علائم تشخیص شپش سر و درمان آن

 شپش سر چیست ؟

شپش سرنوعی حشره کوچک شش پاست که محکم به پوست سر میچسبد و از خون انسان تغذیه میکند.هر شپش به اندازه یک دانه ی کنجد است .تخم شپش محکم به موها میچسبد و به خاطر اندازه ی کوچکش به سختی میشود آن را دید. شپش سربیشتر در بچه هایی که به مکانهای شلوغ مثل پیش دبستانی ، دبستان میروند شایع تر است.بچه ها در این سن بیشتر باهم در ارتباط هستند و ممکن است از کلاه یکدیگر استفاده کنند ، یا در بازی موهایشان با هم تماس داشته باشد و … بنابراین بیشتر در معرض گرفتاری اند.همچنین بزرگسالانی که با بچه ها زندگی میکنند ، ریسک بالایی برای مبتلا شدن دارند.

علائم تشخیص شپش سر و درمان آن

در چند سال اخیر شاهد شیوع شپش سر در بین مدارس ومهد ها ی خود هستیم و یکی از نگرانی های والدین در فصل مدارس ابتلای فرزندانشان به این معضل است . به همین منظور وبرای راحتی کار والدین ما در اینجا چند راهکار برای مقابله با شپش سر را بیان می کنیم .

از کجا بدانیم که آیا خود یا فرزندمان دچار شپش سر شده ایم یا خیر ؟

سالها بود افراد خیلی کمی آن هم به علت رعایت نکردن مسائل بهداشتی در گیر این معضل می شدند .اما امروزه با رعایت کردن مسائل بهداشتی هم شاهد ابتلا به شپش سر هستیم زیرا یکی از راه های ابتلا به شپش این است که ممکن است شپش از سر فرد ناقل به سر فرد دیگری پرش داشته باشد واین شپش با تخمک گذاری در موهای این فرد موجبات آزار او را فراهم نماید .

علائم تشخیص شپش سر کدام است ؟

افرادی که دچار شپش سر شده اند معمولا دچار خارش شدید سر نیز می شوند واین اولین اخطار برای فرد بیمار می باشد. وقتی شما به این مشکل گرفتار شدید از دوستتان بخواهید که با دقت موهای شما را نگاه کند مخصوصا قسمت پشت سر وکنار گوش ها را زیرا اغلب شپش ها از این نقاط برای تخم گذاری استفاده می کنند .

نکته بعدی پیدا شدن تخم های سفید در بین موها می باشد .فرق بین تخم شپش با شوره سر در این است که شوره با تکانی که به مو داده می شود از مو جدا می شود وبر روی زمین می افتد اما تخم شپش حالت چسبناک دارد وباید با ناخن از مو کشیده شود .اگر شما هر کدام از این دو حالت را داشتید شما دچار شپش سر شده اید وباید برای درمان آن اقدام کنید .

برای درمان شپش سر چه کارهایی باید انجام دهیم؟

شپش سر به هر حال از سر فرد دیگری به شما یا خانواده شما منتقل شده و شکستن زنجیره انتقال تنها با درمان موثر و بررسی تمامی موارد تماس میسر می شود.
همانگونه که گفته شد شپش ها جزو حشرات محسوب می شوند ، بنابراین برای مقابله با آنها می بایست از یک حشره کش استفاده کرد که به شکل شامپو یا کرم قابل شستشو ساخته شده است .

در درمان شپش سر دو نکته مهم را باید همواره به خاطر داشت :

1- دو بار درمان به فاصله 7 تا 10 روز لازمست ، چرا که اگر چه با درمان نخست ، شپش های سر و اکثر تخم های آن از بین می روند ، اما از آنجایی که امکان سر برون آوردن آنها تا 7 روز بعد از تخم ها وجود دارد ، لذا بهتر است به فاصله 7 تا 10 روز ، درمان مجدد انجام شود تا پیش از آنکه این شپش های جدید بالغ شده و توانایی حرکت پیدا کنند ، از بین بروند.

2- تمام موارد تماس احتمالی باید درمان شوند، در غیر اینصورت همیشه احتمال ابتلای مجدد وجود خواهد داشت.استفاده از هر فرآورده دارویی دیگری لازمست که در مورد مصرف در زنان باردار ، مادران شیرده و نوزادان با پزشک مشورت انجام شود.پس از درمان ، برداشتن رشک ها نه برای ادامه درمان و نه برای کنترل بیماری ضرورتی ندارد.

