راهنمای خرید صنایع دستی اصل

دلایل خرید صنایع دستی را بسنجیم

برای خرید صنایع دستی دلایل زیادی وجود دارد. گاهی می‌خواهیم برای تنوع محیط خانه و محل زندگی یا کارمان از یک تابلو‌ی زیبای صنایع دستی استفاده کنیم تا روح هنری را در محیط به گردش درآوریم. گاهی دوست داریم این حس هنرپسندی‌مان را به وسیلهٔ هدیه دادن صنایع دستی با دوستانمان به اشتراک بگذاریم. گاهی از صنایع دستی به صرف زیبایی و کاربردشان استفاده می‌کنیم و در بعضی موارد در مقام مدیر و مسئول صنایع دستی را برای جایزه به افراد شایسته در نظر می‌گیریم.

اما فارغ از دلیلی که برای خرید صنایع دستی داریم، مهم است که چگونه هنر دستی مدنظر خودمان را انتخاب کرده و از کدام راه اقدام به خرید آن می‌کنیم. جالب است بدانیم از ۶۰۰ گونه‌ی صنایع دستی در جهان ۴۵۰ نوع آن در ایران و به دست هنرمندان خلاق کشورمان تولید می‌شوند. پس در هنگام انتخاب و خرید صنایع دستی عملاٌ در دریایی از انتخاب‌های گوناگون غوطه‌ور می‌شویم. برای این که شما نیز در هنگام این خرید کیف سنتی خود احساس گیجی نکنید، تصمیم گرفتیم راهنمای خرید صنایع دستی را برای شما آماده کنیم و توضیح دهیم بهتر است چگونه این خرید را انجام دهید. بسیار خوشحال می‌شویم که با ما همراه باشید و نکات و تجربیات خود را نیز با ما به اشتراک بگذارید.

اهمیت خرید صنایع دستی

صنایع دستی سهم بزرگی در تاریخ و فرهنگ یک کشور دارد؛ به طوری که با حذف آنها از تاریخ، بخشی از تمدن و اصالت خودمان را از دست می‌دهیم. اما این تنها دلیلی نیست که خرید صنایع دستی را مهم جلوه می‌دهد. صنایع دستی در واقع ترکیبی از هنر و صنعت محسوب می‌شوند و نمایانگر خلاقیت، استعداد، هنر و فرهنگ مناطق مختلف یک کشور هستند. کشور ایران به لطف آب و هوای منحصر به فرد خود، تنوع زیادی در این زمینه دارد و باید این گنجینه بزرگ را ارج نهیم، زیرا فرصت‌های درآمدزایی بسیاری را برای کشور رقم می‌زند.

اما برای شناساندن هنر ایرانی به دنیا و هنر ترمه و قلمکار دستساز ابتدا باید خودمان شناخت خوبی نسبت به هنرهای ایرانی داشته باشیم. زمانی که خرید و فروش صنایع دستی در کشور پر رونق باشد، روستاها و شهرهای کوچک ایران می‌توانند از این فرصت اشتغال و درآمدزایی استفاده کرده و مردمان برای یافتن رفاه، راهی شهرهای بزرگ نشوند. از طرف دیگر تولید صنایع دستی سرمایه زیادی نمی‌خواهد و آسیب کمتری هم به محیط زیست وارد می‌کند.

تمام این دلایل نشان می‌دهند که با حمایت از هنرهای دستی ایرانی و خرید صنایع دستی علاوه بر حفظ اصالت، به زندگی مردم در کشور کمک می‌کنیم و چه چیزی بهتر از این که زندگی مردم با سرمایه گذاری روی فرهنگ و تمدن بهبود یابد. از اصلی‌ترین عوامل موثر در رونق انواع صنایع دستی و گسترش کاربرد آن‌ها، استفاده در کشور و رواج آن توسط خود هم‌میهنان است. اگر مردم با هنر اصیل خود آشتی کنند، این هنر بالنده‌تر از قبل، با قدرت و اعتبار بیشتری در عرصه‌های بین‌المللی خودنمایی می‌کند.

