یکی از کار‌های اشتباهی که در بعضی از خانواده‌ها دیده می‌شود که نسبت به همدیگر انجام می‌دهند حالا ممکن است زن و شوهر باشند یا پدر و مادر یا فرزند، این است که منت بر سر آن‌ها می‌گذارند. اگر اقدام مثبتی برای آن‌ها انجام دهند زحمتی برایشان بکشند این را مدام بازگو می‌کنند در حالیکه این رفتار می‌تواند برای آن‌ها بسیار آسیب‌زا باشد. در این گزارش سعی کرده‌ایم از آسیب‌های این مسئله بین خانواده‌ها و زوجین بگوییم. دکتر «علی بورقانی» مشاورخانواده و استاددانشگاه در مورد آفات این مسئله چنین می‌گوید:
وقتی ما برای کسی کاری انجام می‌دهیم خب اگر جز وظایفمان است که من باید در قبال همسرم یا خانواده‌ام این کار‌ها را انجام می‌دادم پس وظیفه شرعی و حقوقی من بوده است. این موضوع که اصلاً منت گذاشتن ندارد مثل این می‌ماند که یک آقایی برای سرکار رفتنش منت بر سر همسرش بگذارد خب وقتی شما تصمیم به ازدواج گرفته‌اید وظیفه شما این است که برای تامین مخارج زندگی‌تان تلاش کنید یا مثلاً خانمی نسبت به وظایف خودش منت بر سر همسرس بگذارد.
در برخی موارد هم ممکن است در خانواده وظیفه، خاص فردی نباشد، ولی برای اینکه صمیمت بیشتر بین همسر و فرزندان تقویت شود اقداماتی انجام می‌دهد مثلاً انجام دادن کار‌های خانه و پخت و پز و… این‌ها وظیفه شرعی و حقوقی خانم‌ها نیست، ولی خانم‌ها از باب لطف این کار‌ها را انجام می‌دهند در این حالت هم منت گذاشتن بر سر سایر اعضای خانواده کار درستی نیست.
این رفتار‌ها بیشتر باعث متزلزل شدن کانون گرم خانواده می‌شود. پس خیلی باید مراقبت کنیم که ما در فضای زندگی مشترک از این منت گذاشتن فاصله بگیریم.
منت ما ابزار کنترل‌گری است یا خلا اعتماد به نفس!
شاید در ذهنمان این حس را داشته باشیم که افراد از روی دوست داشتن عزیزان خود محبت‌های خود را نسبت به آن‌ها بیان می‌کنند و فکر می‌کنند شاید این کارشان باعث شود برای خانواده خود دوست داشتنی‌تر باشند، اما آیا واقعاً چنین است؟ دکتربورقانی در پاسخ چنین برایمان می‌گوید: این مسئله چندین دلیل مختلف می‌تواند داشته باشد. یکی از دلایل مهم این است که این افراد عزت نفس پایینی دارند، چون از حیث شخصیت عزت نفس بالایی ندارند. هر کاری می‌کنند منت سر دیگران می‌گذارد. یعنی می‌خواهند با این منت گذاشتن به بقیه بفهمانند که من برای شما این کار را کردم آن کار را کردم و… این افراد باید روی عزت نفس خود کار کنند
برخی‌ها هم دلیل این منت‌گذاری‌های مداوم را این می‌دانند که من با این کارم می‌خواهم همسر و فرزندانم را کنترل کنم تا آن‌ها هم یادشان نرود من چقدر خوبی در حقشان کرده‌ام و چقدر دوستشان دارم و این را یک ابزار برای کنترل‌گری انتخاب می‌کنند. فرض کنید برخی‌ها هستند که مدام به همسر خود می‌گویند «اگر بابای من نبود تو هیچی نمی‌شدی، همه موفقیت هات رو مدیون خانواده منی یا این من بودم که باعث رشد و پیشرفت تو شدم و…» در تصور چنین افرادی یادآوری مداوم باعث می‌شود همسرشان بیشتر تحت اختیار آن‌ها باشد. گروهی هم هستند که دلیل این کارشان این است که خانواده‌شان اهل قدردانی و سپاسگزاری نیستند.
