درد پهلوی چپ و پهلوی راست دردی است که کنار تنه، درست زیر دنده‌ها احساس می‌شود. گاهی اوقات ممکن است که این درد به کمر هم گسترش یابد. اندام‌ها و ماهیچه‌های زیادی در سمت چپ و راست بدن و نواحی نزدیک آن‌ها، این درد را می‌توانند ایجاد کنند. بیشتر افراد حداقل یک بار در زندگی خود به پهلو درد دچار شده‌اند.
با این‌که چنین دردی موقتی است و پس از مدت کوتاهی برطرف می‌شود، اما می‌تواند نشان دهنده یک مشکل جدی مثل عفونت ادراری باشد. کم آبی بدن، سنگ‌های کلیه یا دیگر مشکلات کلیوی هم از عوامل شایع در ایجاد پهلو درد هستند. دردهای مزمن و شدید پهلو نباید به هیچ عنوان نادیده گرفته شوند. چنان‌چه در پهلوهای خود احساس درد می‌کنید، می‌توانید برای دریافت راهنمایی، از پزشکان حال مشاوره آنلاین بگیرید.
برخی از دلایل درد پهلوی چپ و پهلوی راست مثل عفونت کلیه یا پانکراتیت بسیار جدی هستند. اما موارد دیگری مثل اسپاسم عضلانی، با وجود دردناک بودن، خطر جدی برای سلامتی انسان ندارند. شش علت احتمالی درد پهلوها شامل موارد زیر است:
مشکلات عضلانی و درد پهلو
استفاده بیش از حد یا ضعف عضلات ممکن است باعث درد در پهلوها شود. عضلات معده، کمر و حتی سینه هم می‌توانند باعث چنین دردی شوند. برخی از دلایل عمده درد عضلانی عبارتند از:
- آسیب‌های عضلانی مثل کشیدگی یا پیچ‌خوردگی
- استفاده بیش از حد
- اسپاسم
- سبک زندگی بی تحرک و بدون فعالیت بدنی کافی
- فشار
- قرار گرفتن در یک وضعیت غیر معمول برای مدت طولانی
درد عضلانی پهلو معمولا در کنار عضله آسیب‌دیده است. با این حـال افرادی که به دلیل سبک زندگی کم تحرک به درد عضلانی دچار می‌شوند، ممکن است دردی را از دو طرف به سمت جلو یا عقب حس کنند. آسیب‌های عضلانی از مهم‌ترین دلایل دردهای پهلو هستند که می‌توانند بسیار شدید باشند. اما این شدید بودن به معنی آسیب زیاد یا خطرناک بودن نیست.
زونا و درد پهلو
این بیماری، عفونتی است که باعث ایجاد بثورات دردناک و تاول در بدن می‌شود. هر کسی که به آبله مرغان دچار شده ممکن است درگیر زونا هم شود؛ اگر چه این بیماری بیشتر در افراد مسن و کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند روی می‌دهد. زونا معمولا به صورت احساس سوزش عمیق یا درد تیر کشنده از سیستم عصبی شروع می‌شود. در طی چند روز، بثورات و تاول‌های پر از مایع ظاهر می‌شوند.
زونا در بعضی از افراد می‌تواند بسیار شدید بوده و باعث عفونت‌های خطرناک و تهدید کننده زندگی شود. افرادی که با ویروس اچ آی وی زندگی می‌کنند، کسانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن استفاده می‌کنند و افراد مسن، در صورت مشاهده علائم زونا باید هر چه زودتر تحت درمان قرار بگیرند. از آن‌جا که زونا معمولا فقط در یک طرف بدن تاثیر می‌گذارد، افراد علائم آن را در یک سمت بدن می‌بینند نه در دو طرف و درد پهلوی چپ و پهلوی راست.