در عین حال برای بسیاری این مسئله از نظر ظاهر مهم بوده و یا ممکن است مشکلاتی را در مدرسه ایجاد کند. بنابراین چاره ای نخواهد بود بجز جدا کردن رشک ها با ناخن یا استفاده کردن از شانه های دندانه ریز. به هر حال به عنوان یک قاعده کلی ، اگر در فاصله کمتر از 4 سانتی متری پوست سر ، تخم شپش رویت نشود، بیماری درمان شده تلقی می شود و رشک های موجود روی موها با فاصله بیش از 4 سانتی متر، اهمیتی از نظر انتقال بیماری ندارند.

** شپش سر برخلاف شپش تنه ، ناقل هیچ بیماری دیگری نیست و از این بابت نگرانی وجود ندارد.

** به خاطر داشته باشید اگر پس از دوبار درمان مجددا به شپش سر مبتلا شدید ، این بدان معنی است که فرد مبتلای درمان نشده ای در نزدیکی شما وجود دارد. بهر حال با ابتلای مجدد، دو دوره درمان مجدد هم لازمست .

** طول مو، جنس ، سن و رنگ مو تاثیری در انتقال شپش نداشته ، شامپو کردن معمولی باعث از بین رفتن یا پیشگیری از آن نمی شود و شستشو با سرکه هم تاثیری ندارد.

** تراشیدن موها اگر چه موثر است اما راه حل مناسبی به شمار نیامده کاملا غیرضروری است .

** بعد از هر مورد که برای درمان استفاده می کنید بهتر است موهای خود را با شانه های فلزی شانه کنید وسپس این شانه را در آب وصابون قرار دهید تا شپش های آن کشته شود .

** بهتر است زمانی که شما در حال درمان شپش هستید تمام ملافه ها و لباس های خود را با آب داغ ومواد شوینده وسرکه نیز بشویید .این کار باعث بهبود فرایند درمان می شود وجدا از آن جلوی انتقال شپش را به سایرین را می گیرد

شپش سر چگونه منتقل میشود؟

شپش سر معمولا زمانی رخ می‌دهد که شپش‌های بالغ از سر یک فرد به سر فرد دیگر منتقل می‌شوند، این موضوع زمانی رخ می‌دهد که سر افراد به هم نزدیک باشد. شیوع این مسئله در کودکان بیشتر است و در مهدکودک ها و کودکستان ها احتمال اینکه کودکان شپش را به یکدیگر منتقل کنند بیشتر است. شپش از طریق حیوانات متقل نمی شود و همچنین از طریق انسان به حیوانات سرایت نمی کند.

شپش در چه موهایی وجود دارد؟

بزرگسالان و کودکان به یک میزان در معرض شپش سر هستند و میزان ابتلای آنها به این مشکل ربط زیادی به نوع موی سر یا بهداشت شخصی آنها ندارد. شپش سر می‌تواند در سر افراد مختلف به راحتی زندگی کند و این موضوع به دفعات حمام یا حمام نکردن ربطی ندارد.

مدت زمان زنده ماندن شپش خارج از سر

خوشبختانه شپش سر قادر به پریدن نیست، اما می‌تواند به خزیدن بر روی رشته‌های مو بپردازد. وقتی شپش‌ها از سر فرد بیرون می‌ریزند، انتقال آنها به سر جدید در موارد کمی امکان پذیر است، زیرا شپش‌ها پس از جدا شدن از سر به سرعت ضعیف می‌شوند و تنها یک تا دو روز در خارج از سر افراد قادر به زندگی هستند.

شپش از چه چیزی بوجود می آید؟

اگر خود یا یکی از افراد خانواده تان با شپش سر مواجه شده باشید، ممکن است این سوال برایتان پیش بیاید که “شپش از چی بوجود میاد؟” بهتر است بدانید که به گفته مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری های امریکا، سالانه ۶ تا ۱۲ میلیون نفر به شپش مبتلا می شوند و شما تنها نیستید. شپش یک موجود مزاحم است که به نظر نمی آید هرگز در دنیا به کلی از بین برود.

