واژه باستان شناس در ذهن عامه مردم با ظروف باستانی و گنج گره خورده است و به گفته متخصصان این حوزه مردم تصور میکنند باستان شناسی به معنای گنج یابی و عتیقه یابی با کمک دستگاه فلزیاب است. در حقیقت این تصور از دوران قاجار شکل گرفت که ناصرالدین شاه به منظور به دست آوردن طلا نقاط مختلفی را حفاری می‌کرد و بعد در ایران باب شد که همه باستان شناس را به چشم گنج یاب و عتیقه یاب می‌دیدند.
در حالیکه کار اصلی باستان شناس، شناخت مردمان گذشته است برای همین به محوطه‌ای می‌رود و کاوش باستان شناسی انجام می‌دهد تا با به دست آوردن مواد فرهنگی یعنی همان چیزی که این افراد آن را گنج می‌نامند، پی ببرد مردم ساکن در سرزمینی چطور زندگی می‌کرده اند.
دکتر شاهین آریا منش، متخصص باستان شناسی در این باره می‌گوید: «چند وقت پیش در محوطه‌ای باستانی بودم و دیدم که مردم حفاری‌های قاچاق بسیاری کرده اند تا چیزهایی را که به قول خودشان گنج است، در بیاورند و این محوطه‌ها را از بین می‌برند. چیزی در ذهن مردم شکل گرفته که اغلب این محوطه‌ها طلا دارد؛ مگر در دوران باستانی چقدر طلا وجود داشته است؟ در اغلب محوطه‌ها، خیلی از یافته‌های باستان شناسی سفال یا چیزهایی از این دست است.»
قوانین گنج یابی
خوب اول از جوغن ها شروع مي کنيم:
جوغن ها نمونه و انواع فراواني دارند که بعضي از آنها مستقيماً مربوط به دفينه و نسخه هستند. بعضي مربوط به آئين و مراسم، بعضي مربوط به مقبره يا آرامگاه، که واقعاً به سادگي نميشه فرق ميان اين انواع رو تشخيص داد. اما اگر مقداري حرفه اي و با تجربه باشي، ميشه تشخيص داد. در کل در بعضي از قبرستان ها يک هداياخانه پيدا ميشه. مثلاً در جايي تعداد زيادي جوغن وجود داره که مشخص ميکنه آن محل داراي يک قبرستان مهم هست. که يعني اينجا مي تونه علاوه بر آرامگاهها، يک هديه هم وجود داشته باشه.
اين هديه معمولاً از يک کوزه به بالا هست که بعضي اوقات در زير يک تخته سنگ يا زير خاک و يا درون خود جوغن ميباشد.به عنوان مثال يکي از دوستان من، تا حالا چندين بار از درون و کنار همين جوغن ها هدف در آورده. نمونه اول، ۷ عدد جوغن کنار هم بوده که هشتمين جوغن هم وجود داشته، اما بصورت پلمپ و ميشه گفت اصلاً مشخص نبوده، که بار اين جوغن يک بود.
اصول اولیه گنج یابی
نمونه دوم ۳ عدد جوغن به شکل مثلث بوده، به اين طريق که هر جوغن روي يک سنگ جداگانه قرار داشته و دقيقاً وسط اين مثلث هدف قرار داده شده بود. اون هدف نيز يک عدد کوزه. پر از سکه بود. پس اگر ۳ عدد جوغن که هر کدام جداگانه بر روي يک سنگ و به شکل مثلث وجود داشت، مطمئن باشيد که هدفي در مرکز مثلث موجود خواهد بود.
و نمونه سوم جوغني وجود داشت که درون و يا در بدنه يا ديواره. آن يک دايره. کوچک کنده شده بود. اين دايره علاوه بر اينکه ميتونه مسير هدف يا آرامگاه رو نشون بده، از جهتي ديگه هم ميتونه نشان يک بار درون خودش باشه. به اين صورت که اگر خاکي درون آن هست خالي بشه، و بعد از آن متوجه مي شيد که ته جوغن به وسيله يک ماده که ميتونه ساروج و يا غيره باشه، پلمپ هست. که معمولاً اگر با يک وسيله اي به ته جوغن کوبيده بشه صداي خالي بودن رو متوجه مي شيد. خلاصه اون جوغن رو شکستند و بار اونو که در ته جوغن وجود داشت رو خالي کردند.