صنایع دستی، روح مبتلور در اشیاء

خوب است پیش از آغاز راهنمای خرید صنایع دستی کمی به عقب برگردیم و تعریف صنایع دستی را بار دیگر با خود مرور کنیم. می‌توانیم در یک برداشت کلی به آن دسته از وسایل دست‌سازی که توسط هنرمندان بومی یک منطقه و با استفاده از وسایل آن منطقه‌ی جغرافیایی ساخته شده است، صنایع دستی می‌گوییم. البته باید توجه داشته باشیم که صنایع دستی یک منطقه از هر نوع و دسته‌ای که باشند همگی بازتاب‌ دهنده‌ی فرهنگ مردم آن منطقه هستند.

صنایع دستی چیست و انواع صنایع دستی ایران کدامند؟

همانطور که از نام آن مشخص است، صنایع دستی به مجموعه ای از محصولاتی گفته می­‌شود که  کاملا به وسیله دست و گاها به کمک ابزار آلاتی بسیار ساده و ابتدایی ساخته می­‌شوند.از اهمیت صنایع دستی ایران همین نکته بس که از میان 600 نوع صنایع دستی ثبت شده در یونسکو،قریب به450 نمونه از آن­ها سهم این مرز و بوم بی نظیر است.

همانطور که بیان شد،صنایع دستی انواع گوناگونی دارند که پر رونق­ترین و البته پر طرفدار ترین این صنایع شامل محصولات پارچه ای و دستبافته­­های سنتی،صنایع دستی سفالی و شیشه­ای،صنایع دستی مینا کاری،صنایع دستی خاتم کاری،صنایع دستی چرمی،صنایع دستی قلاب دوزی،صنایع دستی منبت کاری،چاپ­های سنتی،صنایع دستی محصولات فلزی،صنایع دستی معرق کاری،صنایع دستی آیینه و آبگینه، صنایع دستی کاشی کاری، صنایع دستی استخوانی، صنایع دستی رودوزی­ های سنتی، صنایع دستی سنگی، صنایع دستی حکاکی بر روی فلزات، زیورآلات دست ساز، صنایع دستی نمدی و… می­‌شود؛ ما در این مطلب سعی داریم شما را در راستای خرید صنایع دستی نام­برده، تا حد امکان راهنمایی کنیم، امیدواریم این مطالب مفید فایده و موثر واقع شود.

انواع صنایع دستی در ایران

مردم هنر‌پرور ایرانی در زمینه‌ی تولید و خلق صنایع دستی همواره یکی از ملت‌های مشهور در جهان بوده‌اند و همان‌طور که گفتیم صنایع دستی در ایران از تنوع بسیار بالایی برخوردار است. به طوری که می‌توانیم انواع دسته بندی‌ها را از صنایع دستی ایرانی ارائه کنیم. دسته بندی بر اساس منطقه‌ي جغرافیایی، دسته بندی بر اساس نوع ماده‌‌ي اولیه، دسته بندی بر اساس تکنیک ساخت، دسته بندی بر اساس قیمت محصول نهایی و… تنوع بالایی که در هنرهای دستی ایرانی دیده می‌شود، گاهی ممکن است خرید صنایع دستی را کمی چالش برانگیز کند. برای این که خرید بهتری داشته باشید، نکاتی را در ادامه آورده‌ایم که به شما کمک می‌کند.

هدف از خرید صنایع دستی چیست؟!

پیش از آن که مراکز فروش صنایع دستی را زیر و رو کنید، تعیین کنید که برای چه هدفی می‌خواهید یک هنر دستی را تهیه کنید. آیا قرار است آن را هدیه دهید یا می‌خواهید در بخشی از خانه از آن استفاده کنید؟ آیا انواع صنایع دستی کاربردی را برای استفاده روزمره می‌خواهید یا به دنبال محصولات دکوراتیو دستی، هنری و سنتی هستید؟! لوازم مورد استفاده ما، چه لوازم موجود در منزل ما، چه هدایایی که به اطرافیانمان می‌دهیم، همگی بیان‌گر شخصیت و نگرش ما به دنیای اطرافمان است. خرید صنایع دستی در زندگی روزمره و به‌کارگیری آن برای ثبت خاطرات در ذهن اطرافیانمان، تأثیر بسیار شگرفی از خود بر جای خواهد گذاشت.