علت درد پهلوی چپ
بروز درد سمت چپ پهلو اغلب به دلیل مشکلات مربوط به کلیه چپ است. این مشکلات می‌تواند شامل عفونت کلیه، سنگ‌های کلیوی یا وجود کیست در کلیه سمت چپ باشد. گاهی این دردهای به دلیل گرفتگی و اسپاسم عضلانی هم روی می‌دهند. معمولا افرادی که فعالیت بدنی کمی دارند، در اثر ورزش یا تحرک بیش از معمول با این نوع گرفتگی و درد مواجه می‌شوند.
دردهای ناشی از وجود مشکل در ستون مهره‌ها هم معمولا در یک سمت بدن حس می‌شوند که می‌تواند سمت راست یا چپ بدن باشد. چنین دردهای اغلب تیر کشنده و آزار دهنده بوده و معمولا به طرف پاها امتداد پیدا می‌کنند.
درد پهلو در صورت تداوم و تشدید باید حتما توسط پزشک بررسی شود
علت درد پهلوی راست
درد در پهلوی راست می‌تواند نشان دهنده مشکلی در دستگاه گوارش، روده‌ها، کلیه سمت راست، کبد یا آپاندیس باشد. در ادامه به تشریح این مسائل می‌پردازیم.
اختلالات گوارشی
گاهی اوقات مسمومیت‌های غذایی یا یبوست می‌توانند چنین دردی را ایجاد کنند. مشکلات دیگری مثل سندروم روده تحریک پذیر و… هم در ایجاد درد در پهلوی راست دور از ذهن نیست. البته این نوع دردها معمولا با علائم دیگری مثل نفخ، دفع دردناک، سوزش معده و… همراه خواهند بود. برای مطالعه درباره این مطلب را بخوانید.
درد کلیه راست
درد کلیه معمولا دردی مبهم است که از پشت شکم شروع شده و باعث ایجاد گرفتگی‌های لحظه‌ای می‌شود. این دردها اغلب به دلیل سنگ کلیه، عفونت کلیه یا در موارد خاصی، سرطان کلیه ایجاد می‌شود. بیمارانی که به عفونت کلیوی دچار هستند، پهلو درد را به صورت انتشار یافته به طرف پایین بدن حس می‌کنند. چنین دردی اغلب با تب و لرز، وجود خون در مدفوع یا علائمی مشابه عفونت مثانه همراه است.
مشکلات کبدی
التهاب و تورم کبد می‌تواند باعث درد در پهلوی راست شود. دلایل مختلفی برای بروز چنین دردی در کبد وجود دارد؛ از جمله هپاتیت ای، هپاتیت بی، سرطان و بیماری کبد چرب الکلی و غیر الکلی. البته مشکلات کبدی در مراحل اولیه معمولا علامت خاصی ندارند. این بیماری‌ها از جمله هپاتیت قابل درمان هستند؛ به شرطی که به محض تشخیص، فورا اقدامات درمانی مناسب آغاز شود.
آپاندیس
آپاندیس یک عضو کوچک در سمت راست پایین شکم است. درد ناشی از التهاب آن که آپاندیسیت نام دارد، دردی ناگهانی، پیش‌رونده و تیز است که با فعالیت یا سرفه و عطسه بدتر می‌شود. اگر به جز درد پهلو، علائم دیگری مثل اسهال یا یبوست، حالت تهوع و بی اشتهایی مشاهده شود، لازم است که فورا نسبت به درمان اقدام کرد. آپاندیست در صورتی که درمان نشود، می‌توان سلامت بیمار را تهدید کند.
