چگونه برای کنکور شیمی آماده شویم؟

نحوه مطالعه شیمی کنکور: چگونه شیمی بخوانیم؟ بهترین روش مطالعه شیمی چیست؟

شیمی بدون شک دومین درس مهم کنکور تجربی و همچنین دومین یا سومین درس مهم در کنکور ریاضی محسوب میشه پس بر هر داوطلب کنکور واجبه که نحوه مطالعه شیمی کنکور رو یاد بگیره و اجرا کنه. این که گفتیم دومین یا سومین بستگی به زیرگروه مورد نظر داره چون ضریب درس های اختصاصی در کنکور در زیرگروه های مختلف یکسان نیست. به عنوان مثال، ضریب درس شیمی در زیرگروه یک تجربی یعنی رشته های پزشکی، دندانپزشکی، فیزیوتراپی و اکثر پیراپزشکی ها برابر ۹ ولی ضریب همین درس در زیرگروه ۲ تجربی برای رشته ای مثل داروسازی ۱۲ است و تقریبا به اندازه زیست شناسی در قبولی داروسازی اهمیت داره. همچنین برای قبولی رشته های زیرگروه دو ریاضی مثل مهندسی نفت، درس شیمی هم مثل فیزیک ضریب ۹ داره.

درجه سختی سوالات شیمی در کنکور سال های اخیر سیر صعودی داشته. طبق آمار منتشر شده از طرف سازمان سنجش، در کنکور ۹۵ تجربی، ۷۷ درصد داوطلب ها و در کنکور ۹۵ ریاضی، ۸۰ درصد داوطلب ها شیمی رو صفر زدند و فقط حدود ۱ درصد از کل داوطلب های کنکور تونستن شیمی رو بالای ۵۰ درصد درست جواب بدن. در کنکور تجربی ۹۶ هم میانگین درصد پاسخگویی داوطلبان در درس شیمی فقط حدود ۷ درصد بود.

البته نترسید همه سوالات شیمی کنکور هم اینقدر سخت نیستن و سوالات آسان هم وجود داره مثل سوال شماره ۲۰۳ کنکور ۹۶ ریاضی خارج کشور که گفته بود «جدول تناوبی دارای چند دوره و چند گروه است؟» اما مواردی که گفتیم ثابت میکنه که برای رسیدن به درصدهای بالا شیمی در کنکور، علاوه بر استفاده از بهترین کتاب آموزش شیمی کنکور و یا یادگیری از طریق بهترین سی دی های آموزشی کنکور باید روش مطالعه شیمی هم درست و اصولی باشه. پس برای آشنایی با روش مطالعه شیمی و مدت زمان مناسب برای مطالعه شیمی مطالب این صفحه رو تا آخر بخونید. اما قبل از بحث درباره نحوه مطالعه شیمی برای کنکور باید منبع آموزشی مناسب رو تهیه کرده باشید. منبع میتونه کتاب کمک درسی یا فیلم آموزشی شیمی باشه.

مقاله پیشنهادی: معرفی رشته کامپیوتر و بررسی بودجه بندی فلسفه و منطق کنکور

اهمیت ساعت مطالعه بالا در کنار نحوه مطالعه شیمی کنکور

کمیت در کنار کیفیت اهمیت ویژه ای داره و مکمل هم هستند. حتی اگر نحوه مطالعه شیمی کنکور رو درست اجرا کنید اما ساعت مطالعه این درس پایین باشه فایده ای نداره. قبلا هم گفتیم برای کنکور باید متناسب با ضریب اون درس باشه و تعادل ساعت مطالعه اختصاصی و عمومی به صورت تقریبی ۷۰ درصد به ۳۰ درصد باید رعایت بشه. سعی کنید حداقل ۲۰ درصد از کل ساعت مطالعه هفتگی مخصوص شیمی باشه که البته این درصد باید بین تقسیم بشه. اگر کسی در درس شیمی نسبت به سایر دروس ضعیف تر باشه میتونه بیشتر از ۲۰ درصد هم براش وقت بگذاره.