برای جواب این سوال که شپش از کجا می آید، یک پاسخ کوتاه و یک پاسخ طولانی وجود دارد. پاسخ کوتاه این است که اگر شما یا فرزندتان شپش سر دارید، آن  را از طریق تماس فیزیکی نزدیک با شخص مبتلای دیگری دریافت کرده اید. اگرچه این احتمال بسیار اندک نیز وجود دارد که شپش سر از اشیاء آلوده مانند برس یا بالش منتقل شود، اما تقریباً همه موارد شپش سر از طریق تماس مستقیم سر به سر با فردی که آلوده شده است رخ می دهد.

توجه هیچ منبع علمی موثقی به انتقال شپش از حیوانات و گیاهان به انسان اشاره نکرده است، پس نگران حیوانات خانگی و گلهای آپارتمانی خود نباشید.

پاسخ طولانی تر به بیش از ۱۰۰۰۰۰ سال پیش برمی گردد. دانشمندان بر این باورند که شپش سر زمانی که انسان شروع به لباس پوشیدن کرد، در مسیری متفاوتی از شپش بدن شروع به تکامل کرد. به گفته محققان، سه دسته اصلی از شپش سر وجود دارد که A ، B و C نامیده می شوند. شپش سر B از آمریکای شمالی سرچشمه گرفته و سپس به مناطق دورتر مانند اروپا و استرالیا مهاجرت کرده است.

شپش سر همچنان در حال تکامل است، تا جایی که بسیاری از محصولات سنتی درمان شپش که در چند دهه گذشته استفاده می شد، دیگر موثر نیستند. مطالعات متعدد نشان داده است که اکثر شپش ها در برابر پیرتروئیدها، ماده فعال در محصولات شپش بدون نسخه، مقاوم شده اند.

چگونه بفهمیم شپش داریم؟

زمانی که فرد به شپش آلوده می‌شود، خارش سر علامت بسیار رایجی است که در بیشتر موارد افراد را آزار می‌دهد. بزاق شپش حاوی موادی است که باعث خارش پوست می‌شوند. با این وجود، همه افراد آلوده به شپش احساس خارش نمی‌کنند یا ممکن است پس از مدتی سر آنها شروع به خارش کند. بنابرین بررسی منظم در افرادی که در معرض شپش قرار دارند، خصوصا کودکان، فارغ از وجود خارش، اهمیت زیادی دارد.

علائم دیگر آلودگی به شپش سر، شامل زخم‌ها یا عفونت‌های جمجمه ای است که از خاراندن محل نیش شپش ایجاد می‌شوند.

تشخیص شپش سر

فرد معاینه کننده می‌تواند با انجام اقدامات زیر به بررسی وجود شپش بر روی سر افراد بپردازد:

• فرد باید یک شانه ضد شپش تهیه کند.
• فرد باید به شکل منظمی به شانه کردن موی فرد دیگر بپردازد و این کار را تا زمان پوشش تمامی سطوح موی فرد ادامه دهد و البته شانه کردن را از جمجمه تا نوک موی سر ادامه دهد.
• در ادامه فرد شانه کننده متوجه خواهد شد که آیا هیچ شپشی به واسطه شانه ضد شپش جدا شده است یا خیر. این موضوع با شانه‌های معمولی، دستان و چشم‌ها به طور معمول قابل بررسی نیست.
• بهتر است پیش از استفاده از شانه بر روی سر دیگران، آن شانه با آب ۶۰ درجه سانتی گراد شسته و یا برای چهار ساعت فریز کنید تا بدین ترتیب از انتقال آلودگی به دیگران جلوگیری نمایید.

توجه بررسی شپش بر روی موی خیس یا خشک قابل انجام است، با این وجود توصیه می‌شود موی فرد پیش از بررسی خیس و با نرم کننده شسته شود. شپش بدین ترتیب به راحتی بیشتری به شانه ضد شپش گیر می‌کند و از سر فرد جدا می‌شود.

بررسی شپش سر در موهای خیس

برای انجام این کار بهتر است یک حوله سفید بر روی شانه‌های فرد قرار داده شود و پس از آن شانه زدن موی فرد آغاز شود. پس از این فرد بررسی کننده می‌تواند بر روی حوله و شانه به دنبال شواهد وجود شپش سر باشد. شپش‌ها موجودات کوچکی هستند و استفاده از ذره بین می‌تواند به فرد معاینه کننده کمک کند.

