مراحل تشکیل قلب جنین
قلب جنین در هفته ششم بارداری تشکیل می‌شود و شروع به تپیدن می‌کند. قلب جنین در این هفته ۸۰ بار در دقیقه می‌زند و دارای چهار حفره عمیق است که هر حفره دارای مسیر ورودی و خروجی مختص خود برای داخل و خارج شدن خون است. اگر علائم زیر مشاهده نشد، بهتر است علت تشکیل نشدن قلب جنین در 6 هفته اول را بررسی کنید.
- طول جنین حدود ۸ میلی‌متر است.
- نخاع جنین که باز بوده شروع به بسته شدن می‌کند.
- رشد سلول های خون و رگ های خونی آغاز می‌شود.
- رگ های خونی خون را به رحم می رسانند.
- قلب لوله ای شکل تشکیل می‌شود و شروع به ضربان زدن می‌کند.
علت تشکیل نشدن قلب جنین
اغلب سقط های زود هنگام به دلیل بارداری پوچ (هرگز جنین به شکل واقعی شکل نمی‌گیرد) اتفاق می‌افتند. یا این که جنین مراحل اولیه رشد را سپری می کند اما قبل از تشکیل قلب، رشد آن متوقف می‌شود و در نتیجه بارداری خاتمه می‌یابد. این مسأله به‌خاطر وجود ناهنجاری در نطفه رخ داده که این ناهنجاری به علت مشکلات کروموزومی یا تقسیم غیرطبیعی سلول ها ایجاد شده و کاملا اتفاقی و تصادفی است. در هر نمونه اسپرم گرفته شده حدود ۳۰ درصد اسپرم ها غیر طبیعی هستند یا کیفیت پایینی دارند، با همان استدلال بسیاری از تخمک ها نیز این چنین هستند.
وقتی یک اسپرم غیر طبیعی یا بی کیفیت یا تخمک غیر طبیعی و با کیفیت پایین با هم لقاح یابند، نطفه غیر طبیعی تشکیل خواهد شد و بارداری متوقف می شود زیرا بدن شما این ناهنجاری را تشخیص می‌دهد. خوشبختانه برای اکثر خانم ها این نوع سقط تنها یک بار اتفاق می‌افتد. در چنین مواردی مسأله مهم این است که بدانید شما کاری انجام نداده اید تا این سقط رخ دهد و قطعا نمی‌توانید از بروز آن جلوگیری کنید و در واقع سقط جنین در این شرایط بهتر از آن است که یک جنین دارای مشکل داشته باشید.
پیشگیری از اختلالات مادرزادی قلب جنین
لازم است خانم ها برای باردار شدن حداقل سه ماه پیش از بارداری برنامه ریزی کنند و اقدامات زیر انجام شود:
– آزمایش های لازم برای بررسی دیابت، اختلالات تیروئیدی و فنیل کتونوری
– بررسی آنمی و علت آنمی و درمان آن
– معاینه بالینی کامل از نظر بررسی وجود عفونت های مزمن و حاد و درمان آن ها
– درمان فشار خون بالا
– کاهش وزن در مورد خانم های چاق
– درمان صرع
– حذف سیگار، کافئین و مشروبات الکلی
– اجتناب از تماس با بیماران مبتلا به بیماری های ویروسی و عفونی
– تزریق واکسن سرخجه و هپاتیت B
– اجتناب از تماس با اشعه X خصوصا در ۱۰-۲ هفته اول بارداری
– دور بودن از استرس های روحی و روانی طی بارداری
– مصرف روزانه مولتی ویتامین با اسید فولیک از سه ماه پیش از بارداری و طی دوران بارداری حدود زیادی ناهنجاری های قلبی و دستگاه عصبی را کاهش می‌دهد.
با رعایت توصیه های بالا، علت تشکیل نشدن قلب جنین و خطر ایجاد ناهنجاری های مادرزادی قلب جنین در خانم های باردار را می توان کاهش می‌یابد. توصیه می کنیم از مقاله ضرورت مصرف مولتی ویتامین در بارداری در وبسایت ماماسلامت بازدید نمایید.
علت تشکیل نشدن قلب جنین تحت تأثیر چه چیزی است؟
علت تشکیل نشدن قلب جنین می تواند با عوامل زیر تشدید پیدا کند:
ناهنجاری های کروموزومى
برخی از این ناهنجاری ها مانند تریزومی 21 (یک ناهنجاری کروموزومى که به بروز سندرم داون منجر می‌شود) در 50 درصد از نوزادان باعث ابتلاء آن ها به ناهنجاری های قلبی می‌شود.