 نحوه مطالعه شیمی کنکور: مطالب حفظی

نحوه مطالعه شیمی کنکور مانند روش مطالعه ریاضی رتبه های برتر برای همه مباحث شیمی عین هم نیست. از درس شیمی در و ریاضی ۳۵ تست طرح میشه که این تست ها رو به سه دسته میتونیم تقسیم کنیم: ۱-حفظی ۲-مفهومی ۳-مسئله. در کنکور سال های اخیر سوالات مفهومی و مسائل محاسباتی شیمی اهمیت بیشتری پیدا کردن. نظریه ها، رنگ بعضی مواد، خواص بعضی عناصر و مواد خاص و … جنبه حفظی دارند. برای جواب دادن به سوالات حفظی راهی نیست جز حفظ کردن و مرور حفظیات در فاصله های زمانی مناسب. برای مباحث حفظی شیمی هم مثل مباحث حفظی سایر درس ها باید رو رعایت کنید و همه تست ها رو بلافاصله بعد از مطالعه مبحث کار نکنید.

نکته بسیار مهم درباره نحوه مطالعه شیمی کنکور و ترتیب جواب دادن به سوالات شیمی  این است که اول باید به سوالات حفظی که مسئله حل کردنی نیستندو نیاز به محاسبات ندارند جواب بدین. کنار سوالات وقت گیر و سوالاتی که اصلا بلد نیستید از علامت ضربد و منها استفاده کنید. به طور متوسط برای هر سوال شیمی کنکور یک دقیقه وقت دارید که باید دور اول سوالاتی که سریع تر میتونید جواب بدید رو شناسایی کنید و سعی کنید زیر یک دقیقه به این سوالات سوال بدید و وقت ذخیره شده رو در زمان های نقصانی به سوالات محاسباتی و مسئله های شیمی اختصاص بدید.

برای مطالب حفظی شیمی حتما خلاصه نویسی کنید. خلاصه نویسی برای مرور و یادآوری سریع مطالب مخصوصا در دوران جمع بندی خیلی به شما کمک میکنه. بعضی انتشارات هم برای مباحث حفظی شیمی کتاب جداگانه ای چاپ کردن. از این کتابچه های کوچک میتونید در اوقات مرده، زنگ تفریح مدرسه، حین رفت آمد بین خونه و مدرسه داخل ماشین و … استفاده کنید.

نحوه مطالعه شیمی کنکور: سوالات مفهومی تحلیلی شیمی

مباحث مفهومی و تحلیلی شیمی مثل نحوه پر شدن اوربیتال ها در آرایش الکترونی، واکنش های تجزیه، ترکیب، جابجایی، سوختن و … که صرفا فقط جنبه حفظی ندارند و البته مسائل عددی و محاسباتی هم نیستند جزو دسته سوالات مفهومی تحلیلی شیمی به حساب میان. شکل ها و نمودارها و مطالب حاشیه نویسی شده کتاب درسی خیلی مهم هستند و در کنکور از این مباحث سوال طرح میشه. امکان داره از مفهوم مورد نظر شکل سوال طرح بشه یا یکی از اجزای شکل رو حذف کنند و دربار سوال بپرسند.

نحوه مطالعه شیمی کنکور: مسائل حل کردنی و محاسباتی

اما نحوه مطالعه شیمی کنکور برای مباحث استوکیومتری، ترمودینامیک، سینتیک، تعادل، مسائل محاسباتی و تحلیلی اسید باز و آب و الکترولیت و … که پای ثابت سوالات محاسباتی کنکور تجربی و ریاضی هستند کاملا فرق داره. حدود ۳۰ درصد سوالات کنکور رو مسئله ها تشکیل میدن. تعداد سوالات محاسباتی وقت گیر درس شیمی در کنکور سال های اخیر بیشتر شده اما بعضی مسائل عددی شیمی کنکور مثل مسائل ترمودینامیک شیمی، سینتیک و تعادل ها مسائل نسبتا ساده ای هستند و حذف کردن و کنار گذاشتن این مباحث به هیچ وجه توصیه نمیشه.