فرض کنید در خانواده‌ای پدر و مادر هر چقدر زحمت می‌کشند. هر کاری می‌کنند هیچ وقت سایر اعضای خانواده حتی یکبار هم از زحمات آن‌ها تشکر نمی‌کنند و خب این افراد می‌گویند حداقل خودم بازگو کنم تا آن‌ها بدانند من چقدر برایشان زحمت می‌کشم. خانواده‌ها باید تلاش کنند تا فرهنگ قدردانی در آن‌ها نهادینه شود. اگر فرهنگ قدردانی در خانواده‌ها باشد و بابت هر تلاشی حتی موارد کوچک و ناچیز اعضای خانواده یاد بگیرند که از هم تشکر کنند دیگر اعضای خانواده هم احساس نیازی برای بازگویی خوبی‌های خود ندارند.
پیامد‌های منفی منت گذاشتن
شاید افرادی که این کار را انجام می‌دهند از آثار منفی این مسئله در زندگی‌شان چندان اطلاعی ندارند و یا تصور می‌کنند رفتارشان ممکن است درست هم باشد، اما در این مورد دکتر بورقانی چنین معتقد است: منت‌گذاری یا بازگو کردن خوبی‌هایمان برای دیگران علاوه بر اینکه کار درستی نیست چندین پیامد منفی هم دارد که در اینجا من به سه مورد از آن‌ها اشاره می‌کنم:
اولین پیامد منفی این مسئله ایجاد حس نارضایتی و خدایی ناکرده کینه و نفرت در خانواده است. طبیعی است هیچ کسی علاقه ندارد تا با کسی ارتباط برقرار کند که مدام سر او منت می‌گذارد و حس خوبی از او نمی‌گیرد. فضای خانه نباید به سمتی برود که اعضای خانواده از همدیگر حس خوب دریافت نکنند.
دوم اینکه این مسئله سبب ایجاد فشار روحی و روانی برای اعضای خانواده می‌شود. همین طور فرزندان خانواده دچار استرس و اضطراب می‌شوند و این رفتار آن‌ها باعث می‌شود برای سایر اعضای خانواده این بازگویی‌های مداوم آزاردهنده باشد. چون دیگر در امن‌ترین نقطه زندگی‌شان که همان خانواده‌شان است احساس امنیت نمی‌کنند. البته این مورد فقط شامل فرزندان نمی‌شود حتی خود همسران هم احساس آرامش نخواهند داشت، لذا صمیمیت خانواده خدشه دار می‌شود.
سوم این کار باعث می‌شود عزت نفس طرف مقابل‌مان هم خدشه دار شود. خیلی وقت‌ها پیام این منت گذاشتن‌ها این است که من از هر جهت خوب بودم، ولی تو به اندازه کافی خوب نبودی و نقشت را در زندگی درست انجام نداده ای.
چهارم این منت‌گذاری‌ها باعث می‌شود شما به دیگران احساس گناه دهید و اطرافیان شما مدام به دنبال این باشند که من چه زمانی باید جبران کنم.
پنجم شما باعث ترسیم الگوی ناسالم ارتباطی در خانواده می‌شوید و فرزندان شما هم این الگوی غلط را یاد می‌گیرند و بعد‌ها در زندگی خودشان آن را پیاده می‌کنند. پس پایه گذار یک روش رفتاری غلط در زندگی فرزندانتان نباشید.
سخن پایانی
دکتر بورقانی در پایان سخنان خود می‌گوید: قبل از انجام هر کاری در خانواده خود به این مسئله فکر کنید آیا این رفتار من آسیب به خانواده من می‌زند یا باعث صمیمیت بیشتر و بهبود ارتباط من با سایر اعضای خانواده می‌شود؟ پس زمانی که متوجه می‌شوید این رفتارتان نفعی برای زندگی شما ندارد و باعث تنش و فاصله‌گذاری بین شما و سایر عزیزانتان می‌شود این کار را انجام ندهید.