به کدام هنرهای دستی علاقه دارید؟

بعد از رسیدن به جواب سؤال بالا، به هنرهایی که علاقه دارید فکر کنید. شاید سوزن دوزی را دوست داشته باشید یا قلم کاری و منبت. می‌توانید صنایع دستی و هنرهای قدیمی را بررسی کنید و ببینید به کدام طرح و رنگ علاقه بیشتری دارید یا کدام یک برای هدیه دادن مناسب‌تر است.

شناخت بیشتر صنایع دستی و نگهداری از آنها

در این مرحله باید شناخت خودتان را نسبت به صنایع دستی بیشتر کنید. شاید یک گلدان سفالی بدون لعاب را انتخاب کرده باشید. آیا از شرایط نگهداری آن خبر دارید؟! آیا دما و شرایط آب‌وهوایی روی سالم ماندن آن تأثیر می‌گذارد؟! آیا انتخاب شما برای محل زندگی خودتان یا کسی که می‌خواهید به او هدیه دهید، مناسب است. برای نگهداری بهتر از این هنر دستی چه باید کرد؟!

بررسی قیمت

زمانی که جواب سه سؤال بالا را پیدا کردید نوبت به بررسی محصولات مختلف و قیمت آنها می‌رسد. برای این که از خرید صنایع دستی رضایت داشته باشید، محصولات مختلفی را بررسی کنید. قیمت صنایع دستی می‌تواند بر اساس جنس ماده اولیه، شکل و طراحی، سختی ساخت و بسیاری از عوامل دیگر متغیر باشد. با بررسی محصولات مختلف می‌توانید بهترین انتخاب را با توجه به بودجه خودتان داشته باشید.

نکات مهمی که در خرید صنایع دستی نمی‌دانید

برای خرید صنایع دستی از هر نوعی باید به نکاتی در زمان خرید این اقلام توجه داشته باشید. از آن جایی که این محصولات ساخته دست هستند، ممکن است مشکلاتی در آن‌ها دیده شود.

یکی از عوامل مهم در خرید صنایع دستی، سلامت محصول و تقارن آن است. هر چند بعضی اوقات، بعضی نامتقارنی‌های موجود، خود جزئی از زیبایی آن‌ها است. اینکه دقت یک سازنده بالا باشد خیلی خوب است، اما همین تفاوت‌ها هستند که باعث تمایز بین کار دست‌ساز و یا محصول ساخته شده با ماشین‌آلات صنعتی می‌شوند.

در بین محصولات فلزکاری باید حواستان به برآمدگی‌ها یا زائده‌های اضافی باشد. فرورفتگی بدنه فلز، زائده روی بدنه، ترک خوردگی و توجه به وزن فلز، می‌تواند اصالت این صنایع دستی را مشخص کند. به عنوان مثال محصولات مسی وزن بالایی دارند و اگر محصول انتخابی شما سبک وزن است، می‌تواند از عدم اصالت کالا باشد.

برای خرید محصولات چوبی هم حتماً به کیفیت چوب توجه داشته باشید. منبت کاری‌ها نباید هیچ‌گونه سوراخ یا فضای خالی در خود داشته باشند. در بین صنایع دستی منبت، آن‌هایی که برجستگی‌ها و فرورفتگی‌های ظریف‌تر و با ارتفاع بیشتری دارند، باارزش‌تر هستند.

برای خرید محصولات سفال و سرامیک هم حتماً به ترک خوردگی بدنه یا لب پریدگی آنها توجه داشته باشید. اگر سفال بدون لعاب خریداری می‌کنید باید به سطح اتکای مناسب و تقارن آن توجه داشته باشید. سفالی که ناهمواری‌های زیادی در سطح آن وجود داشته باشد، نامرغوب است.