اصول موفقیت در گنج یابی
دوستان عزيز، نکته اي رو که بايد حتماً رعايت کنيد اينه که هر جوغني رو ديديد حتما خاک اونو خالي کنيد که بيشتر دوستان به علت ندانستن اين موضوع اين کار رو انجام نمي دهند. البته اين موضوع رو بايد بدونيد که هر کجا جوغن وجود دارد، نميشه گفت که حتماً به اين موارد ذکر شده برخورد خواهيد کرد. اما از طرفي هم ممکنه که برخورد کنيد.
در اينجا تصوير يک جوغن رو براتون گذاشتم که خودم درون اونو خالي کردم. به اين صورت که بعد از اينکه مقداري از خاکي که در ته جوغن بود رو خالي کردم، انگشتان دستم بصورت کامل در انتها و کنار ههاي جوغن فرو مي رفت، يعني انتهاي جوغن با خالي کردن خاک، قطر آن از دهانه داشت بزرگتر ميشد، که واقعاً جاي تعجب داره که چقدر جالب اين عمل رو انجام داد هاند. البته هنوز خاک براي خالي کردن داره و ميشه گفت که بايد هدفي در زير اين جوغن وجود داشته باشه که من به علت نداشتن وسايل لازم براي خالي کردن و شکستن اون جوغن، مجبور شدم اتمام کار رو به مرحله بعدي بسپارم و واقعاً هم به علت دور بودن راه تا الان فرصت نکردم کار اونو به پايان برسانم.
نکات بعدی از تجربیات گنج یابی
اما مورد بعدي، جوغن هائي بر سر قله يک کوه هستند که فعلاً ۳ عدد مقبره يا گور دخمه هم در کنار اين جوغن ها نمايان شده. يک تجربه ديگه که لازمه دوستان بدونند اينه که بازم من تمام خاک اين جوغن ها رو خالي کردم و در بيشتر اونها فقط يا خاک معمولي يا خاک و زغال بود. البته نه اينکه جوغن ها بصورت کامل پر ازخاک باشند. بعضي از آنها فقط ته آنها خاک داره، بعضي تا نصفه، بعضي هم کامل پر از خاک هستند.
خوب، يکي از جوغن ها که دقيقاً در بالا و وسط يکي از اتاقک ها هست، بصورت کامل پر از خاک بود و وقتي خاک اين جوغن رو خالي کردم متوجه شدم که خاک آن کاملاً قرمز و الک شده بود. يعني بر خلاف بقيه. جوغن هائي بود که خاک عادي و پودر زغال داشتند بود! خوب شما چه نتيجه اي ميتونيد از اين موضوع بگيريد؟ نتيجه و تجربه اي که من کسب کردم اينه که اين جوغن با خاک قرمز و الک شده ميتونه به شما جا و مکان دقيق مقبره رو نشون بده! يعني زير اين جوغن مقبره يا گور دخمه وجود داره و يا اينکه درون اين مقبره يا زير اين مقبره دفينه وجود داره و يا اصلاً درون خود جوغن سنگهاي قيمتي يا دفينه ميتونه باشه.
ادامه مبحث تجربیات گنج یابی
در جايي ديگه از اصول گنج یابی تعدادي جوغن از بزرگ به کوچک وجود داشته ، اما در کنار کوچکترين جوغن باز يک جوغن بزرگ وجود داشته که دوستان وقتي ته آنرا شکستند باز به هدف رسيدند. نکته و تجربه ديگه که لازمه به اون اشاره کنم اينه که، معمولاً مکان هاي مهم مي تونه نقشه و کروکي محل رو در کنار ۴ متر در يک راستا وجود داشت که تصاوير دو تا / خودش داشته باشه. مثلاً در جايي تعدادي مربع با فاصله ۵ از مربع ها را واسه. شما گذاشته ام. خوب، اين مربع ها در ابتدا کاملاً پر از خاک بودند و فقط ۵سانت از آنها خالي بود. وقتي ما شروع به خالي کردن اين مربع ها نموديم، در يکي از آنها يک مهره. آبي رنگ وجود داشت که کل کروکي منطقه و اتاقکها و نوع بار و عمق بار رو مشخص کرده بود.
