الکتروموتور تک فاز چیست؟
الکتروموتور تک فاز یکی از انواع الکتروموتور AC است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می‌کند و با نام دینام تک فاز نیز شناخته می‌شود. موتور الکتریکی تک فاز در دو نوع تک خازن و دو خازن تولید می‌شود که الکتروموتور دو خازن را رله‌ای می‌نامند. روتور تمامی موتورهای تکفاز از نوع قفسه سنجابی است. این الکتروموتورها بیشتر برای مصارف خانگی و صنایع کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرند. عامل ایجاد چرخش در موتورهای القایی تک فاز، عبور جریان AC تک فاز از یک سیم پیچ است. اگر نگاهی به تیرهای برق کوچه و خیابان انداخته باشیم، تیرهایی بلندتری با سه رشته سیم می بینیم.
کاربرد الکتروموتور تکفاز
از آنجایی که موتورهای الکتریکی تقریبا در تمامی صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند نمی‌توان کاربرد آنها را به بخش خاصی محدود کرد. پمپ آب، سیستم‌های تهویه، برخی از بالا بر‌ها، کمپرسور‌ها، ماشین‌های تراش و خراطی نیمه صنعتی، پمپ وکیوم، ماشین آلات برش، میکسرها و مکنده‌ها نمونه‌هایی از کاربرد الکتروموتورهای تکفاز در صنایع مختلف هستند.
انواع دینام تک فاز
الکتروموتور تک فاز شکسته
این نوع الکتروموتور دارای دو پیچه استارت و پیچه اصلی است. در پیچه استارت برای مقاومت بیشتر، سیم‌های نازک‌تر با تعداد دور کمتر ایجاد شدند. پیچه استارت در زاویه‌ای غیر از زاویه‌ی پیچه اصلی قرار می‌گیرد و سبب شروع چرخش محور موتور می‌گردد و پیچه اصلی موتور را همیشه در حالت چرخش مداوم قرار می‌دهد. این نوع الکتروموتور تک فاز در کاربردهایی که نیاز به روشن و خاموش کردن‌های مداوم و یا گشتاور زیاد دارند، مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
موتور الکتریکی تک فاز استارت خازنی
دینام تک فاز استارت خازنی همان موتور با فاز شکسته است که برای بهبود استارت با خازن سری اصلاح شده است. نوع اصلاح شده‌ی الکتروموتور با استارت خازنی، الکتروموتور با استارت مقاومتی است که در آن خازن استارت با یک مقاومت، جایگزین شده است. این الکتروموتور تک فاز در کاربری‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که میزان گشتاور استارت از مقداری که دینام با استارت خازنی تولید می‌کند، کمتر است. موتور الکتریکی استارت مقاومتی از الکتروموتور استارت خازنی، مقرون به صرفه‌تر است و در کاربریهای پولی و تسمه‌ای مانند تسمه نقاله‌های کوچک و پمپ‌ها استفاده می‌شود.
دینام تک فاز خازن دائمی اسپلیت
این موتور یک نوع خازن دائم الاتصال به صورت سری به پیچه استارت دارد. گشتاور استارت، یک موتور تکفاز با خازن دائمی معمولا در حدود 30 الی 150 درصد جریان نامی است و جریان راه اندازی پایینی دارد که کمتر از 200 درصد جریان نامی است که آن را برای کاربری‌هایی که نیازمند خاموش و روشن کردن با سرعت بالا هستند، مناسب می‌کند. الکتروموتورهای خازن دائم کار، قابل اطمینان‌ترین الکتروموتور تکفاز هستند به این دلیل که به سوئیچ گریز از مرکز نیازی ندارند.
الکتروموتور تکفاز استارت با خازن
این موتور، مانند الکتروموتور استارت خازنی، خازنی از نوع استارتی در حالت سری با پیچه کمکی دارد و همچنین مانند یک الکترو موتور با خازن دائم کار، خازن از نوع کارکرد دائم دارد و در حالت سری با پیچه کمکی است. این نوع از موتورها به دلیل خازن‌های دائم کار و استارت و سوئیچ گریز از مرکز، نسبتا پرهزینه هستند. از جمله کاربردهای آن می‌توان به استفاده در ماشین‌های مرتبط با چوب، کمپرسورهای هوا، پمپ‌های آب فشار قوی و پمپ‌های تخلیه و هر کاربرد نیازمند به گشتاور بالا نام برد.
الکترو موتور تکفاز قطب سایه دار
الکتروموتور تک فاز قطب سایه دار فقط یک کلاف یا پیچه اصلی دارد و کلاف راه انداز ندارد. این موتور به الکترو موتور یک بار مصرف مشهور است یعنی تعویض کامل آن، به صرفه‌تر از تعمیر آن است. آنها الکتروموتورهایی با اتلاف بالا هستند و بازدهی پایینی دارند. از کاربردهای این نوع از الکتروموتورها می‌توان، استفاده در فن‌های چند سرعته خانگی را نام برد. به دلیل گشتاور کمِ الکترو موتور قطب سایه دار، استفاده از آن در کاربریهای صنعتی و تجاری غیر ممکن است.
