نحوه عملکرد سیستم تهویه مطبوع چگونه است؟ معرفی انواع سیستم تهویه ساختمان

تهویه مطبوع یعنی انجام عملیاتی روی هوا تا بتوان شرایط هوای محل مورد نظر را برای زیستن، کار کردن یا عملیات صنعتی معین، راحت و بهداشتی کرد و به حد مطلوب برسانیم. تهویه مطبوع باعث می‌شود شرایط هوا طبق روش خاصی به صورت اتوماتیک ثابت بماند یا تغییر کند. تهویه مطبوع یا هوارسانی دلپذیر یا هوایش دلپذیر شاخه‌ای از مهندسی مکانیک است. وظیفه آن تأمین شرایطی است که موجب رفاه انسان شود و برای نگهداری محصول یا فرایند خاصی مورد نیاز باشد.برای انجام چنین عملی دستگاهی با ظرفیت مناسب بایستی نصب و در طی سال کنترل گردد.

ظرفیت دستگاه با حداکثر بار لحظه‌ای واقعی تعیین می‌گردد و نوع کنترل نیز با توجه به شرایطی که باید در طی مدت اعمال پیک بار و بار جزئی تأمین شود، مشخص می‌شود. یکی از مباحث بسیار مهم و پرکاربرد در صنعت و علم مکانیک، «سیستم‌های گرمایش تهویه و تهویه مطبوع» (Heating, Ventilation and Air Conditioning) هستند. این سیستم‌ها را می‌توان به صورت اختصاری با نام HVAC نمایش داد. طی این مقاله به دنبال معرفی انواع سیستم تهویه مطبوع ساختمان خواهیم بود. در صورت تمایل به آشنایی با مدل های متنوع سیستم تهویه تا انتهای با تهویه نظری همراه باشید.

طرز کار سیستم تهویه مطبوع

در سیستم‌ تهویه مطبوع و HVAC معمولا یک دستگاه تنظیم خودکار وجود دارد که تعیین می‌کند فضای اتاق باید گرم یا سرد شود. همچنین این دستگاه وظیفه تعیین درجه حرارتی که دمای اتاق باید به آن برسد را نیز به عهده دارد. سیستم های گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع (HVAC) برای تامین و حفظ شرایط اسایش داخل ساختمان ابداع شده اند. دمای مناسب، رطوبت کافی، تازگی، پاکی و وزش صحیح هوا و سطح صدای کم، همگی از عوامل موثر در تامین آسایش هستند. سیستم های تهویه مطبوع باید این شرایط را متناسب با کاربری مکان با بهترین بازده تامین کنند.

انواع سیکل های تهویه مطبوع

•     حلقه ی هوا
•     حلقه ی آب سرد
•     حلقه ی سرمایش یا انبساط مستقیم
•     حلقه ی دفع گرما
•     حلقه ی کنترل

برای یک سیستم تهویه مطبوع وجود هر پنج حلقه الزامی نیست. بلکه متناسب با نوع کاربری و برخی ملاحظات دیگر ممکن است همه یا برخی از آنها تشکیل یک سیستم کامل را دهند. اولین حلقه از یک سیستم تهویه مطبوع و بخش انتهایی آن که به طور مستقیم با فضای مورد استفاده سروکار دارد؛ حلقه ی هواست. بنابراین اولین جزء این حلقه، خود فضای مورد تهویه است. در واقع دو عامل اصلی تامین کننده آسایش حرارتی یعنی دمای خشک و رطوبت، ارتباط مستقیم با کمیت و کیفیت هوایی دارد که سیستم تهویه مطبوع آن را تهیه و به مکان مورد نظر ارسال می کند.

هوای ارسال شده از سوی سیستم تهویه مطبوع که هوای رفت نامیده می شود؛ وظیفه اخذ گرمای محسوس و یا به عبارت دیگر کاهش دمای خشک را دارد. از طرف دیگر برای حفظ رطوبت در دامنه ای مشخص، باید گرمای نهان نیز از اتاق خارج شود. هوایی که از فضای مورد تهویه خارج شده و به سیستم تهویه مطبوع بازگردانده می شود؛ هوای برگشت خوانده می شود. بخش بزرگی از هوای برگشت پس از گذر از روی کویل سرد، رطوبت خود را از دست داده و به تبع آن گرمای نهان هوا نیز از آن گرفته می شود. بنابراین هوای رفت و برگشت حلقه ی واسطی بین فضای مورد تهویه و سیستم تهویه مطبوع هستند.

می توان این گونه تصور کرد که هوای رفت همچون اسفنجی گرمای محسوس و نهان را به خود جذب کرده و از فضا خارج می کند. آن زمان که هوای رفت از دریچه ای به خارج از فضا هدایت می شود؛ نام خود را نیز از دست می دهد و در مسیر خروجی نام هوای برگشت را می گیرد. هوایی که اینک گرم و احيانا مرطوب است. بخشی از این هوا ممکن است به سیستم تهویه مطبوع بازگردانده شود و یا بنا به دلایلی در جو تخلیه شود در صورتی که تمام هوای خروجی به سیستم باز نگردد؛ دیگر نام برگشت شایسته آن نیست. این، هوای تخلیه نامیده می شود.

روش های طراحی و اجرای سیستم تهویه مطبوع در ساختمان

در کل ۳ روش کلی و اصلی برای سیستم تهویه مطبوع یک ساختمان می توان در نظر گرفت که در ادامه به آنها اشاره شده است.

