نقش«مفصل‌بندی» مفاهیم در گفتمان انقلاب اسلامی

در نشست‌های گذشته ویژگی‌های «اسلام ناب» به‌عنوان محور و شاخص محوری «گفتمان انقلاب اسلامی» و پدیده‌های معلق آن مانند «آزادی»، «عدالت»، «اخلاق»، «معنویت»، «عزت»، «تقوای سیاسی» به بحث «عقلانیت» و «انتظار» پرداختیم و در این جلسه به «بیان‌بندی» مفاهیم و نشانه‌های شناور انقلاب اسلامی می‌پردازم.
در پزشکی به این کار «تلفیق» می گویند. به مفصل بین دو استخوان اشاره دارد. رباطی که استخوان ها را به هم متصل می کند. در پزشکی آنقدر درباره این مفاصل بحث می کنند که گاهی می گویند همه انسان ها و موجودات زنده به خاطر همین مفاصل وجود دارند. بدون آنها مردم اصلا حرکت نمی کنند و نمی توانند کاری انجام دهند.
ورزشکاران را می بینید. دوندگان شرکت کننده در دوی استقامتی یا وزنه بردارانی که وزنه 300 کیلوگرمی را بلند می کنند، این توانایی ها به دلیل وجود این مفاصل است. بدن انسان دارای مفاصل بسیار فعالی مانند دست، پا و غیره است، برخی از مفاصل اصلاً دیده نمی شوند اما کار خود را به خوبی انجام می دهند، بنابراین فرد می تواند کارهای مختلفی را انجام دهد.
گفتمان انقلاب اسلامی برای انتقال مفاهیم و معانی شناور مانند «آزادی»، «عدالت»، «اخلاق»، «معنویت»، «عزت»، «تقوای سیاسی»، «عقلانیت» و… و چنان پیکربندی ایجاد کرد که اگر به این «تلفیق» دقت کنیم، می‌بینیم که انقلاب واقعاً در این زمینه شاهکاری کرده است.
انقلاب اسلامی در بحث «تلفیق» از هنر بزرگی استفاده کرد و با آن مفاهیم توانست ترکیبات زیبایی خلق کند. ترکیباتی که شاید اگر انقلاب اسلامی نبود، هیچکس فکرش را نمی کرد. به این دلیل است که او نیامده است. البته در بعضی جاها نتوانستیم آن ترکیب ها را به خوبی حفظ کنیم. او مشکل دارد و می گوید درایو او خراب است.
«عدالت» و «آزادی» یکی از شعارهای اصلی انقلاب اول بود و انقلاب آنقدر از عدالت و آزادی صحبت کرد و گفت این آزادی برخلاف فلسفه لیبرالیسم و ​​سوسیالیسم است، معنای جدیدی دارد. اما ما نه تنها به این ترکیب رسیدگی نکردیم، بلکه آن را از هم جدا کردیم و عدالت و آزادی یک مفهوم است، با هم هستند، جدا نمی شوند. آنها را از بین ببرید، هر دو نابود می شوید.
متأسفانه عده ای وارد جریانات سیاسی ما شده اند و حالت روشنفکری و برخی مذهبی گرفته اند. هر دو اشتباه بودند. عده ای گفتند آزادی بدون عدالت. عده ای هم گفتند ما این آزادی را نمی خواهیم و شعار عدالت خواهی سر دادند و به نام عدالت آزادی را به قربانگاه بردند و بعدها مقام معظم رهبری فرمودند عدالت و آزادی شعارهای طبیعی انقلاب است.
این ترکیبات که مثلاً «آزادی معنوی» مطرح شده است. ما در دنیا چیزی به نام آزادی معنوی نداریم. این آزادی واقعا مادی نیست. بی خدایی سطحی نیست. دقیقاً مانند عبادت خداست. در هیچ کجای دنیا وجود ندارد و هیچ کس ادعای آن را ندارد. یا «معنویت اخلاقی»، «معنویت عقلانی» این ترکیبات در دنیا کاملاً بی ربط است. می گویند ما عقلانیت داریم که عقلانیت ابزاری است. اما انقلاب می گوید ما به دنبال عقلانیتی هستیم که ریشه در معنویت و اسلام داشته باشد.