بهتر است فرد بررسی کننده شانه را به طور منظم بر روی کاغذ تمیز کند تا قادر به تشخیص شپش باشد. شپش معمولا در چند دقیقه خشک می‌شود و شما می‌توانید حرکت آنها را به راحتی مشاهده کنید.

بررسی شپش سر در موهای خشک

بعضی افراد ترجیح می‌دهند بررسی شپش را بر روی موی خشک انجام دهند. شپش سر بر روی موی خشک با راحتی بیشتری جابجا می‌شود و دیدن آنها برای افراد ساده تر خواهد بود، خصوصا اگر تعداد زیادی بر روی سر فرد وجود داشته باشند. با این وجود، شانه کردن موی خشک کارآمدی کمتری دارد و شپش‌ها می‌توانند از شانه جدا شده و به روی موی فرد سقوط کنند.

فردی که برای شپش مورد بررسی قرار گرفته است باید بر روی یک صفحه سفید خم شود و شانه زدن از سمت جمجمه به سمت صفحه انجام گیرد.

انواع شپش موی سر

شپش سر می‌تواند سفید، قهوه ای یا سیاه باشد. بعضی از انواع شپش نیمه شفاف هستند و در صورتی که به تازگی تغذیه کرده باشند، قرمز رنگ خواهند بود.

– اندازه شپش بالغ

اندازه شپش سر بالغ معمولا به دو تا سه میلی متر می‌رسد. پای شپش‌ها معمولا پنجه دارد، تا بدین ترتیب شپش‌ها به سادگی قادر به چسبیدن و جابجایی بر روی مو باشند.

– اندازه شپش نوزاد

شپش‌های نابالغ نیز کاملا شبیه انواع بالغ هستند اما رنگ روشن تری دارند و ابعاد آنها نیز کوچکتر است. شپش‌های نابالغ کوچک حداقل یک میلی متر هستند.

رشک چگونه است؟

ابعاد تخم شپش (رشک) معمولا به صورت ۰.۳ در ۰.۸ میلی متر است و به خوبی به رشته‌های مو چسبیده هستند. این تخم‌ها معمولا ظاهری زرد رنگ دارند و پیش از باز شدن نیمه شفاف هستند و پس از باز شدن به رنگ سفید کاغذی در می‌آیند. هر تخم دریچه ای دارد که در زمان باز شدن جدا می‌شود.

راه تشخیص رشک مرده از زنده

چگونه رشک مرده را از زنده تشخیص دهیم ؟‌ تشخیص رشک مرده از زنده بسیار دشوار است و از روی رنگ آنها نمی‌توان قضاوت کرد. برای بررسی و اطمینان، هر رشکی را که از سر خارج کرده‌اید فشار دهید. از خصوصیات رشک مرده این است که وقتی فشار می‌دهید، هیچ حرکتی ندارند اما رشک های زنده تکان می‌خورند. پس از درمان موی آلوده به شپش، اطمینان حاصل کنید که تمامی رشک‌هایی که از مو خارج شده است مرده هستند تا از شپش در امان بمانید.

بسیاری از مردم تعجب می کنند که آیا تخمهای شپش سر یا همان رشک پس از مرگ تغییر رنگ می دهند یا خیر؟ متأسفانه ، بسیاری از مردم بر این باورند که رشک‌های قهوه ای تیره مرده اند و آنها را از سر جدا نمی کنند. در حالی که بر عکس این باور درست است. هرچه تخم شپش تیره تر باشد به معنای آن است که شپش زودتر از تخم بیرون خواهد آمد. اگر رشک‌های تیره در مو پیدا کردید، بدانید که فقط در طی یک یا دو روز آینده خود این تخم‌ها تخم ریزی خواهند کرد.

ابعاد تخم‌ها به قدری بزرگ است که افراد بتوانند بدون ابزار نیز آنها را مشاهده کنند، با این وجود افراد با استفاده از ذره بین قادر به تعیین جزئیات تخم‌ها خواهند بود. هر دو دسته رشک های مرده یا زنده می‌توانند به رشته‌های مو بچسبند.

منبع : مجله اینترنتی ایده آل مگ