ظروف مسی باید ضخامت یکسانی در کل بدنه داشته باشند و وجود هرگونه ترک، برآمدگی به شکل زائده یا فرورفتگی غیرطبیعی در آنها، ارزش محصول و اصالت آن را زیر سؤال می‌برد.

راهنمای خرید صنایع دستی میناکاری

در راستای بررسی نکات لازم جهت خرید صنایع دستی میناکاری مرغوب، لازم است ابتدا کمی با این هنر آشنا شوید؛ در تعریفی مختصر و البته جامع، هنر مینا کاری را میتوان این‌چنین معرفی نمود: “هنر تزیین فلزاتی نظیر طلا،نقره،برنج،برنز و عموما مس، به کمک مواد رنگی و البته آتش را میناکاری گویند.” البته جنس محصولاتی که به عنوان پایه این هنر به کار برده می­‌شود از فلز به شیشه، سرامیک، سفال و… قابل تغییر است.

میناکاری شامل انواع مختلفی نظیر مینای خانه بندی و مینای نقاشی بوده که مینای نقاشی نسبت به نوع دیگر آن پر رونق‌­‌تر است؛ در مینای نقاشی، هنرمند در این هنر زیبا، به وسیله رنگ­‌های خاصی که به شیوه های منحصر به فرد تولید می‌­شوند، خطوط و نقوش اصیل را بر ظروفی که قبلا توسط لایه لعاب پوشیده شده و حرارت دیده اند، پیاده می‌­کند.

برای خرید صنایع دستی میناکاری مرغوب نکاتی بسیار ساده  ولی بی­‌نهایت کاربردی وجود دارد؛ یکی از این نکات، توجه به نوع زیر ساخت و بررسی جهت عدم وجود هرنوع زائده و برآمدگی و فرورفتگی بر روی زیرساخت می‌­باشد. وجود هرگونه قسمت تیز، ترک و یا حتی رنگ سبز در کناره­های زیرساخت میناکاری دلیلی بر نامرغوب بودن آن است؛ همچنین از آنجا که اکثر قریب به اتفاق میناهای موجود در بازار بر روی فلز مس صورت گرفته اند، توجه به وزن ظروف میناکاری مورد نظر نیز تا حد زیادی می­‌تواند در خرید صنایع دستی میناکاری مرغوب موثر واقع شود؛

هرچه وزن مس به کار رفته در میناکاری بیشتر باشد، کیفیت محصول میناکاری نیز بیشتر است. از دیگر نکات لازم برای خرید میناکاری مرغوب می­‌توان به لعابی یکدست و فاقد سوراخ، ترک، پریدگی در رو و پشت ظرف اشاره کرد. شناسنامه دار بودن محصول، برخورداری از براقیت و شفافیت زیاد و دارا بودن نقوش و طرح­‌های اصیل ایرانی از دیگر ویژگی­‌های محصولات میناکاری مرغوب به شمار می­‌رود.

راهنمای خرید صنایع دستی خاتم کاری

هنر تزیین نمودن اجسام چوبی به وسیله گل های ساخته شده از مواد اولیه ای نظیر استخوان، انواع چوب و فلز را خاتم کاری گویند. این هنر جزو پر طرفدار ترین صنایع دستی ایران به شمار می­‌رود؛ همین نکته سبب شده خرید صنایع دستی خاتم، آن هم از نوع مرغوب، مورد توجه دوستداران این هنر بی بدیل قرار گیرد.

جهت تشخیص مرغوبیت ظروف خاتم کاری لازم است چند نکته را مورد توجه قرار دهید. اولین و مهم­ترین نکته برای خرید صنایع دستی خاتم مرغوب، توجه به صاف بودن سطح کار، در عین عدم وجود فضای خالی در بین گل های خاتم است. یکنواختی شکل ها و رنگ های به کار رفته در اشیا، خاتم یکی دیگر از نشانه های یک خاتم مرغوب بشمار می رود. بتونه و ترمیم کاری خاتم کاری باید به گونه ای باشد که هیچ گونه جلوه بصری نامطبوعی در شئ خاتم کاری مورد نظر ایجاد نکرده باشد. قرینه بودن نقوش و طرح های روی خاتم دلیل دیگری بر مرغوبیت این هنر می باشد؛ همچنین رعایت قرینگی و اصول مهندسی در ساختار جسم زیر ساز نیز تاثیر بسزایی در بالا بودن کیفیت محصولات خاتم کاری خواهد داشت.