درد پهلو در بارداری
یکی از مشکلات رایج در میان زنان باردار، درد در پهلوهاست. این درد پهلوی چپ و پهلوی راست دلایل مختلفی دارد که گرچه بسیاری از آن‌ها نگران کننده نیستند، اما لازم است در صورت تداوم، تشدید درد طول شب یا هنگام خوابیدن و یا تورم و قرمزی پوست با پزشک خود مشورت کنید. از مهم‌ترین دلایل پهلو درد بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فشار عضلانی
این وضعیت که بیشتر از ماه چهارم بارداری به بعد ایجاد می‌شود، ناشی از افزایش وزن طی این دوره است. یک زن باردار ممکن است تا ۱۶ کیلوگرم اضافه وزن به صورت طبیعی داشته باشد. این وزن فشار زیادی را به پهلوها و کمر وارد می‌کند. گاهی ممکن است کمر درد به طرف پهلوها منتشر شود و یا حرکات نامناسب مثل خم شدن و… به پهلوها فشار وارد کرده و باعث درد در زنان باردار شود.
مشکلات گوارشی
نفخ و یبوست از عوارض شایع بارداری هستند که می‌توانند به درد در پهلوها منجر شوند. این مشکلات ناشی از تغییرات هورمونی و فشار وارده به دستگاه گوارش در اثر افزایش وزن و رشد جنین هستند. پیروی از برنامه غذایی حاوی فیبر کافی که از یبوست جلوگیری کند، می‌تواند بهبود گوارش و کاهش این دردها را در پی داشته باشد.
حاملگی خارج از رحم
در صورتی که درد در پهلوها همراه با درد معده شدید، خونریزی و ترشحات تیره همراه باشد، اغلب نشانه حاملگی خارج از رحم است. رشد جنین در جایی غیر از رحم می‌تواند برای مادرخطرناک بوده و در صورت عدم درمان به موقع باعث از دست دادن قدرت باروری یا مرگ شود.
سقط جنین
درد شدید در قسمت پایین معده همراه با درد کمر و لکه بینی یا خونریزی، اغلب در اثر سقط جنین روی می‌دهد. این عارضه معمولا در سه ماهه اول بارداری و حتی گاهی قبل از آگاه شدن فرد از بارداری اتفاق می‌افتد. در صورت مشاهده این نشانه‌ها حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
آپاندیسیت
علائم آپاندیسیت در دوران بارداری ممکن است با سایر نشانه‌های بارداری مثل حالت تهوع و درد معده اشتباه گرفته شود. به همین دلیل لازم است که در صورت مشاهده علائم غیر عادی، اقدامات درمانی لازم انجام شود. در صورتی که درد در پهلوی راست همراه با استفراغ، سوزش معده، اسهال و خستگی شدید باشد، حتما باید برای پیگیری به مراکز درمانی مراجعه کنید.
سنگ کیسه صفرا
سنگ‌های صفراوی دوران بارداری به دلیل کند شدن عملکرد گوارشی بدن شایع هستند. آن‌ها می‌توانند در هر زمانی از بارداری روی دهند. درد ناشی از سنگ‌های صفراوی در سمت راست بدن بوده و با تب، بی اشتهایی، حالت تهوع و استفراغ همراه هستند. به زنان باردار توصیه می‌شود که برای پیشگیری از بروز این مشکل، مصرف غذاهای چرب و سرخ شده را در طول این دوران کاهش دهند.
پره اکلامپسی
این بیماری در طول دوران بارداری ایجاد شده و باعث بالا رفتن فشار خون در زنان باردار می‌شود. پره اکلامپسی در صورت تشدید، می‌تواند زنان باردار را در معرض قرار داده و یا به کبد، کلیه‌ها و ریه‌های آن‌ها آسیب وارد کند. احساس درد در پهلو همره یا تنگی نفس، تورم در پاها، استفراغ، تاری دید، سردرد و… می‌تواند نشان دهنده این بیماری باشد.
درد پهلو و کمر نشانه چیست؟
قاعدگی دردناک یا دیسمنوره، بارداری، مشکلات ستون فقرات مثل آرتروز یا فتق دیسک و یا گاهی مشکلات کلیوی مثل عفونت کلیه یا سنگ‌ها از مهم‌ترین دلایل درد همزمان پهلوها و کمر هستند.