قهوه برای خیلی از افراد بخش مهمی از زندگی روزمره است. برای این افراد تا زمانی که قهوه‌شان را ننوشند، روز شروع نمی‌شود. شما چه عادت داشته باشید خودتان در خانه قهوه دم کنید و چه ترجیح بدهید از کافی‌شاپ نزدیک محل کارتان قهوه بخرید، طبق تحقیقات این نوشیدنی محبوب می‌تواند از برخی بیماری‌ها پیشگیری کند. البته این مسئله دلیل نمی‌شود شروع کنید به مصرف قهوه بیشتر و فکر کنید یک قدم مهم در پیشگیری از ابتلا به یک سری از بیماری‌ها برداشته‌اید!
به‌هرحال همیشه تحقیقات جدیدی انجام می‌شود که گاهی ممکن است یافته‌های تحقیقات قبلی را رد یا آنها تأیید کنند. چیزی که تا الان می‌دانیم این است که ظاهراً نوشیدن قهوه می‌تواند از ابتلا به یک سری از بیماری‌ها پیشگیری کند.
دیابت نوع دوم
باوجوداینکه قند خون، یک منبع انرژی برای سلول‌های ماست؛ اما این سلول‌ها برای جذب قند به انسولین نیاز دارند. با این حال سلول‌ها ممکن است به انسولین مقاوم شوند، بنابراین پانکراس مجبور می‌شود انسولین بیشتر و بیشتری تولید کند. به‌مرورزمان، پانکراس در اثر کار زیاد ناکارآمد شده و قند خون می‌تواند بالا برود که نتیجهٔ آن پیش دیابت و در نهایت دیابت نوع دوم است.
اگر نگران هستید مبادا در آینده دچار دیابت نوع دوم شوید، خوب است بدانید طبق مطالعات، هم قهوه کافئین‌دار و هم قهوه بدون کافئین می‌توانند احتمال دیابت نوع دوم را کاهش دهند. اما اگر در حال حاضر دیابت دارید باید بدانید کافئین می‌تواند از راه‌های گوناگونی بر سطح قند خون اثر بگذارد و آن را بالا ببرد یا پایین بیاورد. ازآنجایی‌که کافئین بر هر کسی اثر متفاوتی دارد، ممکن است برای بعضی از افرادی که دیابت دارند، پرهیز از قهوه بهتر از افزایش مصرف آن باشد.
نارسایی قلب
نارسایی قلبی یکی از عبارت‌های پزشکی است که گاهی به‌سادگی اشتباه دریافت می‌شود. نارسایی قلبی به این معنی نیست که قلب کار نمی‌کند. بلکه در نارسایی قلبی، قلب همچنان می‌تپد؛ اما قادر نیست مقدار مناسبی از خون و اکسیژن را در تمام بدن انتقال بدهد. هر چند یافته‌ها نشان می‌دهند نوشیدن قهوه می‌تواند به پیشگیری از نارسایی قلبی کمک کند؛ اما نکاتی را باید به‌خاطر داشته باشید.
سیروز کبد می‌تواند یک عارضه خطرناک باشد؛ اما بررسی داده‌های ۹ مطالعهٔ گوناگون نشان می‌دهد مصرف قهوه احتمال سیروز کبد را کاهش می‌دهد. مطالعه‌ای دریافته نوشیدن قهوه می‌تواند احتمال نارسایی قلبی را کاهش دهد. در این مطالعه، اطلاعات مربوط به سه مطالعهٔ متفاوت که روی بیش از ۲۱۰۰۰ بزرگسال اهل قهوه انجام شده بود مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این سه مطالعه نشان داده بود افرادی که قهوه کافئین‌دار می‌نوشیدند کمتر احتمال داشت به نارسایی قلبی دچار شوند.
اما اختلافاتی در اطلاعات این مطالعات وجود دارد. مثلاً هر سه تحقیق نتیجه‌گیری کرده بودند که عاملی در قهوه که نقش کاهش ریسک نارسایی قلبی را دارد، کافئین می‌باشد، اما هیچ یک از این مطالعات کشف نکردند که آیا منابع دیگر کافئین (مثل چای) نیز می‌توانند به پیشگیری از نارسایی قلبی کمک کنند یا خیر.
همچنین این مطالعات به بررسی جزئیاتی مثل قدرت قهوه یا روش آماده‌سازی آن نپرداختند. هرچند باز هم یافته‌ها قابل نتیجه‌گیری‌اند اما یادتان باشد نوشیدن قهوه با مقدار زیادی شکر و خامه و کالری، سالم و درست نیست.
