خانواده ایرانی، به خصوص جوانان، طی سه دهه گذشته خاطره خوشی از روند درمانی والدین مسن خود ندارند. از کمبود تخت بیمارستانی و کمبود پزشک متخصص گرفته تا کمبود پرستار و هزینه های درمان، جملگی تصویر بسیار نامطلوب و ناگواری از نظام درمان کشور در اذهان ترسیم کرده است. با این اوصاف تصور کنید طی چند دهه آینده که جمعیت سالمند افزایش می یابد با چه وضعیتی روبرو خواهیم بود؟!
به گزارش ترندونی، به نقل از الف، پیری جمعیت یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی جوامع امروز است که تاثیرات عمیقی بر ساختار اجتماعی و اقتصادی دارد و نظام‌های سلامت را تحت فشار قابل توجهی قرار می‌دهد. افزایش تعداد سالمندان به معنای افزایش بیماری‌های مزمن و نیاز بیشتر به خدمات پزشکی و درمانی است، مسئله‌ای که اهمیت برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری در تربیت و آموزش متخصصین پزشکی را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
با توجه به روند رو به رشد پیری جمعیت در ایران و پیش‌بینی افزایش سالمندان به ۲۶ درصد تا سال ۱۴۳۰، نیاز به پزشکان متخصص به شدت افزایش خواهد یافت. در نتیجه این تغییرات جمعیتی و افزایش بیماری‌های مزمن، نظام سلامت با چالش‌های جدی مواجه شده و ضرورت برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در تربیت و آموزش متخصصین پزشکی بیش از پیش نمایان میشود.
یک چهارم کشور پیر می شوند
بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، امروزه از جمعیت حدود ۸۵ میلیون نفری ایران حدود ۱۰.۴ درصد بالای ۶۰ سال و در سن سالمندی و نزدیک به آن قرار دارند. با روند موجود، جمعیت بالای ۶۰ سال کشور تا سال ۱۴۳۰ به حدود ۲۶ درصد (یک‌چهارم) و جمعیت بالای ۶۵ سال به حدود ۱۹ درصد (یک‌پنجم) می‌رسد. این بدان معناست که حدود ۹ میلیون نفر در سن بالای ۶۰ سال قرار خواهند داشت.
این آمار در صورتی است که تثبیت نرخ باروری کنونی یعنی ۱.۶۱ فرزند به ازای هر زن را تا سال ۱۴۳۰ داشته باشیم.
تحولات جمعیت ایران تا سال ۱۴۳۰ نشان می دهد با تثبیت نرخ باروری در ۱٫۶۱ فرزند به ازای هر زن نرخ رشد جمعیت تا پایان برنامه هفتم سال (۱۴۰۸) کاهشی و تا سال ۱۴۲۰ روند کاهشی آن تداوم خواهد داشت و از سال ۱۴۲۵ تا افق ۱۴۳۰ رشد جمعیت کشور منفی خواهد بود.
در این فرض تعداد جمعیت پس از روند افزایش قابل ملاحظه از حدود ۸۵ میلیون نفر به ۹۱ میلیون نفر در سال ۱۴۲۵ می‌رسد و پس از آن با کاهش نسبی جمعیت روبرو خواهیم شد، بطوری که جمعیت در افق ۱۴۳۰ به ۹۰٫۶۴ میلیون نفر خواهد رسید.
افزایش جمعیت سالمندان نیاز فزاینده‌ای به پزشکان متخصص را ایجاد کرده است. سالمندان معمولاً با بیماری‌ها و مشکلات پزشکی پیچیده‌تری نسبت به جوانان روبرو هستند که نیاز به تخصص‌های مختلف پزشکی دارند. بر اساس تحقیقی منتشر شده در سایت “WebMD” که از معتبرترین سایت‌های مراقبت‌های بهداشتی است، بزرگسالان بالای ۶۵ سال بیش از دو برابر افراد ۱۸ تا ۴۴ ساله به پزشک مراجعه می‌کنند. افزایش شیوع بیماری‌های مزمن و ناتوانی‌های جسمی در میان سالمندان، نیاز به خدمات پزشکی تخصصی‌تری را ضروری می‌سازد.
تعداد متخصصین فعلی کافی نیست
با توجه به اینکه ۱۹ درصد جمعیت در سال ۱۴۳۰ را افراد بالای ۶۵ سال تشکیل میدهند؛ در سال ۱۴۳۰ طبق آمار اعلامی انتظار حدود ۱۷ میلیون سالمند بالای ۶۵ سال را در کشور داریم. تعداد ویزیت مورد نیاز برای هر فرد در سال، حدود ۳ بار توسط وزارت بهداشت تعیین شده و این عدد در سالمندان ۲ برابر است. با توجه به این معادلات این جمعیت ۱۷ میلیونی نیاز به ۱۰۲ میلیون ویزیت دارند. با توجه به سند نقشه راه درمان ایران، اگر هر پزشک متخصص ۲۶۰ روز در سال به ویزیت بپردازد و روزانه ۲۰ مریض ویزیت کند در سال حدود ۵۲۰۰ بیمار میشود. بر اساس محاسبه های فوق برای ویزیت کردن این جمعیت ۱۷ میلیونی نیاز به ۲۰ هزار پزشک متخصص میباشد. با فرض قبول آمار سرانه ۶ پزشک متخصص به ازای ۱۰،۰۰۰ نفر یعنی چیزی در حدود نصف متخصصین پزشکی فقط برای این جمعیت در نظر گرفته شده که از لحاظ آماری چشمگیر است.
برای پاسخگویی به نیازهای سالمندان در حوزه پزشکی، افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی و تربیت پزشکان متخصص امری ضروری است. تشویق پزشکان به ادامه تحصیل و تخصص در زمینه‌های مورد نیاز، می‌تواند بخشی از راه‌حل این مشکل باشد.
سرانه های پایین تر از میانگین جهانی
سیستم بهداشتی و درمانی هر کشور یکی از پایه‌های اساسی توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی شهروندان است. پزشکان متخصص نقش مهمی در ارائه خدمات بهداشتی و درمانی دارند و کمبود آنها می‌تواند به سلامت عمومی جامعه آسیب برساند. ایران با جمعیتی بیش از ۸۰ میلیون نفر، به یک سیستم بهداشتی قوی و کارآمد نیاز دارد تا بتواند به نیازهای متنوع و روزافزون مردم پاسخ دهد. با این حال، طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی (WHO) و نظام پزشکی، سرانه پزشک متخصص در ایران تنها ۶ نفر به ازای هر ۱۰,۰۰۰ نفر است که پایین‌تر از میانگین جهانی قرار دارد.
با توجه به روند رو به رشد پیری جمعیت، نیاز به برنامه‌ریزی و اقدامات فوری در زمینه آموزش و تربیت متخصصین پزشکی، توسعه زیرساخت‌ها و استفاده از فناوری‌های نوین بیش از پیش احساس میشود. این اقدامات نه تنها می‌تواند از بار سنگین نظام سلامت بکاهد بلکه کیفیت زندگی سالمندان را نیز بهبود بخشد.
انتهای پیام