اولین وزیر اطلاعات ایران که کشته شد چه کسی بود؟

ایسناپلاس: میرزا محمدتقی خان فراهانی فرزند کربلایی محمد قربان است. پدرش میرزا عیسی قائم مقام فراهانی آشپز بود و بعداً در کنار پسرش میرزا ابوالقاسم قائم مقام ناظر آشپزخانه شد. او به واسطه زیرکی و ذکاوت خود توانست نظر فراهانی معاونت را جلب کند و از شاگرد پدرش در آشپزخانه شاگرد استاد و همکلاسی از اعیان کاخ شود.

میرزا تقی خان پس از مرگ محمدشاه قاجار، ولیعهد را از تبریز به تهران آورد و بر تخت سلطنت نشاند. ناصرالدین شاه نیز او را به صدارت منصوب کرد تا میرزا محمدتقی خان القاب اتابک اعظم و امیرکبیر را دریافت کند. پس از این حکم، امیرکبیر به پیشنهاد ناصرالدین شاه با خواهر تانی شاه ازدواج کرد. وی در دوران صدارت خود خدمات مهمی به ایران کرد و با اینکه تنها سه سال و سه ماه صدراعظم ایران بود، در این مدت کوتاه گام های مهمی در پیشرفت و بهبود زندگی مردم برداشت. اصلاحات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی او از اولین اقدامات او بود. درباریان اصلاحات را دوست نداشتند. از مهم ترین اقدامات فرهنگی امیرکبیر می توان به تأسیس مدرسه دارالفنون، تأسیس چاپخانه، ترجمه کتب اروپایی، اعزام طلاب به اروپا و تأسیس مؤسسه اشاره کرد. روزنامه «وقع». و التماقیه. همچنین با گسترش کشت نیشکر در مازندران و خوزستان، توسعه کشت زعفران در خراسان، راه اندازی کارخانه کاغذسازی در تهران و راه اندازی بنگاه های ابریشم بافی، چینی سازی، ابریشم بافی و کریستال سازی. کارخانجات، تغییراتی در زمینه اقتصادی ایجاد شده است. تدوین قانون نظام وظیفه، ایجاد کارخانه های تولید تجهیزات نظامی و سلاح های ساده، پوشیدن لباس نظامی، ایجاد امنیت راه ها، ایجاد پادگان ها و پادگان ها در مجاورت شهرها نیز از اقدامات اصلاحی وی در این زمینه بود. از امور نظامی همچنین می توان به ترویج ریشه کنی آبله و ساخت اولین بیمارستان دولتی، اکتشاف و نقشه برداری از تهران و سایر مناطق کشور و جاده ها، کوتاه کردن دست قدرت های خارجی از دخالت در امور داخلی و… اشاره کرد. دیگر محبت های امیرکبیر برای ایران.

اما یکی از خدمات او که زیاد به آن اشاره نشده، ایجاد اولین شبکه اطلاعاتی ضد جاسوسی ایران بود.

جاسوس ها آمدند

در دوره قاجاریه به ویژه پس از شکست ایران در جنگ ها با روسیه، نفوذ سفارتخانه های خارجی در ایران به اوج خود رسید. در این دوره سفارتخانه های خارجی نفوذ قابل توجهی بر دربار قاجار داشتند و توانستند منابع اطلاعاتی خوبی از شاهزادگان و درباریان به خود جلب کنند. کار به جایی رسید که دریافت رشوه از سفارتخانه های روسیه، انگلیس و عثمانی رویه فعلی آنها شد. به همین دلیل گاه شاه و صدراعظم مجبور به مشورت و مذاکره با نمایندگان سیاسی دولت های انگلیس و روسیه می شدند.

حداقل

امیرکبیر با مشاهده اوضاع نامساعد تصمیم به اصلاحات گرفت. او برای انجام این اصلاحات نیازمند نفوذ در میان درباریان و مقامات بود. از این رو سازمانی جاسوسی و ضد جاسوسی تأسیس کرد که افسران آن «مانحیان امیر» نامیده می شدند. آنها از میان افراد امین و درستکار انتخاب می شدند تا از درباریان، نظامیان، سربازان و صاحبان نفوذ داخلی اطلاعات دریافت کنند و بر آنها نظارت کنند. برای این کار میرزا تقی خان شبکه ای از «سری نویسان» داشت که بین پایتخت و ولایات رفت و آمد داشتند. برخی از آنها حتی در شهرهای مهم زندگی می کردند. البته تاریخ می گوید که قبل از امیرکبیر سیستم نظارت بر استان ها و مسئولان وجود داشت، اما ناکارآمد بود. همچنین یکی از ابتکارات امیرکبیر ایجاد یک سازمان ضد جاسوسی بود که سفارتخانه ها، سفرا و دیگر دیپلمات های خارجی را کنترل می کرد.