بیماری پارکینسون
کسی که پارکینسون دارد بخشی از مغز او به‌مرور تباه می‌شود و علائم نیز تدریجاً شدت می‌گیرند. هر چند در حال حاضر درمانی برای این بیماری وجود ندارد، اما تحقیقات نشان می‌دهند مصرف قهوه شاید بتواند احتمال ابتلا به پارکینسون را کاهش دهد.
بیماری آلزایمر
آلزایمر نوعی اختلال مغزی است که در آن به‌مرورزمان مغز تحلیل می‌رود و سلول‌هایش می‌میرند. آلزایمر می‌تواند منجر به زوال عقل شود که تأثیر منفی بر قدرت تفکر و حافظه می‌گذارد و مهارت‌های اجتماعی و رفتاری بیمار را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
حتی فکر آلزایمر و زوال عقل هم وحشتناک و ناراحت‌کننده است؛ اما خوب است بدانید محققان نتیجه گرفته‌اند نوشیدن قهوه می‌تواند احتمال ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد. در مطالعه‌ای که روی ۲۰۰ استرالیایی انجام شد، این افراد طی بیشتر از ده سال تحت‌نظر بودند و عملکردهای رفتاری‌شان مثل خودکنترلی و برنامه‌ریزی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت.
نتایج نشان دادند افرادی که در زمان شروع مطالعه هیچ اختلال ادراکی نداشتند و بیشتر قهوه مصرف می‌کردند، پایین‌ترین ریسک ابتلا به اختلالات ادراکی را در سال‌های بعدی زندگی خود داشتند (اختلالات ادراکی پیش‌زمینه‌ای برای آلزایمرند).
هرچند این یافته‌ها قابل‌تأیید هستند؛ اما کارشناسان می‌گویند مصرف زیاد قهوه می‌تواند به مغز آسیب بزند. مطالعهٔ دیگری که روی تقریباً ۴۰۰ هزار اهل قهوه انجام شد نشان داد افرادی که روزانه بیشتر از ۶ فنجان قهوه با کافئین یا بدون کافئین مصرف می‌کردند، بیشتر در معرض کوچک‌شدن حجم مغز قرار داشتند و نسبت به آنهایی که روزانه فقط یکی دو فنجان قهوه می‌نوشیدند بیشتر احتمال داشت به زوال عقل دچار شوند.
سنگ کلیه
حتی اگر خودتان سابقه سنگ کلیه نداشته باشید حتماً شنیده‌اید که داشتن سنگ کلیه چقدر دردناک و آزاردهنده است. سنگ کلیه ترکیبی از نمک و املاحی است که در درون کلیه تشکیل می‌شوند. البته سنگ کلیه انواع گوناگونی دارد؛ اما شایع‌ترین آنها سنگ کلیه‌های کلسیمی هستند؛ خصوصاً کلسیم اگزالات.
مطالعه‌ای به بررسی اطلاعات دو تحقیق متفاوت پرداخت که روی بیش از ۵۰۰ هزار نفر که سنگ کلیه داشتند انجام شده بودند. یافته‌ها نشان دادند بین مصرف قهوه و احتمال کمتر تشکیل‌شدن سنگ کلیه ارتباطی وجود دارد. مثلاً یک تا یک و نیم فنجان قهوه در روز می‌تواند تا ۴۰ درصد ریسک سنگ کلیه را پایین بیاورد.
البته لازم به یادآوری است که قهوه حاوی اگزالات است. اما حذف تمام مواد غذایی دارای اگزالات، نمی‌تواند یک راه‌حل کلی و ثابت و مناسب همه برای پیشگیری از سنگ کلیه باشد و در واقع ممکن است تأثیر منفی بر سلامت بگذارد. در عوض بهتر است در مورد بهترین رژیم غذایی مناسب خودتان که شامل قهوه به میزان سالمی باشد با پزشک مشورت کنید.
نقرس
اگر از افرادی که نقرس دارند بخواهید بیماری‌شان را توصیف کنند، احتمالاً بیشتر آنها می‌گویند «دردناک است». نقرس زمانی رخ می‌دهد که یک واکنش زنجیره‌ای به‌واسطه پورین که در برخی از غذاها وجود دارد در بدن ایجاد می‌شود. وقتی بدن ما پورین را تجزیه می‌کند، اوریک‌اسید تولید می‌شود. اما اوریک‌اسید زیاد می‌تواند منجر به نقرس شود. یعنی کریستال‌هایی در داخل و اطراف مفاصل شکل می‌گیرند و باعث درد و آسیب می‌شوند.
