متره بسته چیست و چه تفاوتی با متره باز دارد؟

همانطور که می دانید، 2 روش برای متره و برآورد وجود دارد که نام های آن، متره باز و متره بسته می باشد.

در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم متره بسته یا همان متره فهرست بهایی آشنا کنیم.

متره بسته چه ارتباطی با فهرست بها دارد؟

اگر تا کنون یکی از فهارس بها منتشر شده را دیده باشید (برای دانلود رایگان فهرست بهای 1401 کلیک کنید)، حتما می دانید که می توان با محاسبه احجام کار انجام شده و همچنین دانستن واحد مربوطه، هزینه نهایی پروژه را برآورد نمود.

برای مثال در یک پروژه خاک برداری، عناصر متعددی از جمله مصالح، ماشین آلات و کارگران در محاسبه هزینه نهایی موثر هستند و در متره باز بایستی هزینه هر یک از این عناصر را آنالیز کرده و در محاسبات خود لحاظ نماییم که کاری بسیار دشوار است.

ولی در متره بسته تنها کافی است حجم هر مورد را محاسبه نمود و در ارقام مندرج در فهرست بها ضرب نمود (ضرایب فهرست بها و تعدیل نیز در این مرحله لحاظ می شوند).

در روش متره باز، بایستی یک فعالیت به جزئیات کوچکی تقسیم شود و هر یک به صورت مجزا آنالیز شود.

در روش متره باز آنالیز و دسته بندی هریک از موارد نیروی انسانی، ماشین آلات، مصالح و حمل به تفکیک در جداولی تنظیم می‌گردد، سپس با اعمال قیمت واحد هر یک از اقلام تفکیکی و جمع جبری ردیف‌ها قیمت خالص هر فعالیت بدست می‌آید. پس از جمع قیمت‌های خالص هر فعالیت، قیمت خالص پروژه بدست می‌آید.

همانطور که مشخص است اگر به این قیمت، ضرایب مربوطه (ضریب بالا سری، ضریب پیشنهادی پیمانکار، ضریب ارتفاع، ضریب سختی کار) اعمال شود و حاصل با مبلغ تجهیز و برچیدن کارگاه جمع شود، قیمت کل پروژه به دست می‌آید.

بنابر این اگر ضرایب مربوطه بر قیمت اعمال شود (ضریب بالاسری، ضریب پیشنهادی پیمانکار، ضریب طبقات، ضریب سختی کار) و نتیجه به هزینه تجهیزات و برچیدن کارگاه اضافه شود، قیمت کل پروژه  به دست می‌آید.

اغلب از روش متر باز برای محاسبه بهای تمام شده فعالیتی استفاده می شود که در فهرست بها وجود ندارد.

به عنوان مثال در فهرست بها، نصب میلگرد در بتن موردی وجود ندارد. تمامی مراحل کار اعم از حفاری و تمیز کردن سوراخ، با استفاده از میلگرد و چسب مخصوص، از نظر چهار عامل هزینه نیروی کار، مواد و لوازم، ابزار و ماشین آلات، هزینه حمل و کاشت هر کدام مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. تعداد آرماتورها در بتن تعیین می شود.

برآورد چیست؟

اگر مقداری به مقدار به دست آمده با توجه به واحد مورد نیاز در قطعه متر داده شود، آن را (ارزش واقعی یا برآوردی پروژه) می نامند.

بنابراین دو هدف اساسی در اندازه گیری و ارزیابی دنبال می شود:

الف) تعیین میزان مواد مصرفی، نیروی انسانی بر حسب نوع و تعداد تخصص و توان دستگاه بر حسب نوع و تعداد و مدت زمان در پروژه.

ب) تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه و معمولاً در دو مرحله انجام می شود:

یکی قبل از اجرای پروژه برای تعیین و برآورد بودجه اجرای پروژه و دیگری در مرحله اجرای پروژه است که معمولاً در قالب گزارش وضعیت ارائه می شود.

مهمترین مدارک مورد نیاز عبارتند از:

1. طیف کاملی از نقشه های کاری شامل نقشه های سازه ای، معماری، ویژگی های مکانیکی، ویژگی های الکتریکی و جزئیات مورد نیاز.
2. جداول گزارش وضعیت (متر، خلاصه کنتور، مالی).
3. قیمت مصالح، نیروی کار، نیروی ماشین، (لیست قیمت ضمیمه قرارداد می باشد).
4. شرایط قرارداد خصوصی یا سایر اسناد ضمیمه قرارداد.

انواع روش های برآورد چیست؟

۱ ـ برآورد (Estimate)

به طور کلی برآورد هزینه های پروژه، منابع آن و مقادیر مورد نظر کمیته پروژه مورد استفاده برای زمان اجرای پروژه.

۲ ـ برآورد مقادیر (Quantity survey – Bill of quantity estimation)

این محاسبه تعداد کمی از عناصر مختلف طرح است.

۳ ـ برآورد مقدماتی (Preliminary estimation)

برآوردی که متکی بر اندازه‌گیری‌های خلاصه و هزینه‌های واحدهای بسیار کلی است، مانند برآورد ساخت پروژه بدون تحقیق عمیق، بر اساس نوع ساختمان و سازه و کاربردهای آن با توجه به آمار و داده‌ها و تجربیات پروژه‌های قبلی محاسبه و پیش‌بینی می‌شود. .

۴ ـ برآورد اولیه (Preliminary estimation)

برآوردی که بعد از پایان کار مهندسی توسط مهندس پایه با ضریب خطای مثبت منهای 15 تا 25 درصد قابل انجام است.

۵ ـ برآورد تقریبی (Approximate estimation)

این برآورد دقیق نیست زیرا بر اساس داده های اولیه است.

۶ ـ برآورد تعیین کننده (Definitive estimation)

پس از تکمیل مهندسی پایه، تخمینی است که می توان با حاشیه خطای مثبت یا منفی 10-15٪ انجام داد. این نقش همچنین برای تصمیم گیری در مورد توقف یا ادامه کار تعیین کننده است.

۷ ـ برآورد تفضیلی (Detailed estimation)

برآوردهای تهیه شده پس از اتمام مراحل مهندسی تفصیلی یا طراحی تفصیلی با استفاده از نقشه های کاری و با خطای 10 درصد قابل قبول است.

۸ ـ برآورد هزینه (Cost estimating)

این یک فرآیند محاسباتی است که بر اساس نقشه برداری، نقشه برداری یا نقشه برداری (بر اساس نقشه ها و مشخصات) مقادیر و پارامترهای مختلف پروژه به دست می آید و هزینه اجرا با اعمال قیمت واحد مربوطه محاسبه می شود.

۹ ـ برآورد هزینه اجرای کار (Execution cost estimate)

مبلغی است که توسط کارفرما به عنوان هزینه اجرای موضوع قرارداد محاسبه و اعلام شده است.

۱۰ ـ برآورد هزینه اجرای عملیات (Estimating of the work execution)

برآوردی است که مطابق روش تعیین شده در شرح خدمات قسمت یا مرحله مربوط و بر اساس قیمتهای روز در تاریخ تسلیم گزارش قسمت یا مرحله مربوط تهیه و به تصویب دستگاه اجرایی رسیده باشد.