راهنمای خرید صنایع دستی فیروزه کوبی

فیروزه کوبی یکی از هنرهای برخاسته از خطه هنر خیز اصفهان بوده که با توجه به سابقه نه چندان طولانی آن، توانسته نظرهای بسیاری را به سمت خود جلب نماید؛ در این هنر، سنگ­‌های فیروزه نیشابوری، با کمک خلاقیت و ذوق هنری هنرمند فیروزه کوب، به وسیله چسب‌­های مخصوص بر روی ظروف و اشیای مسی چسبانده شده و نهایتا،پس از پرداخت نهایی، توسط یک لایه پلی استر محافظ پوشانده می­‌شود.

قیمت محصولات فیروزه کوب، به دلیل استفاده از سنگ فیروزه در آن­ها نسبتا بالا می­باشد؛همین نکته سبب شده تا خرید صنایع دستی فیروزه کوب اصل، یکی از چالش های علاقه مندان و به خصوص خریداران این هنر زیبا و چشم­‌نواز محسوب شود؛ با ما همراه باشید تا با نکات لازم جهت خرید صنایع دستی فیروزه کوبی اصل و مرغوب آشنا شوید.

توجه به سنگ فیروزه به کار رفته در ساخت محصولات فیروزه کوب، یکی از موثرترین راه­های تشخیص اصل بودن این محصولات به شمار­ می‌­رود؛ هرچه نوسان رنگی سنگ­‌های فیروزه به کار رفته در اشیاء فیروزه کوب، بین طیف سبز و آبی،بیشتر باشد، نشان دهنده مرغوبیت بیشتر محصولات فیروزه کوب است؛ سنگ­‌های تقلبی و بی­‌کیفیت فیروزه، همگی دارای رنگی یکسان و یکنواخت هستند؛ همچنین رنگ سنگ­‌های فیروزه اصل نیشابور، بر خلاف نمونه های کرمان، ثابت بوده و به مرور دچار تغییر نخواهد شد.

یکی دیگر از نکات حائز اهمیت جهت خرید صنایع دستی فیروزه کوب مرغوب، توجه به اندازه و نحوه چیدمان سنگ­‌های فیروزه در کنار یکدیگر است؛ هرچه سنگ­‌ها در اندازه­‌هایی یکسان­‌تر انتخاب و با ظرافت در فواصل نزدیک به هم چیده شده باشند، مرغوبیت و ارزش هنری کار، به مراتب بیشتر خواهد شد. صاف و صیقلی بودن سطح اشیاء فیروزه کوب، و عدم وجود هرگونه ناصافی و برآمدگی بر روی سطح‌­های فیروزه کاری شده، از دیگر دلایل مرغوب بودن محصولات فیروزه کوب به شمار می­‌رود.

راهنمای خرید ظروف سفالی و سرامیکی

اولین نکته حائز اهمیت در مورد این صنایع دستی، این است که تنها محصولات سفالی که کاملا توسط دست ساخته شده باشند را می‌­توان جزو صنایع دستی به حساب آورد. سفال و سرامیک دو نمونه از بدنه­‌های ساخته شده به وسیله دست انسان بوده که نوع اول از خاک هایی نظیر خاک رس ساخته شده و نیاز به درجه حرارت کمتری جهت پخت دارد، و نوع دوم، محصولاتی هستند که به وسیله خاک های اولیه ای که میزان چسبندگی کمتری دارد ساخته شده و برای پخت، نیاز به درجه حرارت بالایی دارد.این دو گروه خود به دو زیر گروه لعاب دار و فاقد لعاب تقسیم می­‌شود.

