همه چیز درباره ضوابط پارکینگ
در طراحی داخلی منزل قبل از پرداختن به مقررات طراحی پارکینگ، بهتر است درباره اصطلاحات رایج در این زمینه آشنا شویم:
- پارکینگ مورد نیاز: حداقل تعداد پارکینگ است که براساس کاربری مورد نظر تعیین می‌شود.
- پارکینگ بسته: فضایی از یک ساختمان است که جهت توقف وسایل نقلیه در نظر گرفته می‌شود.
- پارکینگ مزاحم: علاوه برای پارکینگ‌های استاندارد که برای رفت‌وآمد راحت و بدون مزاحمت طراحی شده‌اند، اگر پارکینگ دیگری وجود داشته باشد که مزاحمتی برای یک پارکینگ استاندارد ایجاد کند، نام دارد. به طور کلی، پارکینگ مزاحم از جابه‌جایی آزادانه یکی ازخودروها ممانعت می‌کند.
- پارکینگ اختصاصی: توقف‌گاهی که در سند مالیک واحد ساختمانی قید شده است و فقط واحد مذکور اجازه استفاده از آن را دارد.
- پارکینگ عمومی: توقفگاههای داخل شهر که شامل خیابان‌ها، کوچه‌ها و پارکینگ‌های طبقانی می‌شوند.
- پارکینگ مشاع: پارکینگی است که مالکیت آن کاملاً در اختیار یک نفر نبوده و همه مالکین به نسبت سهم خود حق استفاده از آن را دارند. اگر پارکینگ در سند مالیک هیچ یک از واحدها قید نشده باشد نیز پارکینگ مشاع است (این حالت اغلب در زمانی رخ می‌دهد که تعداد پارکینگ‌ها کمتر از تعداد واحدها هستند).
- گروه‌بندی پارکینگ‌ها: شامل پارکینگ کوچک دارای حداقل سه محل توقف خودرو، پارکینگ متوسط دارای چهار تا حداکثر بیست‌وپنج محل توقف خودرو و پارکینگ بزرگ دارای بیش از بیست و پنج محل توقف خودرو است.
حالا بریم سراغ ضوابط پارکینگ!
تعداد پارکینگ برای واحدهای مسکونی
تعداد پارکینگ براساس متراژ آپارتمان تعیین می‌شود که به شرح زیر هستند:
- متراژ تا ۱۵۰ مترمربع: ۱ واحد پارکینگ
- متراژ بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ مترمربع: ۲ واحد پارکینگ
- متراژ بیشتر از ۲۵۰ مترمربع: ۳ واحد پارکینگ
تعداد پارکینگ برای واحدهای اداری و تجاری
طراحی داخلی رستوران تهران: در پهنه‌های تجاری و اداری، تعداد پارکینگ‌ها براساس هر ۱۰۰ مترمربع زیربنای مفید تعیین می‌شوند. برای این مورد می‌توان از جدول زیر کمک گرفت:
| نوع کاربری | متراژ | حداقل پارکینگ مورد نیاز |
| اداری | تا 50 | ۱ واحد |
| اداری | بیشتر از 50 | ۲ واحد به ازای هر ۱۰۰ متر مربع |
| تجاری زیر همکف | – | ۱ واحد |
| تجاری همکف و بالاتر | – | ۳ واحد به ازای هر ۱۰۰ متر مربع |
نکته‌ها:
- تنها پارکینگ اختصاصی یک واحد، می‌تواند به صورت مزاحم طراحی شود. برای مثال اگر واحدی 260 مترمربع باشد، تعداد 3 واحد پارکینگ نیاز دارد که در این حالت می‌تواند به صورت پارکینگ مزاحم طراحی شود.
- در کاربری مسکونی تنها یک واحد از پارکینگ‌های موردنیاز برای واحدها با متراژ بالا، می‌تواند به شکل مزاحم طراحی شود.
- به ازای هر ۲۰ واحد پارکینگ، باید یک واحد پارکینگ ویژه معلولین طراحی شود.
ابعاد پارکینگ
در ضوابط پارکینگ حداقل ابعاد خالص یک واحد پارکینگ برابر با 5 × 2.5 متر است. برای مثال، اگر 5 واحد پارکینگ کنار یکدیگر طراحی شوند، ابعاد مورد نیاز حداقل ۵ × 10.5 متر خواهد بود. با اضافه شدن یک پارکینگ، 2 متر به عرض پارکینگ اضافه می‌شود.
- نکته ۱: عرض پارکینگ معلول باید حداقل 3.5 متر باشد.
- نکته ۲: اگر پارکینگ بین دو دیوار بسته قرار گیرد، باید 50 سانتی‌متر به عرض پارکینگ اضافه شود.
ابعاد پارکینگ
ارتفاع پارکینگ
حداقل ارتفاع پارکینگ 2.40 متر و حداکثر 3 متر است.
عرض پارکینگ
عرض رمپ عبوری ماشین‌ها باید 3.5 متر در نظر گرفته شود. اگر بیش از ۲۵ واحد پارکینگ وجود داشته باشد، عرض رمپ 5 متر مورد نیاز است. همچنین، عرض رمپ قوسی یکطرفه ۳٫۶۵ متر و دوطرفه ۷ متر است.
