به گزارش خبرنگار محیط زیست خبرگزاری ترندونی هفته ای که گذشت با خبری از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست استان خراسان شمالی مبنی بر کشف لاشه یک قلاده توله پلنگ تلف شده در شهرستان ساریگل شروع شد که در ادامه نه تنها دلیل مرگ این توله پلنگ نابالغ غرق شدن در سیل اعلام شد بلکه از این اتفاق به عنوان یک مرگ قابل قبول و یک اتفاق طبیعی زیست محیطی یاد شد.
روح الله لایق معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی خراسان شمالی در راستای این خبر احتمال این که این توله پلنگ در صورت زنده ماندن به بلوغ می رسید را بسیار پایین دانست چرا که تولد این توله خارج از فصل زاد و ولد و زایمان پلنگ ها بوده است.
در شرایطی که مرگ این توله پلنگ نه ضربه ای به اراضی شخصی وارد کرده که «بیمه حیات وحش» خسارت آن را به عهده بگیرد و نه دخالت انسان در آن موثر بوده که کسی یا دستگاهی متهم شود؛ علیرغم این که سازمان حفاظت از محیط زیست تجربه چنین مرگ هایی را در سال های گذشته چشیده اما همچنان دست به اقدامی برای جلوگیری از این بحران طبیعی نزده است.
آبخیزداری به روش سنتی «سنگ چینی» مانع غرق شدگی گربه سانان می شود
سید جواد هادی اصل فعال محیط زیست در گفتگو با خبرنگار محیط زیست خبرگزاری ترندونی درباره راه های جلوگیری از غرق شدن گربه سانان در سیلاب ها گفت: با توجه به تجربیاتی که از نزدیک شاهد آن بودیم؛ آبخیزداری به روش سنتی با قدمتی قریب به چندین هزار سال به منظور مهار سیلاب در مناطق کوهستانی استفاده می شد. منظور از روش سنتی آبخیزداری «سنگ چینی» است که مردم بومی و محلی منطقه از آن استفاده می کردند.
وی با اشاره به دو نوع سنتی و مدرن آبخیزداری ادامه داد: اگر آبرفت ناشی از سیلاب را که از کوه به شیب سرازیر می شده عاملی برای تخریب و فرسایش خاک در نظر بگیریم؛ آبخیزداری سنتی نقش مراقبت و حفظ خانه اراضی و همچنین ضامن حیات دام ها به شمار می آید. با این حال جلگه حاصلخیز خوزستان نیز ماحصل سیل های متمادی ای است که از رودخانه های اصلی در قالب آبرفت جاری شده است.
این فعال محیط زیست قضیه سد ها در کاهش تلفات حیوانی در جریان سیلاب ها را از آبخیزداری تفکیک کرد و افزود: اگرچه سد ها در بر گیرندهٔ بخش عمده سیل ها هستند؛ اما به طور معمول در شاهرگ های آبی و رودخانه های اصلی احداث می شوند و در این موقعیت سیلی که در رودخانه رخ می دهد علاوه بر این که به عنوان مشکل برای حیات وحش تلقی نمی شود؛ برای طبیعت پایین دست نیز مفید است.
هادی احداث سد های مقابل رودخانه ها را آسیبی برای زیست بوم مناطق دانست و خاطرنشان کرد: اگرچه سدسازی در غرق شدن حیوانات در جریان سیلاب ها نقشی ندارد؛ اما آبخیزداری به روش سنتی (و نه مدرن) می تواند در روند کاهش کشتار این گونه ها تاثیر گذار باشد.
لزوم نصب سیستم های هشدار سیلاب در مناطق پرخطر
امیر مسلمی بیدهندی فعال و کنشگر محیط زیست و راهنمای گردشگری نیز با بررسی نقش سدسازی به منظور جلوگیری از غرق شدن گربه سانان در سیلاب ها گفت: با توجه به این که گربه سانان به ویژه گونه های در معرض خطر مانند پلنگ ها به دلیل زیست و زندگی در مناطق طبیعی و نزدیک به رودخانه ها در معرض خطر غرق شدن در سیلاب ها قرار دارند؛ گزارش ها از حوادث اخیر ثابت می کند که عدم وجود زیرساخت های حفاظتی در مناطق عبور حیوانات و مدیریت نادرست سد ها بر ایمنی این گونه ها تأثیرگذار است.
وی با اشاره به ایجاد زیرساخت های حفاظتی در مسیر عبور حیوانات ادامه داد: یکی از راهکار های مؤثر برای حفاظت از حیات وحش احداث پل های عبور حیوانات در مناطق رودخانه ای و سد ها است. با توجه به این که به طور معمول این پل ها در ارتفاع بالای سطح آب قرار دارند؛ علاوه بر این که امکان عبور ایمن حیوانات را فراهم می کند؛ از ورود این گونه های جانوری به رودخانه های خروشان نیز جلوگیری می کند.
این کنشگر محیط زیست استفاده از سیستم های هشدار سیلاب در مناطق حساس را از جمله راه حل های موثر دانست و افزود: نصب سیستم های هشدار سیلاب در مناطق پرخطر نیز می تواند نقش بسزایی در کاهش مرگ و میر گربه سانان ایفا کند. به عبارت دیگر کارکرد این دستگاه ها با افزایش سطح آب در زمان سیلاب شروع شده و به محض نزدیک شدن گونه جانوری به مسیر خطرناک سیستم های هشدار دهنده یا سایر سیگنال های صوتی و نوری فعال می شوند.
این فعال محیط زیست با بیان این که ایجاد مناطق حفاظتی در نزدیکی رودخانه ها و سد ها می تواند تا حدود زیادی مانع از ورود غیرعمدی گربه سانان به این مناطق شود یادآور شد: ایجاد موانع فیزیکی مثل فنس کشی یا نصب تابلو های هشدار در مناطق حساس می تواند در فصل های بارانی اثرگذار باشد. همچنین مدیریت سد ها با توجه به حفظ زیستگاه های طبیعی یکی از اصولی ترین راهکار های کاهش خطرات برای گربه سانان است.
مسلمی با اشاره به نقش سدسازی و مدیریت صحیح آن تشریح کرد: اگرچه سد ها نقش مهمی در مدیریت منابع آب و کنترل سیلاب ها دارند؛ اما فعالیت های نادرست سدسازی و تخلیه ناگهانی آب نیز می تواند زیستگاه ها را دستخوش تغییر کرده و تهدید های حیات وحش را افزایش دهد. از همین رو لازم است برنامه ریزی در سدسازی و زمان تخلیه آب مانعی برای جاری شدن جریان های ناگهانی در زیستگاه ها شود.
وی با اشاره به آموزش و آگاهی رسانی به جوامع محلی خاطرنشان کرد: آگاهی بخشی به جوامع محلی در اطراف رودخانه ها و سد ها نیز می تواند در جلوگیری از حوادث تلخ برای حیوانات مفید واقع شود. همچنین آموزش های عمومی درباره خطرات سیلاب ها برای حیات وحش و تشویق مردم به گزارش فوری مشاهده حیوانات در مناطق پرخطر می تواند به نجات سریع آنها و اقدامات حفاظتی کمک کند.
انتهای پیام/