ترامپ چند ساعت پس از مراسم تحلیف اعلام کرد که می خواهد هرچه سریع تر با پوتین درباره پایان جنگ اوکراین صحبت کند؛ اما در این میان خبری از ابراز علاقه برای مذاکره با کی یف نیست.
به گزارش خبرگزاری آنا «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین نه تنها نسبت به رویکرد ترامپ در جنگ اوکراین ناراضی بلکه شدیداً وحشت زده است.
نادیده گرفتن زلنسکی پدیده ای منحصر به فرد در حوزه روابط بین الملل محسوب می شود که البته منبعث از نگاه ابزارگرایانه واشنگتن نسبت به متحدانش است
«ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه به طور ضمنی پیشنهاد دیدار زودهنگام با «دونالد ترامپ» همتای آمریکایی خود را طرح کرد. حال مقام های اوکراین از نادیده گرفته شدن کی یف در مذاکرات احتمالی ناخشنودند. کی یف نگران است در مذاکرات پوتین و ترامپ بر سر موضوعات و مواردی توافق شود که مصداق خطوط قرمز راهبردی اوکراین و حتی ناتو محسوب می شود.
دیگر اعضای پیمان آتلانتیک شمالی نیز به عناوین گوناگون این نگرانی را مطرح کرده اند.
مذاکرات آتش بس اوکراین در آینده ای نزدیک شکل خواهد گرفت اما طرف اصلی جنگ (اوکراین) در این معادله نقش خاصی ندارد! این خود پدیده ای منحصر به فرد در حوزه روابط بین الملل محسوب می شود که البته منبعث از نگاه ابزارگرایانه واشنگتن نسبت به متحدانش ازجمله زلنسکی است.
مقامات اوکراینی تصمیم گرفته اند این نارضایتی را در مواضع علنی و آشکار خود ابراز کنند. در همین راستا «آندری یرماک» مشاور رئیس جمهور اوکراین از پیشنهاد پوتین برای برگزاری یک ملاقات زودهنگام با ترامپ انتقاد کرد. یرماک ضمن اشاره به اظهارات پوتین در کانال تلگرامی خود نوشت: «اما او یک شرط دارد – او می خواهد درباره سرنوشت اروپا مذاکره کند – بدون اروپا و او می خواهد درباره اوکراین صحبت کند – بدون اوکراین.»
بااین حال به نظر می رسد این انتقاد بیش از آنکه متوجه پوتین باشد نوعی اعتراض ملموس نسبت به رویکرد دولت ترامپ در قبال جنگ اوکراین و متعلقات آن است. اوکراین به جای یک طرف جنگ به موضوع معامله در نظام بین الملل تبدیل شده و هضم این مسئله چندان برای رئیس جمهور اوکراین و همراهانش آسان نیست!
ترامپ چند ساعت پس از مراسم تحلیف خود اعلام کرده بود که می خواهد هرچه سریع تر با پوتین صحبت کند. او اخیراً در سخنرانی خود در مجمع جهانی اقتصاد در داووس بار دیگر پیشنهاد خود را تکرار کرده و گفته بود: «من واقعاً دوست دارم به زودی با پوتین ملاقات کنم تا این جنگ را به پایان برسانیم.»
در این میان خبری از ابراز علاقه مقامات آمریکایی و در رأس آنها ترامپ و «مارکو روبیو» وزیر خارجه آمریکا در خصوص مذاکره با کی یف (بر سر پایان جنگی که اوکراین در آن درگیر است) نیست.
در جمله زلنسکی مبنی بر اینکه «پوتین از اروپا نمی ترسد» نوعی خودزنی و اعتراف به افول جایگاه جهانی اتحادیه اروپا نهفته است
منابع آمریکایی می گویند تماس تلفنی میان ترامپ و پوتین در «روز ها و هفته های آینده» برقرار خواهد شد و مقدمات دیدار حضوری روسای جمهور آمریکا و روسیه نیز در حال فراهم شدن است. با این اوصاف به نظر می رسد روز های خوبی در انتظار زلنسکی و مقامات اوکراینی نیست.
آخرین تلاش های زلنسکی
البته زلنسکی دست از تقلا برنمی دارد. او در مصاحبه با «فاکس نیوز» با این استدلال که پوتین ترسی از اروپا ندارد از ترامپ خواست که در جبهه اوکراین بماند. این درخواست نشان می دهد که او از شنیدن اخباری مبنی بر اینکه دولت جدید واشنگتن به جنگ اوکراین به چشم مشکلی اروپایی نگاه می کند و اینکه قصد ندارد خود را خیلی درگیر مسائل قاره سبز کند دچار اضطراب شده است.
در جمله «پوتین از اروپا نمی ترسد» نوعی خودزنی و اعتراف به افول جایگاه جهانی اتحادیه اروپا نهفته است و این همان چیزی است که «امانوئل مکرون» رئیس جمهور فرانسه به عنوان هشداری برای «بیدارباش راهبردی اروپا» تلقی می کند.
ضعف اروپا درحدی است که زلنسکی از آمریکای تحت حاکمیت ترامپ تضمین های امنیتی می خواهد حال آنکه از موضع قبلی خود مبنی بر عدم مذاکره با پوتین هم کوتاه آمده است.
طنز ماجرا جای دیگر است
اما گره کار جای دیگری است. این بار سکان دار کرملین است که با طنازی خاص خود زلنسکی را در دام حرف های بی حساب وکتابی انداخته که خیلی وقت پیش گفته بود.
پوتین هم از مذاکره ابایی ندارد و حتی حاضر است کسانی را به نمایندگی از خود مأمور انجام این کار کند. فقط مشکل اینجاست که کسی باید پای توافق نهایی را امضا کند اما نمی شود که آن فرد زلنسکی باشد آخر او «نامشروع است» چون دوره ریاست جمهوری اش تمام شده و فعلاً هم با توجه به قانون حکومت نظامی خبری از برگزاری انتخابات نیست.
پوتین بدون آنکه مستقیماً از مذاکره طفره برود دو پیش شرط را برای آغاز هرگونه گفت و گو برای پایان جنگ مقابل ترامپ گذاشته است
از آن گذشته زلنسکی در سپتامبر ۲۰۲۲ هرگونه مذاکره با شخص پوتین را ممنوع اعلام کرد و اکنون آغاز گفت و گو با وی مستلزم لغو این حکم است. اما به قول پوتین زلنسکی نمی تواند حکم قبلی خود را لغو کند چون او «نامشروع» است.
البته سکان دار کرملین به این روایت طنزآمیز از دلیل بی نتیجه ماندن هر نوع گفت و گو با زلنسکی بسنده نکرده و می گوید چرا راه دراز؟ «اگر غرب حمایت از اوکراین را قطع کند؛ جنگ یک ماهه تمام می شود.»
با این اوصاف پوتین بدون آنکه مستقیماً از مذاکره طفره برود دو پیش شرط را برای آغاز هرگونه گفت و گو برای پایان جنگ مقابل ترامپ گذاشته است: کناره گیری زلنسکی از قدرت و قطع کمک های نظامی غرب به اوکراین.
با آن خلق وخوی معامله گرایانه ای که از ترامپ سراغ داریم به نظر می آید که او به این پیش شرط ها فکر کند.