راز غیبت عجیب وزیردفاع چین؛ پکن کدام موضوع را مخفی می‌کند؟

ابوالفضل خدائی: ناپدیدشدن «لی شانگ فو»، وزیر دفاع چین طی چند هفته اخیر سوالات زیادی را در محافل سیاسی و رسانه‌ای برجای گذاشته است. او آخرین بار ۷ شهریور(حدود سه هفته پیش) در مجمع صلح و امنیت چین و آفریقا سخنرانی کرد اما از آن به بعد خبری از او نیست. آخرین سفر خارج از کشور وی نیز در اواخر مرداد به مسکو و مینسک بود؛ جایی که با مقامات روسی در حاشیه یک کنفرانس امنیتی و با الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور بلاروس دیدار کرد. موضوع از جایی پیچیده تر می شود که مقامات رده بالای چین از جمله مائو نینگ سخنگوی وزارت خارجه از ادعاها و گمانه زنی های اخیر ابراز بی اطلاعی می کنند. همین مساله سبب شده تا رسانه های غربی نیز بدون داشتن سند و شواهد محکمی به گمانه زنی ها مختلف بپردازند.

>>>بیشتر بخوانید:

واکنش چین به گزارش‌ها درباره ناپدید شدن وزیر دفاع این کشور

فایننشال تایمز: وزیر دفاع چین برکنار شده و در بازداشت خانگی است

برای مثال رسانه هایی چون فایننشال تایمز، گاردین رویترز ادعا می کند که لی شانگفو توسط مقامات چینی در حال بازجویی است و مساله اصلی مربوط به تهیه تجهیزات نظامی است. در همین حال ادعا می شود که مقامات ارشد واحد تدارکات ارتش چین که لی از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۲ رهبری آن را بر عهده داشت هم تحت بازجویی قرار دارند. رسانه هایی چون صدای آمریکا، ان بی سی نیوز، اکونومیست و ایندیپندنت نیز بر گزارش ها و اخباری مشابه استناد می کنند.

مهمترین سرنخ چیست؟

در اوت ۲۰۲۳، گزارش های تایید نشده ای در مورد یک حادثه برای زیردریایی هسته ای چین حین عبور از تنگه تایوان منتشر شد اما شواهد قوی برای اثبات آن در دسترس نبود. اوراسیا تایمز به نقل از تحلیلگران و صاحبنظران حوزه چین می نویسد که پکن در تلاش است تا از روشن شدن ابعاد این ماجرا جلوگیری کند. با این حال هنوز مشخص نیست که آیا ارتباطی بین حادثه زیردریایی گزارش شده و تحقیقات علیه وزیر دفاع وجود دارد یا خیر. ماه گذشته نیز وزارت دفاع تایوان وقوع حادثه یا تصادف در این زمینه را رد کرد اما در این هفته موضوع را حساس اعلام کرد و در موضعی عجیب اعلام کرد که اظهارنظر در این زمینه برعهده ما نیست. با این حال، برخلاف گزارش های اولیه که حاکی از وقوع این حادثه در تنگه باریک تایوان بود، اکنون گزارش ها حاکی از وقوع یک فاجعه در دریای زرد است. موضوع از آنجا پیچیده تر می شود که سرلشکر هوانگ ونچی، دستیار معاون دفتر اطلاعات ستاد کل وزارت دفاع ملی تایوان، گفت که در این مورد اظهار نظر نخواهد کرد زیرا اطلاعات مربوطه «کاملاً محرمانه» است و به دلیل حساسیت موجود، افشای آن راحت نیست. اما چه مساله ای به غیبت وزیر دفاع چین دامن می زند؟ گزارش‌های ناگوار مربوط به زیردریایی‌های هسته‌ای نوع ۰۹۳ یا کلاس شانگ، یکی از قوی‌ترین زیردریایی‌های ناوگان PLA-Navy، از ۲۱ اوت آغاز شد. برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که کل خدمه ۱۰۰ نفری کشتی کشته شده‌اند. چین هیچ یک از این گزارش ها را تایید نکرد. چین شش زیردریایی هسته‌ای کلاس شانگ دارد.

گزارش‌های مربوط به این حادثه مشکوک تنها چند روز پس از آن منتشر شد که چین در بحبوحه ماه‌ها تنش با تایوان و ایالات متحده، رزمایش‌های نظامی گسترده‌ای را در اطراف تایوان آغاز کرد.اوراسیا تایمز به نقل از کارشناسان می نویسد که این ماجرا پتانسیل آشکار شدن دارد و معلوم نیست تا چه مدت مخفی بماند. ضمن اینکه باید عنوان کرد که حوادث ناگوار زیردریایی بدترین بلایای طبیعی هستند زیرا انجام عملیات امداد و نجات به موقع دشوار است.

یکی دیگر از مقامات نیروی دریایی هند که خواست نامش فاش نشود، گفت که مردم بهتر است به یاد بیاورند که چگونه چین در ابتدا تلاش کرد تا درگیری گالوان را با وجود تلفات متعدد از هر دو طرف پنهان کند. چین تلفات سربازان خود را در سال ۲۰۲۱، تقریبا یک سال پس از درگیری گالوان بین سربازان هند و چین در امتداد مرز هیمالیا را فاش کرد. علاوه بر این، سرپوش گذاشتن بر شروع همه‌گیری، اعتماد جهان به چین را متزلزل کرده است.

اثبات صحت این موضوع دشوار است زیرا این احتمال وجود دارد که زیردریایی در زمان وقوع حادثه غرق شده باشد. غیبت خدمه و خانواده های آنها از جمله سرنخ های دیگری است که به روشن شدن ابعاد ماجرا کمک می کند و ماهواره ها می توانند اطلاعات بهتری از مجموع زیردریایی های چین ارائه کنند.

باید دید ابعاد بیشتری از ماجرا آشکارتر خواهند شد یا خیر. پیش تر اتفاقی مشابه از این دست در چین رخ داده است. یعنی روی کار آمدن چین گانگ به عنوان وزیرخارجه جدید به جای وانگ ایی اما مشکلات سلامتی سبب شد تا وانگ ایی بار دیگر سوکان هدایت وزارت خارجه را در دست بگیرد. در نگاه اول شاید فاصله گرفتن گانگ، شخص مورد اعتماد شی جینپینگ از دیپلماسی تهاجمی بهانه توجیه پذیری برای برکناری او نباشد؛ اما یک مساله مهم را تداعی می کند که درز اطلاعات مهم در چین به این آسانی ها صورت نمی گیرد.

۳۱۱۳۱۱