ماستیت گرانولوماتوز چیست

این بیماری اولین بار در سال 1972 شناخته شد، میزان شیوع آن در میان خانم ها تاکنون به درستی مورد مطالعه قرار نگرفته است. با اینکه در میان زنان در تمام کشورها دیده می‌شود اما در میان نژادهای لاتین و آسیایی‌ها بیشتر دیده شده است. این بیماری بیشتر در زنانی که در سنین باروری قرار دارند دیده می‌شود، در برخی موارد ممکن است پس از سن یائسگی هم دیده شود.

علت ایجاد ماستیت گرانولوماتوز

این بیماری در دسته‌ی بیماری‌های ایدیوپایتک قرار دارد، بدین معنی که علت اصلی بروز آن ناشناخته می‌باشد. اما برخی از عواملی که ممکن است در ایجاد آن دخیل باشند عبارتند از:

• پاسخ ایمنی بدن در مقابل مصرف استروئيدها
• در برخی مطالعات ارتباطی بین شیردهی و بروز این بیماری دیده شده است.
• هرگونه ضربه یا عفونت موضعی که به اپیتلیوم مجرا آسیب وارد کند.
• داروهای ضد بارداری خوراکی
• پارگی کیست‌های سینه (پارگی کیست‌های سینه می‌تواند منجر به تورم و تشکیل آبسه نیز شود)

علائم بیماری ماستیت گرانولوماتوز

این بیماری با یک توده دردناک و بزرگ در سینه آغاز می‌شود، در اغلب موارد زخم، تغییر رنگ و آبسه‌هایی نیز دیده می‌شود، به طور کلی علائم شایع این بیماری عبارت است از:

• توده‌‌ای در سینه که سفت می‌باشد.
• در اکثر موارد فقط یک سینه را درگیر می‌نماید.
• ممکن است در کل سینه پخش شده باشد یا اینکه فقط یک منطقه کوچک را درگیر نماید.
• درد و تورم در ناحیه زیر بغل
• ترشح از سینه
• لنفادنوپاتی (تورم شدید غدد لنفاوی)

تشخیص بیماری ماستیت گرانولوماتوز

• در مرحله اول پزشک متخصص با معاینه‌ی فیزیکی و گرفتن شرح حال بیمار می‌تواند به تشخیص اولیه برسد و سپس جهت اطمینان آزمایش‌ و تست‌های اختصاصی را درخواست نماید.
• (در تصاویر ماموگرافی چگالی‌های نامتقارن کانونی و ضخیم شدن پوست مشاهده می‌شود)
• سونوگرافی (ناهمگنی پارانشیمی، توده نامنظم و هیپواکوئیک که با گسترش لوله‌ای همراه است در تصاویر سونوگرافی دیده می‌شود)
• همان طور که پیشتر اشاره کردیم در مواردی ممکن است تصاویری که از این بیماری به دست می‌آید مشابه توده‌های بدخیم سرطان سینه باشد. بنابراین جهت بررسی‌های بیشتر، تشخیص دقیق، انتخاب روش درمان درست و جلوگیری از ماسکتومی‌های غیرضروری پیشنهاد می‌شود که هیستوپاتولوژی (بررسی کامل نمونه‌های بافتی در زیر میکروسکوپ) نیز انجام شود.

 نحوه انجام هیستوپاتولوژی

با استفاده از یک سوزن نازک نمونه‌هایی از بافت سینه تهیه می‌شود و سلول‌های بافتی از لحاظ موروفولوژیکی (ریخت شناسی یا ظاهر شناسی) مورد بررسی قرار می‌گیرند.

این بیماری به صورت‌های متفاوتی بروز پیدا می‌کند، در برخی موارد علائم جزئي دارد و برخی اوقات شدت بیماری بسیار بالا می‌باشد. روش درمان این بیماری بین پزشکان متخصص بسیار چالش برانگیز می‌باشد و هیچ گونه تواقفی در درمان صحیح این بیماری وجود ندارد.

