تعارض تقسیم نامه عادی و قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی

در صورتی که وراث مطابق تقسیم‌نامه عادی با توافق و تراضی یکدیگر به تقسیم ماترک که اراضی کشاورزی می‎باشد اقدام کنند؛ آیا پس از آن می‌توانند به استناد قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی با تقدیم دادخواست، ابطال تقسیم‌نامه فوق‌الذکر را مطالبه کنند؟

نظر هیئت عالی

درصورتی‌که تقسیم اراضی کشاورزی توسط وارث منجر به خرد شدن اراضی کشاورزی و باغ بر خلاف حد نصاب فنی و اقتصادی موضوع قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و … و آئین‌نامه‌های مربوط گردد، تقسیم‌نامه منتهی به خرد شدن اراضی برخلاف مقررات مذکور قابلیت ابطال دارد؛ لذا نظریه اکثریت مورد تأیید هیأت عالی است.

نظر اکثریت

قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی، اقتصادی مصوب 1385 قانونی امری است فلذا توافق برخلاف آن در محدوده عقود معین یا غیرمعین و به موجب ماده 10 قانون مدنی امکانپذیر نیست چه از این جهت که قوانین امری با نظم عمومی در ارتباط تنگاتنگ و دو سویه هستند و توافق خلاف آنها نظم عمومی را هدف قرار می‌دهد که قوانین ثبتی و قوانین مربوط به منابع طبیعی از مصادیق بارز این دسته از قوانین هستند.

به علاوه باید توجه داشت که هدف قانونگذار از تصویب قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی چه بوده است و آیا توافق برخلاف این قانون با هدف مقنن در تضاد آشکار نخواهد بود چون توافق برخلاف این قانون حتی اگر به تغییر کاربری اراضی کشاورزی منجر نشود به بایر شدن و بلاتکلیف ماندن اراضی به دلیل عدم صرفه اقتصادی کشت اراضی در مقیاس‌های کوچک منجر خواهد شد.

 چنانکه بند «د» ماده 1 آیین‌نامه قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی مقرر می‌دارد خرد شدن اراضی کشاورزی اعم است از تفکیک، تقسیم، افراز و اقداماتی که منجر به کوچک شدن اراضی کشاورزی از حد نصاب تعیین شده شود. بعلاوه باید توجه داشت که مقررات مربوط به جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی در مواد 21 و 24 قانون اصلاحات ارضی نیز مسبوق به سابقه است و ماده 24 این قانون صراحتاً به عدم تقسیم اراضی توسط ورثه نیز اشاره نموده است.

چگونه وکیل در شهر اراک پیدا کنیم؟

نظر اقلیت

براساس قاعده فقهی الناس مسلطون علی اموالهم، اصل 22 قانون اساسی و ماده 10 قانون مدنی باید گفت که چنین تقسیم‌نامه‌ای قابل ابطال نیست و حداقل بین متعاملین معتبر است ولی نمیتوانند به استناد این تقسیم‌نامه سند بگیرند. ممکن است که قانون در آینده تغییر کند و حدنصاب کمتر یا بیشتر شود به علاوه این تقسیم دارای آثاری هم است و کسی اگر بخواهد در سهم خود می‌تواند درختی قطع کند یا کشت و زرعی انجام دهد چنانکه طبق تبصره 2 ماده 2 آیین‌نامه قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی نیز صدور دستور انتقال سند اراضی کشاورزی به صورت مشاعی بلامانع است.