در گذشته این اصطلاح چندان رایج نبود. روشنفکران کسانی هستند که از دین عبور کردند. چون به چه کسی می گویند روشنفکری که بر اساس عقلانیت انسانی می اندیشد؟ از دین پیروی نمی کند. به او می گویند روشنفکر. این اصطلاح دنیای غرب است، افرادی که از کلیسا، دین، خدا و پیامبر گذشتند، روشنفکر نامیده می شدند. در کشور ما قبل از انقلاب به برخی از دانشگاه ها و تحصیلکردگانی که چندان مذهبی نبودند، روشنفکر می گفتند. بعد از انقلاب این اصطلاح آمد که ما روشنفکر دینی داریم. ما علم دین داریم.
متأسفانه عده ای با ادبیات متقلبانه به علما و روشنفکران دینی حمله کرده اند. امروز می گویند متناقض است، با هم مطابقت ندارند. هر چند اینها نتایج انقلاب اسلامی است. برخی به راحتی تسلیم شدند و پذیرفتند، نتیجه چه شد؟ هرکسی که بخواهد ادعای روشنفکری کند، گویا باید از دین عبور کند، اما گفتند برو از آخوندها در مورد دین بپرس و آخوند ما بعد از اعتراف به اینکه من یک مرد مذهبی هستم، می گوید من روشنفکر نیستم. من فردی متدین و محقق دینی هستم و این دوگانگی ظاهر شد. در واقع می خواهم بگویم که انقلاب اسلامی ترکیب هایی را انجام داد، اما عده ای آمدند و این ترکیب ها را تبدیل به اسراف کردند و منزوی کردند.
یکی از این ترکیبات زیبای انقلاب، تقوای سیاسی بود. حالا خیلی از اولیای ما می گویند این چیست؟ تقوای سیاسی یعنی چه؟ تقوا تقوا است. چرا سیاست را به آن متصل می کنید؟ و این نتیجه آن است که سیاستمداران بی خدا ما چه مشکلاتی برای نظام و انقلاب ایجاد کرده اند.
مقوله عزت که در جلسه مطرح کردیم، این عزت یک امر اخلاقی است، اقتدار یک امر اخلاقی است. در عین حال یک امر معنوی است. در عین حال مقوله ای عدالت محور است. چنین چیزی در دنیا اصلا شناخته شده نیست. آنها به ما می خندند که سعی کردیم این بحث را مطرح کنیم. بنابراین، این مفصل بندی ها و توافقات ایجاد شده بین مؤلفه های مفهومی انقلاب، در واقع کار بزرگ انقلاب اسلامی است.
رابطه مفاهیم اساسی انقلاب این است که هیچکدام تنها نیستند. همه اینها مانند مهره هایی است که روی یک ریسمان صورتی بسته شده اند. اگر جداش کنیم از بین می رود. سپس ما خواهیم رفت. اگر یکی بگوید من اصلاح طلبم، دنبال آزادی هستم، کاری به عدالت ندارم، در واقع آزادی خود را از دست می دهد. یعنی آنچه را که می خواهد از بین می برد. این دیگر آزادی انقلاب نیست. انقلاب در گفتمان تعریف نشده، انگار یک اصولگرا بیاید و بگوید: من دنبال عدالت هستم، کاری به آزادی ندارم، عدالت را از دست می دهد. چون یکی از مهره های تسبیح را برمی دارد و گم می کند و این خیانت بزرگی به انقلاب اسلامی است.
منظور سعدی از اینکه مردم اعضای یک بدن هستند چیست؟ این به این معنی است که مردم یکی یکی آسیب نمی بینند. اگر مردم در جامعه باشند، اگر در اجتماع باشند، اگر یار و یاور ارگانیک باشند، انسان معنای خود را پیدا می کند. اما اگر مردم در یک جامعه جمع نشوند، یک بدن واحد تشکیل ندهند، جدا از هم در این بیابان ها زندگی نکنند، دیگر انسانیت انسانی شکل نخواهد گرفت. انسانیت مردم این است که باید در جامعه زندگی کنند. اگر مردم را از هم جدا کنید، اصالت افراد را از بین می برید. شما مهره ها را بردارید و این تک دانه ها بی فایده است.
بنابراین وقتی این ارتباط با دال ها و مفاهیم شناور مورد بحث ما ترکیب شود، «جمهوری اسلامی» به حقیقتی تبدیل می شود که در هیچ کجا وجود ندارد. این حقیقت فقط اینجاست و این حقیقتی است که باید از آن دفاع کنیم.