شیب پارکینگ
در طراحی نمای داخلی ساختمان اداری حداکثر شیب رمپ دسترسی برای پارکینگ‌های خصوصی 15 درصد و برای پارکینگ‌های عمومی 12 درصد است. همچنین، در یک متر ابتدا و انتها حداکثر شیب باید ۱۰ درصد یا کمتر باشد.
شیب پارکینگ
شعاع گردش پارکینگ
شعاع گردش رامپ حداقل 6.5 متر از آکس رمپ قوسی است.
برای محل گردش یا توقف پارکینگ باید فضایی به ابعاد حداقل 5×5 متر لحاظ شود.
ضوابط شهرداری در تامین و طراحی معماری پارکینگ
ضوابط معماری برای تامین پارکینگ براساس مبحث 4 مقررات ملی است که به شرح زیر می‌باشد:
- صدور پروانه ساختمان و اجازه برای احداث بنا به تایید ضوابط پارکینگ بستگی دارد. اگر آیین نامه طراحی پارکینگ به درستی انجام شود، اجازه احداث صادر می‌شود.
- تامین پارکینگ در مازاد فضای باز جزء زیربنا محسوب نمی‌شود. در مازاد فضای باز به ازای هر پانزده مترمربع یک واحد پارکینگ باید تأمین شود.
- رمپ پارکینگ در فضای باز ساختمان جزء زیربنا محسوب نخواهد شد.
- از هر خیابان فقط یک راه ورود به پارکینگ مجاز است، مگر اینکه طول بر زمین 20 متر و بیشتر باشد که در این صورت می‌توان از 2 درب ورودی پارکینگ استفاده کرد.
- حداکثر ارتفاع تمام شده پیلوت تا 2.40 متر به شرط استفاده جهت پارکینگ بلامانع است. در صورتی که زیرزمین احداث نشود، ارتفاع اولیه تا 2.60 متر به شرط اینکه سطح فونداسیون تا 60 سانتی‌متر پایین‌تر از گذر باشد بلامانع است.
- فاصله داخل به داخل ستون‌ها جهت پارک دو اتومبیل حداقل 4.5 متر با مانور اصلی 5 متر (محور تا محور ستون) بلامانع است.
- اجرای شیب مثبت جهت رمپ پارکینگ با رعایت ضوابط نورگیری زیرزمین و سایر مقررات بلامانع است.
نحوه جانمایی پارکینگ‌ها
- پارکینگ‌های مورد نیاز واحدهای ساختمان فقط در پیلوت، زیرزمین و مازاد فضای باز قابل تامین بوده و استفاده از فضای باز غیرمازاد جهت این منظور ممنوع است.
- در کاربری مسکونی پیش‌بینی دو واحد پارکینگ از مجموع پارکینگ‌های مورد نیاز پشت سر هم بلامانع است.
- برای بیش از 1000 مترمربع یا بیش از 25 واحد پارکینگ می‌توان ارتفاع پارکینگ را تا 3 متر پیش‌بینی کرد.
- در ضوابط پارکینگ شیب رمپ باید حداکثر برابر با 15 درصد است.
- زیرزمین پارکینگ باید دارای دسترسی مستقیم به طبقات از طریق پله و آسانسور باشد.
- چنانچه مساحت سطح پارکینگ بیش از 1000 مترمربع باشد، رمپ ورودی رفت‌وبرگشت جداگانه مورد نیاز است یا عرض رمپ باید حداقل 5 متر باشد.
- برای مانور اتومبیل آکس به آکس ستون‌ها حداقل 5 متر با عرض مفید 4.5 متر لازم است.
- برای کلیه موارد فوق طول ایست اتومبیل 5 متر است.
- عرض خالص رامپ دسترسی اتومبیل به طبقات پارکینگ برای 25 واحد برابر با 3.5 متر و برای بیش از 25 واحد، حداقل 5 متر لازم است.
- حداقل عرض استاندارد درب پاركينگ 3 متر است.
- حداقل ارتفاع مفید ورودی پارکینگ 1.80 متر است.
- استفاده از حداكثر 20 درصد مساحت كل زمين به منظور پاركينگ غيرسرپوشيده به شرط امكان تحرک خودرو و دارا بودن دسترسی مناسب و عدم ضرورت قطع درخت با موافقت شهرداری بلامانع است.
- در خانه ویلایی ابعاد پارکینگ برای پارک کردن یک خودرو در حیاط 3×5 متر است.
کلام آخر
نحوه محاسبه ابعاد پارکینگ، تعداد، عرض و شیب رمپ و بسیاری مقررات دیگر را در بالا توضیح دادیم. مهم است که به عنوان یک معمار، تمامی این ضوابط را رعایت کنید. پروژه‌های ساختمانی که در مرحله تایید نقشه معماری دچار مشکل هستند، پروانه اجرای ساختمان را دریافت نمی‌کنند. اگر هم به هر نحوی بعد از اتمام اجرای ساختمان، ضوابط پارکینگ رعایت نشده باشد، کافرما مجبور به پرداخت خسارت بوده و پایان کار به او تعلق نمی‌گیرد