برای مسائل شیمی باید اینقدر تست بزنید که با دیدن هر سوال سریع راه حل به ذهنتون برسه و در حدود یک دقیقه با انجام محاسبات به جواب نهایی برسید. در صورتی که به اندازه کافی تست کار نکنید و نتونید در لحظات اول راه حل درست رو تشخیص بدید در جلسه کنکور زمان زیادی رو صرف فکر کردن برای پیدا کردن راه حل مسئله از دست خواهید داد درصد شیمی شما پایین میاد. یادتون باشه به طور متوسط هر تست شیمی کنکور فقط ۶۰ ثانیه زمان داره.

در حل خیلی از مسائل محاسباتی و حل کردنی شیمی کنکور، نیاز به نوشتن معادله واکنش و موازنه واکنش دارید. بنابرین به هیچ وجه مبحث موازنه واکنش های شیمایی و واکنش نویسی رو حذف نکنید چون پایه حل کردن خیلی از مسائل شیمی نه تنها در فصل استوکیومتری بلکه در فصل ها بعدی هم همین دو مبحث هستند. بعضی واکنش ها هم حفظی هستند و جزو هیچ کدوم از دسته های واکنش های قاعده دار مثل جابجایی یگانه، جابجایی دوگانه، سوختن، اکسایش، ترکیب یا تجزیه نیستند و فقط باید با مرور مرتب این واکنش ها رو حفظ کنید. حتی درباره بعضی واکنش ها که موازنه کردن وقت گیر هست بهتر ضریب حداقل یکی از مواد رو حفظ باشید که سریعا ضرایت بقیه مواد رو بنویسید. به عنوان مثال، توصیه می کنیم ضریب ۴ ماده نیتروگلیسیرین C3H5(NO3)3 در واکنش تجزیه نیتروگلیسیرین رو برای کنکور حفظ باشید.

باز هم تاکید می کنیم که برای افزایش سرعت عمل و تسلط بر مسائل و محاسبات شیمی کنکور باید تست های زیاد و متنوعی حل کنید. اولویت انتخاب تست های شیمی باید تست های کنکور سراسری سال های اخیر باشه و البته مخصوصا برای مسائل محاسباتی شیمی که وقت گیر هستند اهمیت خیلی بیشتری داره.

برای حل مسائل شیمی به هیچ وجه از ماشین حساب استفاده نکنید چون باعث تنبلی ذهن در مسائل محاسباتی میشه. تمام مسائل رو با قلم روی کاغذ حل کنید و صرفا اینکه برای خودتون شفاهی توضیح بدین که این مسئله اینجوری حل میشه و اون مسئله به فلان روش حل میشه اصلا کافی نیست. خیلی نکات ریز و مهم هستند که تا دست به قلم نباشید امکان یادگیریشون نیست.

وقتی تست شیمی در منزل حل می کنید حتما مسئله رو تا آخر حل کنید و به جواب آخر برسید. در سوالات شیمی کنکور، اکثر اعدادی که در صورت مسئله داده شده و در مسیر حل مسئله باید استفاده بشن قابل ساده شدن هستند و نیازی به ماشین حساب ندارند به شرطی که نسبت ها رو درست بنویسید. اعداد رو پشت سر هم با علامت ضرب یا تقسیم (خط کسری) بین اعداد بنویسید و در آخر با هم ساده کنید. منظور اینه که دو عدد اول شروع حل مسئله رو در هم ضرب یا تقسیم نکنید و بعد حاصل رو در عدد بعدی ضرب یا تقسیم … چون اینطوری خیلی وقت گیر میشه.

اهمیت جدول تناوبی عنصرها در شیمی = اهمیت جدول ضرب در ریاضی

الفبای شیمی جدول تناوبی عنصرهاست. جدول تناوبی عنصرها اینقدر در درس شیمی اهمیت داره که میتونیم بگیم به همین اندازه جدول ضرب اعداد در ریاضی اهمیت داره. تمام مباحث درس شیمی با عنصرها ارتباط دارند. در خیلی از مسائل باید جزئیات و خواص عنصرها رو بلد باشید مثل عدد اتمی، عدد جرمی، شماره گروه و تناوب، خواص فلزی و نافلزی و …