انواع ناهنجاری های ژنتیکی
در طول جریان رشد جنین این احتمال وجود دارد که تنها یک ژن معیوب باعث بروز عوارض مادرزادی قلبی و علت تشکیل نشدن قلب جنین باشد.
بیماری های مادرزادی مانند دیابت
کنترل نامناسب قند خون مادر مبتلا به دیابت، خطر ابتلای نوزاد به بیماری های قلبی را افزایش می دهد و می تواند علت تشکیل نشدن قلب جنین در 6 هفته اول باشد.
عفونت در بارداری مانند عفونت روبلا
خوشبختانه در حال حاضر خطر ابتلا به سرخجه آلمانی تا حد زیادی کاهش یافته و نادر است. با وجود این متخصصین زنان و زایمان مادر را معاینه می‌کنند تا از خطر ابتلای مادر به عفونت در اوایل بارداری جلوگیری کنند ولی می تواند علت تشکیل نشدن قلب جنین در 6 هفته اول باشد.
مصرف دارو یا مواد گوناگون توسط مادر
مصرف دیلانتین (برای درمان صرع)، کوکائین، الکل و اکوتان (برای رفع آکنه) توسط مادر می‌تواند علت تشکیل نشدن قلب جنین در 6 هفته اول باشد.
قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی در محیط
رنگ ها، حلال ها، مواد پاک کننده روغن، آفت کش ها، آلاینده های هوا نظیر تری کلرواتیلن و تابش اشعه‌های مضر از جمله عواملی هستند که زنان باردار نباید هرگز در معرض آن ها قرار گیرند زیرا می تواند علت تشکیل نشدن قلب جنین در 6 هفته اول بارداری باشد.
چطور می توان از مشکلات قلبی جنین جلوگیری کرد؟
- متخصصان معتقدند جلوی بعضی عوامل را نمی توان گرفت، اما زنان باردار با رعایت چند نکته قبل و در دوران بارداری می توانند علت تشکیل نشدن قلب جنین را متوجه شوند و بروز بعضی مشکلات قلبی در جنین را بگیرند.
- متخصصان توصیه می کنند زنان قبل از بارداری باید از وضعیت سلامت خود مطمئن شوند. برای همین هم هست که بیشتر پزشکان قبل از بارداری برای زنان آزمایش های مختلف می نویسند تا از سلامت او مطمئن باشند.
- پزشکان متخصص توصیه می کنند زنان باردار حتما باید قبل و در بارداری به تغذیه و البته ویتامینی که بدنشان می رسد توجه کنند. کمبود برخی ویتامین ها و اسید فولیک باعث ناهنجاری های جنین و نقص های مادرزادی می شود.
- زنان باردار حتما باید دور سیگار و مواد مخدر را در این دوران مهم خط قرمز بکشند.
- استفاده از هر دارویی باید با اجازه پزشک باشد. حتی داروهایی که برای کنترل بیماری مصرف می شود.
- قبل از بارداری حتما درباره بیماری ها و سابقه فامیلی با پزشک متخصص صحبت کنید.
چگونگی تشخیص علت تشکیل نشدن قلب جنین
تشخیص بیماری های مادرزادی و آریتمی های قلب و علت تشکیل نشدن قلب جنین از طریق اکوکاردیوگرافی قلب جنین امکان‌پذیر است و بهترین زمان انجام این کار از هفته ۱۸ بارداری به بعد است. کاربرد عملی اکوی قلب جنین در موارد زیر است:
۱- تشخیص بیماری های مادرزادی قلب
۲- تشخیص آریتمی های ضربانات قلب جنین
۳- تشخیص نوع آریتمی ضربانات قلب جنین و درمان آن
۴- تشخیص نارسایی قلب جنین و هیدروپس فتالیس
۵- درمان نارسایی قلب جنین
۶- فراهم کردن تمهیدات لازم برای زایمان نوزادانی که مبتلا به بیماری کمپلکس مادرزادی قلب هستند.
۷- توصیه به سقط جنین در مواردی که مشکلات متعدد و کمپلکس لاعلاج قلب جنین وجود دارد که ممکن است باعث مرگ جنین در حین حاملگی و یا بعد از زایمان شود.