هنگام خرید صنایع دستی سفالی و یا سرامیکی فاقد لعاب باید به مواردی نظیر برخورداری از ایستایی، سطح اتکا مناسب، تقارن و تعادل بالا توجه کافی را مبذول داشته باشید. وجود هرگونه ناهمواری در سطح سفال و سرامیک، یکی از نشانه‌­های نامرغوب بودن این محصولات به شمار می‌­رود. از دیگر ویژگی­‌های سفال و سرامیک مرغوب می‌­توان به عدم وجود نقص در ظاهر این صنایع دستی اشاره نمود؛ نقص­‌هایی نظیر ترک داشتن، لب پریدگی و… موجب پایین آمدن کیفیت صنایع دستی سفالی خواهند شد.

راهنمای خرید صنایع دستی قلم‌زنی

قلمزنی را می­‌توان از جمله پر رونق­ترین و پرطرفدارترین صنایع دستی عنوان کرد؛ هنرمند قلم­زن، با استفاده از ابزار آلاتی مانند قلم و چکش، اقدام به طرح زدن روی فلز­اتی نظیر مس، برنج و نقره کرده و  سپس به برجسته سازی یا به عبارتی سه بعدی سازی این نقوش می­پردازد. هنر قلم­زنی دارای انواع مختلفی نظیر ریزه قلمزنی، مشبک کاری و برجسته کاری بوده که توضیح این موارد در این مبحث نمی­‌گنجد. در این قسمت از مقاله قصد داریم شما را با نکات کلیدی، جهت خرید صنایع دستی قلمزنی اصل و مرغوب آشنا کنیم.

اولین نکته ای که هنگام خرید صنایع دستی قلمزنی می­بایست مورد توجه قرار گیرد، توجه به نقوش و طرح­‌های موجود بر این محصولات می­‌باشد؛ نقش­‌های به کار رفته در آثار قلمزنی باید با دقت و ظرافت هرچه تمام‌­تر اجرا شده باشند؛ جلوه بصری بی­‌کیفیت این محصولات، که اکثرا ناشی از وضوح ناهماهنگی در طرح‌­های اجرا شده می­‌باشد، خبر از نامرغوب بودن صنایع قلمزنی می­‌دهد؛ هرچه نقوش و طرح‌­های روی این محصولات خلاقانه تر و جدیدتر بوده و با جزییات بیشتری اجرا شده باشد، مرغوبیت و حتی ارزش مادی کالا به مراتب بیشتر خواهد شد.

یکی از مراحل ساخت محصولات قلمزنی، واکس یا دوده اندود کردن اجسام بعد از حک کردن نقوش، جهت نمایان شدن جلوه نقوش و طرح ها به صورت کامل می­‌باشد؛ میزان این واکس یا دوده به کار برده شده در این آثار،تاثیر بسزایی در کیفیت و مرغوبیت محصولات قلمزنی بر جای می­گذارد؛ در صورتی که با کشیدن دست روی محصول مورد نظر، سیاهی به دست شما رسید، بهتر است از خرید آن صرف نظر کرده و گزینه بهتری را انتخاب کنید.

کیفیت جسمی که به عنوان زیر ساخت قلمزنی، مورد استفاده قرار می‌­گیرد نیز از دیگر نکات حائز اهمیت جهت خرید صنایع دستی قلمزنی به شمار می­‌رود؛ متناسب بودن و در عین حال متعادل بودن زیرساخت دلیلی بر مرغوبیت کالا و وجود هرگونه ناهمواری یا خلل و فرج در زیرساخت، مهر تاییدی بر بی­‌کیفیت بودن محصولات قلمزنی می­‌باشد.

در مورد محصولات قلمزنی مشبک، لازم است شبکه بری­‌ها با نهایت دقت و ظرافت اجرا شده باشد؛چراکه در غیر صورت نه تنها هیچ کمکی به جلوه بصری محصول نمی‌­کند، بلکه باعث زمخت به نظر رسیدن این محصولات زیبا نیز خواهد شد. وجود خط و خش ناشی از پرداخت انتهایی محصولات قلمزنی، دال بر مرغوبیت پایین صنایع دستی قلمزنی خواهد بود.