متأسفانه برخی از مردم دنیا کلماتی مانند تروریسم را به ما ارائه می دهند که جهان از آن متنفر است. چرا؟ چون نتوانستیم فلسفه سیاسی انقلاب اسلامی را در قالب ترکیبی از این واژه ها ارائه کنیم تا بتوانیم بگوییم کشوری هستیم با آزادی، عدالت، معنویت، استقلال، دنبال رفاه هستیم، می خواهیم بهترین اقتصاد را دارند . ما عقلانیت، اخلاق، شرافت، توقع و … داریم. همه چیز اصلی در جهان است، ما بهترین آنها را داریم. ما هم این ترکیب را داریم. این ترکیب برای ما یک برند است. استثنایی است. هیچ کس دیگری ندارد. هر یک از آنها را می توان یافت. اما این مجموعه با هم و به هم پیوسته و این بیان جدی مرتبط در هیچ کجا یافت نمی شود و ما نتوانستیم آن را ارائه کنیم.
در بحث گفتارها تعبیر می شود، می گویند وحدت در کثرت است. یعنی یک جور مفاهیم جمع داری، چیزها را می ریزی بیرون، می آیند و یک جا جمع می شوند. وقتی متحد می شود، موثر می شود. اگر مردم دور هم جمع شوند و به یک وحدت تبدیل شوند، این وحدت اثرگذار می شود. اگر همه مردم به نیروهای خود بپیوندند، قدرت وجود دارد.
یک استاد حوزه و دانشگاه افزود: قبل از انقلاب تک تک ملت های ما طعمه گرگ های آزادی اندیشی غرب شدند. امام آمد هر فردی را متحد کرد و به فرموده امام راحل «ید واحده» و به تعبیر قرآن «یدالله فق ادیهم» شد. وقتی این دست دست خدا شد دست دیگری بالای آن نخواهد بود. «اسلام علیه شما نه بر علیه شما» کی محقق می شود؟ وقتی همه مسلمانان اما در واقع به اینجا می آیند تا متحد شوند. ظهور انقلاب اسلامی این پدیده را به وجود آورد که پراکندگی را به وحدت تبدیل کرد و این وحدت مؤثر واقع شد.
وقتی صحبت از سبک زندگی انقلاب اسلامی می شود، آنقدر غافل بوده ایم که تا به حال سبک زندگی غربی و آزادی غربی جلوی چشممان بوده است. برخی از فرزندان ما ادعا می کنند که این شیوه زندگی است و این آزادی است. و حالا ایستاده ایم، کاری نمی توانیم بکنیم. ما خودمان این بحران را ایجاد کردیم و مقصر کسانی هستند که به مفاهیم انقلاب و نتیجه انقلاب و ترکیب انقلاب اهمیت ندادند. آزادی مصادره شد. حالا به نسل جوان بگو آزادی در دین ماست. او به شما می خندد، اصلا گوش نمی دهد. بگو دین یک سبک زندگی آورده، شما را مسخره می کند.
امروز همه باید مراقب ارزش ها و مفاهیم انقلاب باشیم و از هرگونه لغزش و تحریف مفاهیم انقلاب جلوگیری کنیم. ترکیبات و مفاهمه ایجاد شده توسط این انقلاب باید حفظ شود. یعنی انقلابی گری به عنوان ولی فقیه. در بیانیه آمده است گام دوم بسیار خوب گفته شده است، انقلابی گری یعنی دگرگونی، پویایی، تحول، تحول بنیادین. انقلاب یعنی همین. انقلاب دلالت بر روحیه ناسازگار، ناپایدار و ناآرام دارد. این روح ناآرام هرگز با آرامش، استراحت و بی تفاوتی روبرو نمی شود.
وی در پایان گفت: امروز انقلاب اسلامی پس از شکست همچنان یک نظام انقلابی دارد. یعنی تا به نظام سیاسی رسید، به جمهوری اسلامی رسید، حکومت تشکیل داد، سبک زندگی درست کرد و در عین حال انقلابی بود و این جزء ترکیبات متمایز اسلام است. انقلابی که در هیچ جای دیگری نخواهید دید و وظیفه همه است پاسداری و پاسداری از این ترکیبات بی نظیر انقلاب اسلامی است.