با توجه به علائم به طور کلی گزینه‌های درمانی متداول عبارتند از:

• درمان‌های دارویی توسط آنتی بیوتیک: اگر در هیستوپاتولوژی گونه‌های کورینه باکتریوم مشاهده شده باشند، آنتی بیوتیک‌ها بر اساس حساسیت این عوامل میکروبی تجویز می‌شود.
• آسپیراسیون: در مواردی که آبسه‌هایی وجود دارد از طریق آسپیراسیون می‌توان آبسه‌ها را خارج کرد و سپس نواحی که دچار زخم هستند تا زمان بهبودی، پانسمان نمود.
• درمان توسط کوتیکواستروئیدها یا داروهایی مانند پردنیزون و متوترکسات
• نظارت و مراقبت حمایتی: در برخی موارد بدون هیچ گونه درمانی، بیماری طی یک سال به طور خود به خود برطرف می‌شود، بنابراین برخی پزشکان تا چند ماه ممکن است که هیچ گونه درمانی را ارائه ندهند و فقط بیمار را تحت بررسی و نظارت مستمر قرار دهند و به محض مشاهده هرگونه تغییر یا پیشرفتی در بیماری ممکن است یکی از درمان‌هایی که پیشتر نام بردیم را به کار ببرد.
•  جراحی ماستیت گرانولوماتوز : برخی از پزشکان پیشنهاد می‌کنند پیش از برداشتن توده ابتدا درمان اولیه با استروئیدهای خوراکی انجام شود و پس از کاهش اندازه‌ی توده اقدام به برداشتن آن به روش جراحی شود. پس از جراحی میزان عود بیماری تا حدود 13 درصد گزارش شده است.

طول درمان ماستیت گرانولوماتوز

به طور کلی با توجه به اینکه ماهیت بیماری ناشناخته است و تحقیقات جامعی راجع به این بیماری هنوز انجام نشده است، با توجه به اندازه، محل توده، ضایعات پوستی حاصل از بیماری، شدت بیماری، وضعیت جسمانی و ترجیح بیمار، پزشک درمان مناسب را انتخاب می‌نماید.

درمان بیماری توسط یک تیم تخصصی شامل متخصص جراحی سینه، پاتولوژیست، ایمونولوژیست و رادیولوژیست می‌باشد. همچنین در تمام مراحل بیماری درمان حمایتی از بیمار مورد نیاز است زیرا دوره‌ی درمان این بیماری بسیار طولانی و زمان بر می‌باشد.  پزشک باید اطلاعات کافی در مورد بیماری، نحوه درمان و طول دوره آن به بیمار ارائه دهد.

آیا ماستیت گرانولوماتوز خطرناک است؟

این بیماری اگر به موقع تشخیص داده شود، طول دوره درمان آن بسیار کوتاه است. اما در صورتی که برای درمان دیر اقدام کنید، دره درمان آن به طول می انجامد.

درست است که این بیماری باعث عفونت والتهاب در پستان می شود اما با این وماستیت گرانولوماتوز (GM) یک بیماری التهابی پستان بسیار نادر با منشا ناشناخته است که زنان در سنین باروری با سابقه شیردهی را تحت تاثیر قرار می دهد. معمولاً به عنوان یک توده سینه در حال بزرگ شدن ظاهر می شود که می تواند تا حد زیادی را بروز دهد.

ماستیت گرانولوماتوز می تواند با یا بدون وجود عفونت رخ دهد. با پیشرفت آن ممکن است باعث تشکیل آبسه سینه شود که یک تجمع موضعی چرک در بافت پستان است. اگر چه این بیماری جزو نیست اما درد های مزمن و علائم آزار دهنده ای برای فرد دارد.

درد پستان ناشی از ماستیت گرانولوماتوز عفونی تنها یکی از علائم این بیماری است. در صورتی که به موقع درمان نشود عفونت به سراسر پستان می‌رسد و باعث ابتلا به تب بسیار شدید می‌شود. همچنین ممکن است تهوع و استفراغ در نتیجه این بیماری ایجاد می‌شود که مانع از تاثیرگذاری داروهای آنتی‌بیوتیک بر روی باکتری‌های عفونی است. درمان به موقع التهاب و عفونت پستان ضرورت دارد تا این بیماری به آبسه شدید تبدیل نشود.

بیماری ماستیت گرانولوماتوز بدخیم:

گرانولوماتوز باعث ایجاد توده دردناک اما غیر سرطانی در پستان می شود. لذا شرایط بدخیم سرطانی در این بیماری مشاهده نمی‌شود.

