اظهارنامه مالیاتی چیست؟
در هر شغل و کسب‌و‌کاری که حضور داشته باشید، باید بر اساس درآمد خود، مالیات پرداخت کنید. مالیات یک قانون است که همه باید به آن پایبند باشند. هر شرکتی بر اساس درآمد خالص خود، باید مبلغی را به‌عنوان مالیات بپردازد. اداره مالیات کشور، بر اساس برخی اسناد و مدارک، میزان سود، درآمد و مالیات کسب‌و‌کارها را مشخص می‌کند. این اسناد و مدارک در قالب اظهارنامه مالیاتی به اداره امور مالیاتی کشور ارائه می‌شوند. در صورتی که اظهارنامه به درستی تنظیم نشده باشد، کسب‌و‌کار دچار مشکلات متعدد خواهد شد. در این مطلب از بلاگ آموزشگاه حسابداری پکت قصد داریم به شما نشان دهیم اظهارنامه مالیاتی چیست و چطور باید تنظیم شود.
مان طور که در بخش قبلی اشاره کردیم، هر شرکت، موسسه یا کسب‌و‌کاری باید تمامی مدارک مالی خود را به اداره مالیات کشور ارائه دهد. حال سؤال اینجاست که اظهارنامه مالیاتی چیست؟ اظهارنامه مالیاتی در اصل یک دفترچه است که کارنامه مالی شخص حقیقی یا حقوقی مشمول به پرداخت مالیات به حساب می‌آید. در اظهارنامه مالیاتی، رویدادهای مالی به ترتیب زمان وقوع، مستند بر مدارک و ادله قانونی درج می‌شود.
نحوه تنظیم اظهارنامه مالیاتی حقیقی و حقوقی
در گذشته، هر کسب‌و‌کار حقیقی یا حقوقی باید دفترچه اظهارنامه مالیاتی خود را به‌صورت دستی می‌نوشت و به اداره مالیاتی ارائه می‌کرد. حال باید بدانید که سیستم جدید ارائه اظهارنامه مالیاتی چیست و چطور کار می‌کند. در حال حاضر تمامی افراد می‌توانند به جای نسخه چاپی، از سیستم اینترنتی سایت TAX.GOV.IR استفاده کنند. با ورود به این سایت، می‌توانید اظهارنامه مالیاتی خود را به‌صورت کامل تکمیل کرده و ارائه دهید. در همان ابتدا از شما سؤال پرسیده می‌شود که شخص حقوقی یا حقیقی هستید. به نظرتان تفاوت این دو نوع اظهارنامه مالیاتی چیست؟ در ادامه شما را با تنظیم اظهارنامه مالیاتی حقیقی و حقوقی در سایت مالیاتی کشور آشنا خواهیم کرد.
برخی مراحل در هر دو یکسان هستند و تفاوت‌های جزئی بین آنها وجود دارد. اول از طرفین حقوقی و حقیقی هر دو باید به سایت مالیاتی کشور مراجعه کنند. سپس باید پیش ثبت نام الکترونیک اظهارنامه مالیاتی را انجام دهند. پیش ثبت نام اظهارنامه مالیاتی چیست؟ در این مرحله باید کد اقتصادی داشته باشید و اطلاعات تماس را همراه با کد پستی 10 رقمی بارگزاری کنید. در مرحله دوم اعتبارسنجی انجام می‌شود. بعد تأیید اطلاعات، یک رمز عبور و کلمه کاربری در اختیار شما قرار می‌گیرد. بعد ورود باید ایمیل خود را وارد کرده و تأیید کنید. سپس در مرحله آخر اعتبار سنجی به‌صورت کامل انجام می‌شود و می‌توانید وارد سایت شده و ثبت اظهارنامه مالیاتی را انجام دهید.
· نحوه تنظیم اظهارنامه مالیاتی حقیقی
اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغل آزاد، آن دسته از مودیان مالیاتی به حساب می‌آیند که به صورت انفرادی و یا شریکی به کار تولید و یا عرضه کالا و انواع خدمات مشغول هستند. در ابتدا باید گروه‌بندی مودیان را بررسی کنید و ببینید که در کدام گروه از مشاغل قرار می‌گیرید. در مرحله اول باید اقدامات اولیه و آماده‌سازی اسناد و مدارک انجام شود.
در مرحله دوم تکمیل و ارسال اظهارنامه مالیاتی یا فرم تبصره ماده 100 ارسال می‌شود. پس از آن باید منتظر بمانید تا مبلغ مالیات برای شما تعیین شود. سپس به سایت می‌روید و در بخش پرداخت مالیات، مبلغ مالیات را به‌صورت اینترنتی پرداخت می‌کنید. در مرحله چهارم نسخه چاپی اظهارنامه تأیید شده را برای بایگانی چاپ می‌کنید و نگه می‌دارید تا در اظهارنامه‌های بعدی از آن استفاده کنید.
