رزین کاتیونی شود استفاده کنید تا رزین عمر بیشتری کند.
5.یک کار دیگر که می‌توانید بکنید این است که رزین کاتیونی خود را در بازه های زمانی کوتاه احیا کنید، احیا کردن رزین کاتیونی باعث می‌شود از یون های مضر آب سخت اشباع نشود و کارایی خود را دیرتر از دست دهد.
آیا پاک کننده رزین کاتیونی از خراب شدن رزین سختی گیر جلوگیری می کند؟
شاید ، اما مراقب باشید. پاک کننده های حاوی اسید سیتریک یا فسفات برای رزین کاتیونی قابل قبول است ، اما به طور برگشت ناپذیری به مورد استفاده برای آسیب میرسانند. همچنین اگر بستر رزین شما آنقدر لکه دار شده باشد که آب به صورت برابر از آن خارج نشود، این پاک کننده ها به خوبی در آن جواب نمیدهند. در این مورد پیشگیری بهتر از درمان است و بهتر است موادی که برای رزین مناسب نیستند را از قبل حذف کنید.
- مقادیر بالای آهن و منگنز
- مواد جامد معلق
- رنگ زیاد
- بوی بد
همگی آلاینده های آب سخت هستند. ممکن است این عوامل خطری برای سلامتی نداشته باشند ، بنابراین ممکن است افرادی که آب سخت خود را نرم می کنند خیلی به این عوامل اهمیت ندهند. اما نوشیدن آنها نه تنها ناخوشایند نیست بلکه به سیستم تبادل یونی شما نیز آسیب میرساند.
هر چیزی که دانه های را بپوشاند و داخل شود و به بیرون برنگردد ، باعث خراب شدن رزین سختی گیر پرولایت می شود. بهتر است در وهله اول اجازه ندهید که وارد رزین شوند.
سخن آخر:
آب سخت ضررهای زیادی برای زندگی و کسب و کارهای صنعتی دارد، استفاده از دستگاه سختی گیر زندگی امروزه را بسیار تحت تاثیر قرار میدهد. با رعایت این موارد و افزایش عمر رزین کاتیونی خود می‌توانید هزینه های مالی و اجرایی نصب و تعویض رزین تبادل یونی را کاهش دهید.
منبع: یوتیوب