اگر نگران هستید مبادا نقرس بگیرید، تحقیقات می‌گویند مصرف قهوه احتمالاً می‌تواند احتمال نقرس را که در واقع نوعی آرتریت است کاهش دهد.
در مطالعه‌ای روی ۵۰ هزار مرد به مدت ۶ سال معلوم شد کسانی که روزانه ۴ تا ۵ فنجان قهوه می‌نوشیدند، ۴۰ درصد کمتر احتمال داشت به نقرس دچار شوند. نوشیدن شش فنجان قهوه یا بیشتر در روز، این درصد را به ۵۰ تا ۶۰ درصد رسانده بود.
تحلیل اطلاعات دریافت نوشیدن قهوه می‌تواند سطح اوریک‌اسید بدن را پایین بیاورد. ضمناً افرادی که در حال حاضر نقرس دارند نیز احتمالاً از مصرف قهوه سود می‌برند؛ اما هنوز توصیه نمی‌کنیم زیاد قهوه بنوشید و البته یادتان باشد که افزودن شکر و خامه به قهوه آن را تبدیل به یک نوشیدنی نه‌چندان سالم می‌کند.
سیروز کبد
کبدی که سیروز دارد، زخم می‌شود و آسیب می‌بیند. هر چند مصرف الکل اغلب باعث سیروز کبد می‌شود؛ اما عوارضی مانند دیابت نوع دوم، چاقی و سندرم متابولیک هم می‌توانند احتمال بیماری کبد چرب غیرالکلی را بالا ببرند که می‌تواند منجر به سیروز کبد شود. هپاتیت B و C نیز می‌توانند موجب سیروز کبد شوند.
سیروز کبد می‌تواند یک عارضه خطرناک باشد؛ اما بررسی داده‌های ۹ مطالعهٔ گوناگون نشان می‌دهد مصرف قهوه احتمال سیروز کبد را کاهش می‌دهد. یادآوری می‌کنیم هر چند مصرف الکل فاکتور مهمی در ابتلا به سیروز کبد است؛ اما فاکتورهایی مثل دیابت و چاقی نیز نقش مهمی در این میان دارند و نباید آنها را دست‌کم بگیرید. این را هم فراموش نکنید که لاته کارامل و دیگر نوشیدنی‌های قهوه دارای ترکیبات ناسالمی هستند.
به شرط اعتدال و توجه به یک نکته
در نهایت این که زیاده‌روی در مصرف قهوه مانند هر ماده غذایی دیگری ممکن است عوارض زیادی برای بدن داشته باشد، پس باید در حد اعتدال مصرف شود و در ضمن از آنجایی که طب سنتی ما قهوه را سرد و خشک می‌داند بهتر است همراه با کمی زنجبیل، زعفران، نبات یا گلاب آماده شود تا از عوارکافئین ماده‌ای است که این روزها نقش بسیار پررنگی در زندگی ما دارد.
این ماده معمولا مورد توجه بسیاری از افراد قرار می‌گیرد و روز خود را با آن شروع می‌کنند. همچنین کسانی که شب کار هستند و باید شیفت شب را بیدار بمانند، از نوشیدنی‌های کافئین‌دار استفاده‌های زیادی می‌برند. احتمالا برای شما هم پیش آمده است که در هنگام رانندگی چرت بزنید و یا خمیازه بکشید! بدون شک اولین چیزی که به ذهن شما می‌رسد این است که یک نوشیدنی کافئین دار بخورید تا شما را پرانرژی بکند و خواب را از چشمان شما برباید! اا کافئین چه تاثیراتی بر بدن دارد؟
آری! کافئین نقش مهمی در زندگی امروز ما دارد و در بسیاری از نوشیدنی‌ها، مسکن‌ها، مکمل‌ها و موارد خوراکی دیگر سر و کله‌اش پیدا می‌شود، اما آیا این ماده به بدن آسیب می‌رساند؟ کافئین چه تاثیری بر سلامت بدن دارد؟ کسانی که کافئین مصرف می‌کنند چه مشکاتی نسبت به افرادی که قهوه نمی‌نوشند دارند؟ خوبی‌ها و بدی‌های کافئین چیست؟ آیا کافئین تنها در قهوه وجود دارد؟
اگر می‌خواهید بیشتر با این ماده آشنا شوید و اثرات آن را بر بدن خود بدانید با ما همراه باشید. همچنین می‌توانید با مراجعه به و یا دریافت مشاوره تلفنی از میزان کافی مصرف کافئین در برنامه‌ی روزانه‌ی خود آگاه شوید. با خرید قهوه گانودرما دکتر بیز همین حالا به خودتان کمک کنید.