بعضی دانش آموزان و فارغ التحصیلان یک جدول تناوبی بزرگ به دیوار اتاقشون چسباندن یا روی میز یا جایی که همیشه جلوی چشمشون هست. این هم پیشنهاد جالبی به نظر میرسه. برای حفظ کردن جایگاه اتم ها در گروه ها و تناوب های جدول، بهتره از رمز و کد گذاری هم استفاده کنید. عناصر تناوب چهارم جدول یعنی اعداد اتمی ۱۹ تا ۳۶ در کنکور مهم ترین و سوال خیز ترین دوره جدول تناوبی از نظر آرایش الکترونی و تعیین شماره دوره و گروه هستن. عدد اتمی این عناصر رو همراه با آرایش الکترونی بلد باشید. تقریبا هر سال حداقل یک  مطرح میشه.

نحوه مطالعه شیمی کنکور: مهم ترین و پر سوال ترین فصل ها

مباحث ساختار لوویس و ترکیبات کوالانسی، مسائل استوکیومتری، مسائل اسید و باز و الکتروشیمی به طور کلی نسبت به سایر مباحث شیمی کنکور کمی سخت تر هستند و باید وقت بیشتری برای این مباحث بگذارید. از هر فصل شیمی در کنکور ۲ تا ۴ سوال و استثنا گاها از بعضی فصل ها ۵ سوال طرح شده. در کنکور سراسری تجربی و ریاضی سال های اخیر، بعضی مباحث خاص همیشه مد نظر طراحان کنکور بوده مثل مبحث  که با توجه به علامت تغییرات انرژی گیبس باید بفهمید واکنش خودبخودی است یا غیر خودبخودی.

از مبحث خواص تناوبی عنصرها یعنی شعاع اتمی، الکترونگاتیوی، واکنش پذیری، انرژی یونش و … بین ۲ تا ۴ تست شیمی مطرح میشه که طراحان سوالات کنکور در دو سال اخیر هم در رشته تجربی و هم ریاضی نشان دادند که از بین این خواص، علاقه خاصی به پیدا کردن و در سال های اخیر از این مبحث سوال همیشه یک سوال طرح شده. در چند سال اخیر یک تست کنکور هم مربوط به بوده. حواستون باشه پیوند قطبی رو با مولکول قطبی اشتباه نگیرید.

یک تست دیگه شیمی کنکور معمولا مربوط به بوده. برای تعیین درصد جرمی باید بعد از نوشتن فرمول مولکولی، اندیس اون عنصر رو ضربدر جرم مولی اون عنصر کنید و بعد عدد حاصل رو تقسیم بر جرم مولی اون ماده کنید و نهایتا ضربدر عدد ۱۰۰ کنید تا درصد جرمی اون عنصر بدست بیاد. تعیین درصد جرمی عناصر در پلی وینیل کلرید هم در کنکور ۹۴ و هم ۹۵ مورد توجه طراحان سوالات کنکور بوده. فرمول مولکولی وینیل کلرید C2H3Cl است. به احتمال خیلی زیاد یکی از سوالات شیمی کنکور امسال هم این باشه که رو به شما میدن و داخل گزینه ها یک سری اطلاعات از شما میخوان. هر سال یک تست در کنکور از این تیپ مطرح شده. برای جواب دادن به این تست باید چند نکته رو بلد باشید:

۱- اولا جدول گروه های عاملی رو باید حفظ باشید تا گروه عاملی رو تشخیص بدید.

۲- برای شمارش تعداد اتم ها باید حواستون باشه که گره ها اتم کربن هستن و هر اتم کربن ۴ جفت الکترون داره. پس اگه ۳ پیوند به اتم کربن وصل بود چهارمی هیدروژن هست که در شکل رسم نشده.

۳- حواستون باشه هر پیوند دوگانه یا سه گانه فقط یک قلمرو حساب میشه نه بیشتر.

۴- حتما ساختار گسترده آسپیرین، متیل سالیسیلات، سالیسیلیک اسید، سیکلوهگزان، بنزن، نفتالن، تولوئن و گلوکز رو حفظ باشید در حدی که هم ساختارش رو از حفظ رسم کنید و هم با توجه به شکل، فرمول مولکولی رو تشخیص بدید.