علائم رایج ماستیت گرانولوماتوز:

هیچ راهی برای پیش بینی اینکه چه زمانی علائم ممکن است شدیدتر شوند وجود ندارد. اینکه چه چیزی باعث این التهاب مزمن و اپیزودیک سینه می شود، همچنان ناشناخته است. علائم تا حدودی شبیه به بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس، و بیماری التهابی تیروئید (به عنوان مثال، تیروئیدیت گریوز یا هاشیموتو) است که در آن سلول های التهابی بدن به جای باکتری یا قارچ به بافت خود واکنش نشان می دهند و به آن حمله می کنند. شایع‌ترین علائم آن عبارتند از:

• درد
• تورم یا بزرگ شدن سینه
• قرمزی، تورم، حساسیت، یا احساس گرما در سینه
• خارش روی بافت سینه
• بزرگ شدن
• بریدگی یا زخم کوچک در نوک پستان یا روی پوست سینه
• تب
• این امکان وجود دارد که علائم ماستیت گرانولوماتوز با علائم سایر بیماری ها اشتباه گرفته شود. برخی از سرنخ‌ها از تاریخچه بیمار و معاینه فیزیکی می‌تواند به تشخیص ماستیت گرانولوماتوز از سایر بیماری‌های پستان کمک کند.
• سرطان سینه التهابی (IBD): این بیماری تهاجمی پوست را نیز تحت تأثیر قرار می دهد، اما اغلب با بزرگ شدن سینه آسیب دیده همراه است و می تواند پوست سینه را مانند پوست پرتقال (ضخیم شده توسط مایع لنفاوی) جلوه دهد. پوست IBD اغلب قرمز روشن تر و لکه دارتر از پوست ماستیت گرانولوماتوز است، البته نه همیشه. IBD می تواند با غدد لنفاوی متورم در زیر بغل در همان سمت سینه آسیب دیده همراه باشد.
• سلولیت پستان: این عفونت پوست سینه توسط باکتری هایی ایجاد می شود که به طور طبیعی روی پوست انسان هستند مانند استاف اورئوس. پوست اغلب قرمز روشن با زخم های باز کمتر از ماستیت گرانولوماتوز است.
• : عفونت شدیدتر پستان. یک حفره پر از چرک در سینه باعث تورم، درد، تب و ضعف عمومی می شود. این ترشحات معمولاً غلیظ تر و به شدت زردتر از ترشحات ماستیت گرانولوماتوز است.

بهترین راه برای تشخیص GM، تصویربرداری است، معمولا سونوگرافی پستان و بیوپسی با هدایت تصویر. رادیولوژیست اغلب می تواند تفاوت های ظریف را در سونوگرافی بین خلط التهابی، یک تومور سرطانی یا یک توده چرک در پستان تشخیص دهد. تشخیص با نمونه برداری از بافت با استفاده از تفنگ بیوپسی سوزنی هسته ای نهایی می شود. سپس آسیب شناسان این بافت را در آزمایشگاه با میکروسکوپ تجزیه و تحلیل می کنند. GM زمانی تشخیص داده می شود که سلول های التهابی مرتبط با گرانولوم را ببینند. گاهی اوقات، شرایط دیگر – به عنوان مثال سل یا سارکوئیدوز – می تواند باعث شود بافت زیر میکروسکوپ به این شکل به نظر برسد، بنابراین آزمایشاتی بر روی بیماران برای رد این موارد انجام می شود.

درمان ماستیت گرانولوماتوز از آنتی بیوتیک تا یک عمل جراحی جزئی متغیر است. اجتناب از دخانیات، کاهش وزن و کنترل دیابت می تواند کمک کننده باشد. درمان‌ها التهاب بیش فعال بدن را آرام می‌کنند و با دو تا سه قرص ایبوپروفن بدون نسخه هر شش ساعت شروع می‌شوند. اگر ثابت شود که این دارو کافی نیست، از داروهای ضد التهابی قوی‌تر مانند استروئیدها (معمولاً یک دوره 30 روزه، یک قرص در روز) یا تزریق استروئید استفاده می‌شود.

• بسته به نوع درمان و نیاز یا عدم نیاز به آنتی بیوتیک ممکن است از دو تا چند روز (طول دوره درمان آنتی بیوتیک) زمان لازم باشد. اما معمولا علائم پس از دو روز کاهش می یابد.
• کنار آمدن با این واقعیت که این علائم چرخه ای اغلب برای مدتی باقی می مانند، می تواند دشوار باشد.