کافئین چیست؟
کافئین نوعی آلکالوئید است که باعث افزایش سطح انرژی در بدن می‌شود. این ماده‌ی انرژی‌زا یک ترکیب است که در برخی از گیاهان و نوشیدنی‌ها مانند چای و قهوه وجود دارد. کافئین محصولات متنوعی دارد و این روزها به شکل قرص کافئین، شامپو کافئین، مکمل کافئین، خرید و فروش می‌شود.
مکانیسم اثر قهوه در بدن
هنگامی که شما کافئین را می‌خورید، این ماده برای تجزیه شدن و متابولیزه شدن، به کبد می‌رسد. زمانی که به کبد می‌رسد، به سه ماده‌ی دیگر تقسیم می‌شود. این سه ماده هم فعال هستند. هر آنچه که از قهوه و یا کافئین قرار است دور ریخته شود، از راه کلیه‌ها دفع می‌شود. نیمه عمر کافئین ۵ ساعت است. مقدار کافئین در خون بعد از ۱۵ تا ۴۵ دقیقه به بیشترین میزان خود می‌رسد. اثرات کافئین در این بازه در بدن دیده می‌شود.
کافئین چه تاثیری بر بدن دارد؟
کافئین ماده‌ای تحریک‌کننده است. این ماده باعث فعالیت بیشتر مغز و سیستم عصبی می‌شود. بنابراین تحریک‌پذیری بدن افزایش پیدا می‌کند. اصلی‌ترین تاثیر کافئین بر روی بدن همین مسئله است که باعث افزایش هوشیاری هم می‌شود و معمولا دلیل اصلی مصرف آن توسط افراد است. همچنین کافئین آدرنالین و کورتیزول را در بدن بیشتر و سریع‌تر گردش می‌دهد. در دوزهای پایین کافئین می‌تواند باعث انرژی داشتن و شادابی شما شود.
۱. تاثیر کافئین بر خواب
یکی از مهم‌ترین مواردی که در اثرگذاری کافئین بر روی بدن وجود دارد این است که این ماده خواب را مختل کرده و باعث می‌شود. با وجود اینکه برای بسیاری از افراد علت مصرف کافئین این است که خواب آنها به تعویق بیفتد یا از خواب آلودگی رها شوند، کافئین می‌تواند بر روی کیفیت خواب هم اثر بگذارد.
از اثرات کافئین بر روی خواب این است که این ماده به خواب رفتن را دشوار می‌کند. همچنین این ماده‌ی تحریک‌کننده و هوشیار کننده، باعث می‌شود که ساعت بدن شما به تعویق بیفتد. هنگامی که ساعت بدن تاخیر دارد، خواب نمی‌تواند کیفیت خوبی داشته‌باشد و با مشکل مواجه می‌شود.
۲. تاثیر کافئین بر قلب
از جمله ارگان‌ها یا اعضای بدنی که کافئین بر آنها تاثیر می‌گذارد می‌توان به قلب اشاره کرد. قلب یکی از اعضایی است که با مصرف کافئین تحریک می‌شود و فعالیت آن افزایش پیدا می‌کند. یکی از اثرات واضح کافئین بر روی قلب افزایش ضربان قلب است. همچنین ممکن است که فرد با مصرف کافئین به بی‌نظمی در ضربان قلب یا هم دچار شود. جوانانی که از کافئین به مقدار زیاد مصرف می‌کنند، مثلا نوشیدنی‌های انرژی‌زای زیادی را مصرف می‌کنند، به فیبریلاسیون سرخرگی مبتلا می‌شوند.
۳. تاثیر کافئین بر مغز
شاید تاثیر کافئین بر روی مغز از جالب‌ترین اثرها باشد. کافئین بر روی مغز دو اثر متفاوت می‌گذارد. یکی از اصلی‌ترین و قابل قبول‌ترین اثرات کافئین بر روی مغز این است که فعالیت مغز را زیاد می‌کند و متابولیسم را در مغز افزایش می‌دهد. پس مغز شما فعال‌تر می‌شود و مواد بیشتری را در زمان کمتر متابولیزه می‌کند. اما در عین حال یک اتفاق دیگر هم در مغز می‌افتد و آن کاهش جریان خون در مغز است.