اظهارنامه مالیاتی یکی از مدارکی است که در حسابرسی بیمه مورد استفاده بازرسان تامین اجتماعی قرار می‌گیرد.
· نحوه تنظیم اظهارنامه مالیاتی حقوقی
بر اساس ماده 110 ق.م.م، تمامی شرکت‌ها و اشخاص حقوقی موظف هستند تا اظهارنامه، ترازنامه، حساب سود و تمام زیان متکی به همراه دفاتر و اسناد و مدارک خود را را در کنار فهرست هویت شرکا، کلیه سهامداران و تعداد سهام هر یک از آنها را در مهلت تعیین شده برای سازمان مالیاتی ارسال نمایند. تمامی این اسناد باید در اظهارنامه مالیاتی درج شده و ارسال شود. گزارش عملکرد بخش‌های مختلفی دارد که باید تکمیل شوند.
ترازنامه مهم‌ترین بخش تنظیم اظهارنامه محسوب می‌شود. در این بخش باید تمامی دارایی‌ها و بدهی با هم برابر باشند. در غیر این صورت ترازنامه شما تأیید نمی‌شود. بعد اتمام مراحل، مالیات محاسبه می‌شود و می‌توانید آن را به‌صورت اینترنتی از همین سایت پرداخت کنید. در نهایت رسید پرداخت و اظهارنامه مالیاتی تأیید شده را چاپ می‌کنید و در بایگانی نگه می‌دارید. پس اگر بخواهیم به‌صورت کلی بگوییم که تفاوت نوع حقوقی اظهارنامه مالیاتی چیست؟ باید بدانید که به مدارک بیشتری در مقایسه با شخص حقیقی نیاز خواهید داشت.
تفاوت اظهارنامه مالیاتی با سایر اسناد مالی
اظهارنامه مالیاتی، سندی است که به‌طورخاص توسط اشخاص حقیقی و حقوقی برای محاسبه و پرداخت مالیات بر درآمد به سازمان امور مالیاتی ارائه می‌شود و تفاوت‌های قابل‌توجهی با سایر اسناد مالی دارد. در‌حالی‌که اسناد مالی مانند صورت‌های مالی، گزارش‌های سود و زیان و ترازنامه، جزئیات مالی کلی یک شرکت یا شخص حقیقی را برای اهداف حسابرسی، ارزیابی و تجزیه و تحلیل درون سازمانی فراهم می‌کنند، اظهارنامه اشخاص حقیقی و حقوقی به‌طورخاص بر محاسبه درآمد قابل مالیات و تعیین مالیات سالانه متمرکز است.
این تفاوت هم در هدف از تهیه این اسناد و هم در محتوا و جزئیات ارائه شده در آنها نیز منعکس می‌شود. اظهارنامه مالیاتی به سازمان‌های دولتی اجازه می‌دهد تا به‌طورموثر بر میزان مالیات قابل پرداخت نظارت کنند، در حالی‌که سایر اسناد مالی به‌طورعمده برای طرف‌های ذی‌ربط داخلی و خارجی تهیه می‌شوند.
چه اشخاصی موظف به ارائه اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی هستند؟
در این بخش به بررسی این موضوع می‌پردازیم که ارائه اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی شامل چه کسانی می‌شود؟ این بحث از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا کمک می‌کند تا هر شخص یا نهادی به درستی از وظایف قانونی خود آگاه شود. اشخاصی که موظف به ارائه اظهارنامه الکترونیکی مالیاتی از طریق نرم افزار سامانه مودیان هستند عبارت‌اند از:
- کلیه اشخاص حقیقی که در ایران مشغول به فعالیت هستند و معاف از مالیات نیستند.
- کلیه اشخاص حقوقی که در ایران مشغول به فعالیت هستند و معاف از مالیات نیستند، مانند شرکت‌ها و ناشران.
- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی که در خارج از کشور مشغول به کار هستند و درآمد آنها از داخل ایران است.
- کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که خارج از کشور اقامت دارند ولی درآمد آنها از فعالیت‌های داخل ایران است.
- کلیه اتباع غیر ایرانی (اعم از حقیقی یا حقوقی) که در ایران درآمد دارند، مشمول مالیات هستند.
در مقابل، شهرداری‌ها و سازمان‌های زیرمجموعه در استان‌ها، سازمان‌ها و نهادهایی که از بودجه عمومی دولت استفاده می‌کنند، کلیه موسسات و وزارت‌خانه‌ها، کارگران، صیادان، عشایر و شرکت‌های تعاونی دانش آموزی و دانشجویان از تسلیم اظهارنامه مالیاتی معاف هستند. این دسته‌بندی نشان‌دهنده طیف گسترده‌ای از افراد و نهادهایی است که تحت پوشش قوانین مالیاتی قرار می‌گیرند و نقش مهمی در ساختار مالیاتی کشور ایفا می‌کنند.