در يک مربع ديگه بازم مکمل همين مهره وجود ۴/ داشت و در مربع بعدي مهر هاي بود که اشاره به تله. مکانيکي آن داشت. من وقتي عمق هدف ها رو گرفتم ۵ متر بود. البته چندين دستگاه مختلف اونجا جواب داد و من با کمي توجه متوجه شدم که فاصله. هر مربع تا مربع ۴ متر هستش. يعني عمق اهداف، با اين ترفند نشان داده شده بود. پس اگر شما واقعاً توجهات لازم / بعدي ۵ رو به نشانه ها بکنيد مي تونيد متوجه نکاتي مهم و کليدي بشيد که ميتونه واقعاً براي شما مفيد باشه.
مورد بعدي از جوغن ها اينه که بعضي از جوغن ها واقعاً فقط مربوط به دفينه هستند که با کمي دقت و کنکاش ميشه متوجه شد.يکي بزرگ در وسط، يک متوسط در سمت جنوب غرب، و يک کوچک در سمت شمال شرق. خوب، تا اينجاي کار بايد متوجه بشيد که معمولاً بعضي از دفينه ها رو توي شيب تّپه يا کوهها قرار ميدن و اينکه براي نصب جوغن هائي که مربوط به آرامگا هها هستند بيشتر از سنگ هاي ثابت استفاده مي کنند.
اما اين مورد کاملاً به شما ميگه که اينجا فقط دفينه وجود داره ولي ما بايد چطور اين ۳عدد جوغن رو تفسير کنيم؟ به اين صورت که: جوغن بزرگ در وسط اشاره به همون دفينه داره، جوغن متوسط که در سمت جنوب غرب بوده اشاره به مسير هدف، و جوغن کوچک که در مسير شمال شرق هستش اشاره به راه ورودي مي کنه. که من دقيقاً در سمت جوغن متوسط به فاصله تقريباً ۳ متري محل هدف رو نقطه کردم.
اما ميمونه راه ورودي که بايد در مسير جوغن کوچک باشه. خلاصه من وقتي عمق هدف رو گرفتم، ۵ متر نشون داده شد که اگر کمي دقت کنيد مي بينيد عمق هدف بوسيله تعداد سنگهاي مهار، در زير سنگ بزرگ نشون داده شده. خوب دوستان تا اينجاي کار از اصول گنج یابی رو داشته باشيد تا در مورد ريزه کاري هاي جوغن ها بيشتر کار کنيم البته در فرصت مناسب در مورد ردياب هم کار خواهيم کرد.
ادامه مباحث اصول گنج یابی
شما بايد هميشه در مورد نمادها تيزبين باشيد. در واقع بايد هر نمادي رو معني و تعريفي براي اون داشته باشيد. مثلاً اگر در کنار يک جوغن علامت ديگري وجود داشت يا بايد دنبال همون علامت کناري باشيد يا اون علامت رو معني کنيد و يا بايد در مسير اون علامت دنبال يک نماد ديگه باشيد. در کل وقتي يک جوغن در کنار خود جوغن هاي ديگه هم دارد، به اين معني نمي باشد که به تعداد جوغن ها، آرامگاه وجود دارد بلکه ميتونه معنايي ديگر و يا موارد باوري و اعتقادي باشند.
به عنوان مثال، شما به تصويري که گذاشته شده توجه کنيد. همونطور که مي بينيد يک بيضي بزرگ وجود داره که اين بيضي ميشه هم به عنوان يک چاه محسوب بشه و هم ميشه به عنوان يک اتاق يا سالن يا آرامگاهي که بشکل بيضي هستش. اما علامت بعدي که دايره نامنطم هستش را بايد چطور تفسير کنيم؟