۴. عوارض کافئین بر پوست
احتمالا از این اثر کافئین بر روی پوست خود راضی و خوشنود خواهید بود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کافئین وازوکانستریکتور بودن این ماده است. اما این به چه معنی است؟ وازوکانستریکتور به معنای تنگ کننده‌ی عروق است. هنگامی که کافئین بر روی عروق پوست اثر می‌کند، آنها را تنگ می کند و جریان خون به درون آنها کاهش پیدا می‌کند. همین مسئله باعث می‌شود که پوست شما شفاف‌تر و زیباتر به نظر برسد. انگار که از یک فیلتر زیبای اینستاگرام استفاده کرده‌اید.
۵. تاثیر کافئین بر معده
از اثراتی که ممکن است کافئین بر روی معده بگذارد، افزایش حرکت معده است. این تاثیر ممکن است باعث بیشتر شدن مایعات مدفوع و شل شدن آن و در نهایت اسهال شود. همچنین اسهال بیشتر می‌تواند باعث از دست رفتن آب بدن شود.
۶. تاثیر کافئین بر لاغری
کافئین بر روی کاهش وزن و تاثیر دارد. این اثر به دلیل بالا بردن متابولیسم بدن است. اما جالب است بدانید که این اثربخشی کوتاه مدت خود را نشان می‌دهد. زیرا در بلند مدت، فرد به کافئین و قهوه مقاوم می‌شود و دیگر چندان اثری برای لاغری نخواهد داشت. هر چند باز هم مصرف کافئین می‌تواند اشتها را کم کند و در کمتر خوردن شما موثر باشد. پس به نوعی می‌تواند باعث کاهش وزن شود.
۷. مصرف کافئین در بارداری
مصرف کافئین در دوران بارداری توصیه نمی‌شود اما تحقیقاتی هم دال بر سقط جنین در دوران بارداری با مصرف کافئین وجود ندارد. همچنان مورد بحث است.
۸. عدم تحمل گرما
با خوردن قهوه و واردن شدن کافئین به بدن شما، برخی از افراد نمی‌توانند گرما را تحمل کنند و دچار علامت می‌شوند. اگر استرس و تپس قلب داری، مصرف کافئین رو با اجازه دکترت انجام بده
علائم مسمومیت با کافئین
گاهی ممکن است که فرد به مقدار زیادی کافئین مصرف کند و دچار مسمومیت با کافئین شود. کسی که با کافئین اوردوز می‌کند می‌تواند علائم زیر را نشان دهد؛
- نمی‌تواند به خوبی نفس بکشد.
- هوشیاری او دچار اختلال می‌شود.
- نمی‌تواند واقعیت و توهم را تشخیص دهد و دچار هذیان می‌شود.
- اضطراب شدید می‌گیرد.
- گیج می‌شود.
کمبود کافئین در بدن چه علائمی دارد؟
کسانی که به کافئین اعتیاد دارند و از این ماده استفاده نمی‌کنند، ممکن است دچار علائمی شوند. شدت علائمی که در فرد بروز می‌کند بستگی به میزان اعتیاد او به کافئین دارد. کمبود کافئین در بدن ممکن است باعث بروز علائم زیر شود؛
- شخص احساس خستگی مفرط می‌کند.
- گاهی ممکن است که به سردردهای شدید مبتلا شود.
- انرژی و شادابی فرد کم می‌شود.
- ممکن است که هوشیاری او کاهش پیدا کند.
- کمتر شاد است.
- احساس افسردگی می‌کند.
- نمی‌تواند به خوبی تمرکز کند.
- تحریک‌پذیر می‌شود و زود عصبانی و ناراحت می‌شود.
راهنمای دکتر در مراجعه به دکتر تغذیه
اگر می‌خواهید که به دکتر تغذیه مراجعه کنید و درباره مصرف کافئین و قهوه اطلاعات جامع و کاملی کسب کنید، تنها کافی است که به سایت نوبت دهی آنلایت دکترتو مراجعه کنید و با وارد کردن تخصص تغذیه و شهر مورد نظر خود، به لیستی از دکتر‌های تغذیه دسترسی داشته باشید و از مورد نظر خود نوبت دریافت کنید.