سیستم تهویه مطبوع لوله کشی شده

در نوع لوله کشی شده، یونیت ها یا دستگاه های داخلی (منظور نصب شده در داخل ساختمان) وجود دارند که به آنها اواپراتور نیز گفته می شود که با لوله حاوی آب (آب سرد یا گرم) و یا مبرد (گاز فریون) به دستگاه های مستقر در خارج از ساختمان یا مستقر در موتورخانه ساختمان اتصال می یابند. اواپراتورها که عمدتا از نوع فن کویل یا رادیاتور و … هستند از لوله های پره دار (کویل) متعددی ساخته می شوند. مثلا در حالت سرمایش، آب سرد یا مبرد در آنها جریان پیدا کرده و گرمای هوای اطراف کویل توسط آب سرد یا مبرد جذب می شود تا دمای هوا کاهش یابد.

برای مثال آب در دستگاه چیلر سرد شده و با پمپ به فن کویل های درون ساختمان پمپاژ می شود. در همین حین بر اثر برخورد هوای داخل ساختمان با سطح لوله های سرد، بخار آب موجود در هوا (رطوبت) بر روی سطح لوله های سرد، تقطیر شده و به شکل قطرات مایع در می آید و پس از چکه کردن در سینی کف فن کویل و از طریق یک مجرا، آب مقطر ایجاد شده، خارج می گردد.

حال این دستگاه ها در سایزهای کوچک تا بزرگ و نیز طرح های گوناگون از کولر گازی خانگی گرفته تا مینی چیلر، سیستم بویلر و چیلر و نیز دستگاه های VRF و GHP بر این اساس کار می کنند که هر کدام برای استفاده در مکانی خاص مناسب هستند که باید توسط کارشناسان این امر، مناسب ترین آنها برای یک ساختمان انتخاب شود. در این سیستم ها به علت عدم وجود کانال، نمی توان هوای تازه وارد ساختمان کرد ولی می توان در دستگاه هایی مانند فن کویل، قبل از فن، فیلتر نیز نصب نمود.

سیستم های تهویه مطبوع کانالی

در سیستم های تهویه مطبوع کانالی، دستگاه ها هم می توانند به صورت دو تکه باشند و هم یک تکه باشد. منظور از دو تکه این است که دستگاه های نسبتا بزرگی مانند دستگاه هواساز به صورت مرکزی بر روی بام یا حیاط ساختمان نصب شده که دقیقا مانند فن کویل ها دارای لوله هایی (کویل هایی) هستند که با لوله کشی به دستگاه های مستقر در موتورخانه یا مستقر بر روی بام مانند بویلر، چیلر، دستگاه VRF و GHP و … متصل شده و عمل سرمایش یا گرمایش هوا را مانند فن کویل ها انجام می دهند.

 ولی با این تفاوت که ابعاد بزرگی دارند و پس از سرد و گرم کردن، تنظیم رطوبت و فیلتراسیون هوا، هوا را با کانال کشی در تمام طبقات یا قسمت های مختلف یک ساختمان یا سوله و سالن توزیع می کنند. همچنین دارای کانال ورودی هوای تازه هستند و می توانند هوای تازه را به هر میزان دلخواه وارد ساختمان کنند. منظور از یک تکه این است که تمام تجهیزات ایجاد کننده آب سرد و یا گرم یا مبرد نیز درون خود هواساز طراحی و ساخته می شوند و لوله کشی بین هواساز و دستگاه های ایجاد کننده آب سرد و گرم یا مبرد حذف می گردد. از جمله این دستگاه ها می توان به دستگاه ایرواشر، روف تاپ پکیج، اکونوپک و دستگاه زنت اشاره کرد.

سیستم های ترکیبی لوله کشی و کانال کشی شده

اگر در ساختمان به همه وظایف اشاره شده برای تهویه مطبوع نیاز باشد بهترین راه حل استفاده ترکیبی از سیستم های تهویه مطبوع کانالی و لوله کشی شده ، است. البته در برخی پروژه ها فقط سیستم لوله کشی شده یا کانال کشی شده به تنهایی پاسخگوی نیازهای اساسی آن خواهد بود.

استعلام قیمت و خرید تجهیزات سیستم تهویه مطبوع از تهویه نظری

تهویه نظری، تولید کننده انواع کانال سازی و دریچه هوا شامل تولید انواع دریچه بازدید کولر، دریچه توزیع هوا، دریچه های کنترل و هدایت هوا، کانال سازی (کانال سازی)، دریچه زیر فن کویل، دریچه خورشیدی، دمپر کانال موتوری، جت نازل، دمپر ضد آتش فیوزی، تهویه نظری ضد انفجار، دمپر کانالی صنعتی، دریچه سقفی گرد تخت آلومینیومی، دریچه هوای رفت اتاق عمل، دریچه کولری، دریچه تایل آرمسترانگ، لوور پادری، دریچه هوای تازه (باران گیر), دریچه خطی، کلاهک دودکش، هود صنعتی، کانال سازی صنعتی , دريچه بازديد تاسیسات، دریچه سقفی چهارگوش كلاف دور باز آلومینیومی است. با برقراری ارتباط امکان بهره مندی از مشاوره رایگان و تهیه بهترین نوع تجهیزات سیستم تهویه مطبوع را خواهید داشت.