امیرکبیر می گفت غیب

کارایی و دقت افراد برگزیده امیرکبیر به حدی بود که بسیاری از مردم به ارتباط میرزا تقی خان با دنیای غیبت و غیبت اعتقاد داشتند و حتی برخی معتقد بودند که او با شیاطین ارتباط دارد و «از ما بهتر» و از آنهاست. کسب.

دژخیمان امیر با نفوذ در میان فرقه ها و مذاهب مختلف به امیرکبیر کمک کردند تا از اجرای نقشه های شوم آنان جلوگیری کند. به عنوان مثال، هنگامی که یکی از سران بابیه قصد ترور میرزا ابوالقاسم امام جمعه را داشت و می خواست به کاخ سلطنتی حمله کند، این توطئه توسط مینهیان شنیده شد و توسط امیرکبیر خنثی شد.

نفوذ در بین خارجی ها

از آنجایی که امیرکبیر مخالف مداخله خارجی به ویژه دولت های انگلیس و روسیه در ایران بود و این دخالت ها را عامل بسیاری از خرابکاری ها می دانست، تصمیم گرفت به همراه برخی از اعضای تیم ضد جاسوسی خود به داخل سفارتخانه ها نفوذ کند. حتی برای این کار چند سفارت هم استخدام کرده بود.

در آن زمان هند مستعمره بریتانیا بود. سفیر بریتانیا در تهران «سرهنگ شیل» در سال ۱۸۴۹م. 11 آگوست در نامه ای به نایب السلطنه انگلیسی هند نوشت: «هیئت برای شناسایی جاسوسان امیر در تهران و تهران به مبلغی حدود سیصد لیره نیاز دارد. در استان ها». صرف چنین مبلغی مناسب و ضروری تلقی می شود». اما تیم ضد جاسوسی امیرکبیر آنقدر توانمند بود که با همه این تلاش ها سرهنگ شیل موفق به کشف شبکه امیر منحیان نشد.

نفوذ شبکه منهیان در سفارت روسیه نیز سفیر و کارکنان این سفارت را سردرگم کرد. در کتاب نوادرالامیر آمده است: «یکی از افراد سفارت روسیه گفت ایرانیان به وجود جن بی دلیل اعتقاد ندارند و امیرنظام باید وجود داشته باشد. [امیرکبیر] جنیان بودند و همین امر سبب شد که سفیر روس بخواهد با ایرانیان به نفع دولت زیردست خود مذاکره کند، چون اواخر عصر بود، با چند خواجه که یکی از آنها «نایب» بود. برده‌ها، چراغ‌ها، اماکن سفارت و بیرون مغازه را تصرف کرد [زیرپای چارپایان] و شیروانی ها و گوشه های عمارت، حتی خانه خالی [دستشویی] به طور کامل مورد بررسی قرار گرفت. با اطمینان چیزی در مورد ایران و روز بعد نامه امیرنظام گفتند [امیرکبیر] به سفیر رسید که اطلاعات امیرنظام از مذاکرات شبانه را از او فهمید. ماجرا این است که امیرکبیر یک بار نایب غلامان را دید و وقتی فهمید که او هم مسلمان و ایرانی است به او گفت: چرا به روس ها خدمت می کنی؟ به جای اینکه نوکر آنها باشید، نوکر ما باشید. سپس با وعده حقوق محرمانه‌تر، به او گفت که در سفارت بماند و هر چه را که بین سفیر و اعضای سفارت مربوط به ایران می‌افتد، با واسطه به او منتقل کند. همچنین از او قول گرفت که اگر غیر از خودشان از این ماجرا باخبر شوند، او را به قتل برسانند.

بالاخره بعد از اخراج و کشته شدن امیرکبیر، سازمان جاسوسی و ضد جاسوسی او به کلی منهدم شد و اثری از شبکه امیر منحیان باقی نماند. سفارتخانه های خارجی نیز از دست جاسوسان و عوامل ضد جاسوسی امیرکبیر آزاد شدند. حالا که کسی نبود که به اسرار خصوصی و محرمانه دسترسی پیدا کند و نقشه های آنها را خنثی کند، به راحتی به نقشه خود ادامه دادند.

انتهای پیام