الکتروموتورهای تک فاز AC به سه دسته تقسیم می شوند:
- الکتروموتورهای القایی تک فاز یا الکتروموتورهای ناهمزمان
- الکتروموتورهای سنکرون تک فاز
- الکتروموتورهای کموتاتور
ساخت الکتروموتور تک فاز القایی
الکتروموتور های الکتریکی دارای دو قسمت اصلی هستند:
- استاتور (ایستانه): قسمت ثابت الکتروموتور القایی است. عملکرد اصلی استاتور تولید میدان مغناطیسی چرخان است، استاتور سه قسمت اصلی دارد : قاب استاتور، هسته استاتور و سیم پیچ استاتور. از چند لایه آلومینیومی یا آهنی سبک ساخته شده که به شکل یک استوانه توخالی بهم وصل شده اند. شیارهایی روی ورقه ها وجود دارند و سیم پیچ هایی درون این شیارها جاسازی می شوند (به هر کدام از سیم پیچ ها کلاف هم گفته می شود.). هر کلاف با هسته هایی که درونش قرار می گیرد، یک آهنربا مغناطیسی می سازد کلاف های استاتور مستقیما به منبع انرژی الکتریکی وصل می شوند و با برقراری جریان AC یک میدان مغناطیسی چرخنده تولید می کنند.
- روتور (چرخانه): بخش متحرک و چرخنده الکتروموتور القایی است. روتور روی شفت استاتور قرار گرفته است و بار مکانیکی را از طریق شفت متصل می کند. روتور استوانه ای شکل و دارای شکاف هایی در سراسر محیط پیرامونی خود است. شکاف ها موازی یکدیگر نیستند؛ اما کمی کج هستند تا مانع قفل مغناطیسی دندان استاتور و روتور شود و همچنین باعث می شود که الکتروموتور تکفاز القایی سر و صدا کمتری داشته باشد.
روتور از میله های آلومینیوم، برنج یا مسی تشکیل شده است (به این میله های آلومینیومی یا مسی هادی روتور گفته می شود و در شکاف های حاشیه روتور قرار می گیرد) هسته روتور از هسته آهنی استوانه ای ساخته شده است که دارای شکاف نیمه دایره ای در سطح خارجی آنها است که هادی ها بر روی آن قرار گرفته اند و در انتها با کمک حلقه های آلومینیوم یا مس اتصال کوتاه دارند (که حلقه های انتهایی نامیده می شوند.)
برای تأمین مقاومت مکانیکی، این هادی های روتور به حلقه انتهایی مهار می شوند و از این رو یک مدار بسته کامل شبیه قفس را تشکیل می دهند (از این رو به آنها روتور قفسه سنجابی می گویند) از آنجا که حلقه های انتهایی میله ها به طور دائمی اتصال کوتاه دارند، مقاومت الکتریکی روتور بسیار کم است و امکان افزودن مقاومت خارجی وجود ندارد. عدم وجود حلقه لغزش باعث می شود که ساخت الکتروموتور تک فاز القایی بسیار ساده و محکم باشد.
مقایسه الکتروموتورهای القایی تک فاز و سه فاز
الکتروموتورهای تک فاز مزایای بسیاری دارد. برای افراد مبتدی، تولید الکتروموتورهای تک فاز نسبت به سایر انواع الکتروموتورها هزینه کمتری دارند، معمولاً به تعمیر و نگهداری بسیار کمی نیاز دارند، غالباً به تعمیرات احتیاج ندارند و در صورت نیاز، تعمیرشان بسیار آسان است. موتورهای تک فاز سال ها دوام خواهند آورد و معمولاً بیشتر خرابی های الکتروموتورهای تکفاز در نتیجه کاربردهای نامناسب است تا نقص ساخت از خود الکتروموتور.
الکتروموتور تک فاز رتبه بندی و ضریب قدرت و توان کمتری نسبت به الکتروموتورهای سه فاز دارند.(معمولا تا توان 2.2 کیلووات / 3اسب بخار در دسترس هستند) این الکتروموتورها به طور معمول در دستگاه ها و تجهیزاتی که به سطح پایین تری از توان نیاز دارند یا در مواردی که استفاده از الکتروموتور سه فاز ناکارآمد است، استفاده می شوند.
در حالی که الکتروموتورهای تک فاز از نظر مکانیکی ساده هستند، این به معنای کامل بودن آنها نیست و گاهاً گفته شده است که آنها آهسته کار می کنند، بیش از حد گرم می شوند، گشتاور راه اندازی برای الکتروموتورهای ناهمزمان و الکتروموتورهای تک فاز القایی کم است و همچنین بازده الکتروموتورهای تک فاز در مقایسه با الکتروموتورهای سه فاز کمتر است.
خرید الکتروموتور تک فاز
برای خرید الکتروموتور تکفاز بهترین توصیه ما به شما دریافت مشاوره رایگان تخصصی خرید از کارشناسان فروش ویدفکتور است. فروشگاه ویدفکتور به عنوان نماینده رسمی فروش انواع الکتروموتور تکفاز همراه با ارائه ضمانت اصالت و ارسال سریع کالا، عرضه کننده بسیار مناسبی در زمینه تامین انواع الکتروموتور مورد نیاز شما محسوب می شود که در ارائه بهترین گزینه خرید به همراه ارائه مناسب ترین قیمت الکتروموتورهای تکفاز، همیشه همراه شما خوهد بود.