طبق آمار وزارت بهداشت سالانه ۵۰هزار مرگ در ایران به صورت مستقیم براثر مصرف دخانیات رخ می دهد و میلیارد ها دلار برای درمان بیماری های ناشی از آن هزینه می شود.
بیماری هایی که تنها به مشکلات قلبی و عروقی و ریوی محدود نمی شود بلکه تحقیقات جدید حداقل هشت سرطان خطرناک وابسته به کشیدن سیگار را اثبات کرده است. ماجرا اما از جایی نگرانی بیشتری به وجود آورد که سروکله دخانیات جدیدی مثل سیگار ها و قلیان های الکترونیکی (VAP) پیدا شد و کمپانی های تولیدکننده شعار بی خطر بودن آن ها را بر سر زبان ها انداختند! سیگار هایی که در ظاهر جایگزین بی خطری نسبت به سیگار های تنباکویی اند؛ اما برخلاف تصور رایج و تبلیغات دروغین ضرر آن ها اگر از سیگار های سنتی بیشتر نباشد کمتر هم نیست!
زهی خیال باطل!
درحالی که کمپانی های مختلف فروش سیگاروقلیان الکترونیکی درتبلیغات خود بر بی خطربودن این محصولات تاکید می کنند اما تحقیقات علمی چیزی دیگری را نشان می دهند. آکادمی ملی علوم مهندسی و پزشکی آمریکا در گزارشی اعلام کرده جوانانی که سیگار های الکترونیکی می کشند در معرض افزایش سرفه خس خس سینه و تشدید آسم قرار دارند.
همچنین مطالعه ای دیگر در دانشگاه کارولینای شمالی نشان می دهد که سیگار های الکترونیکی و مواد موجود در آن ها می توانند باعث آسیب حاد ریه COPD آسم سرطان ریه و همچنین افزایش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی ــ عروقی شوند. به همین دلیل برخلاف تصور رایج که این نوع از سیگار ها را راهکاری برای ترک سیگار های سنتی می دانند سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هیچ سیگار الکترونیکی (ویپ پاد ماد و…) را برای کمک به ترک سیگار بی خطر و موثر تشخیص نداده است.
سلامت روان پایین تر مصرف سیگار بیشتر
اگرچه سال هاست که بسیاری از افراد سیگاری یکی از علت های مصرف سیگار را راهی برای بهبود اضطراب می دانند اما تحقیقات علمی خلاف این را اثبات می کند. چندی پیش بود که رسانه هلث دی نیوز به نقل از امیلی استوکینگز یکی از محققان دانشگاه سیدنی نوشت: افرادی که دارای سطح استرس متوسط هستند ۷۴درصد بیشتر احتمال دارد که به سیگار الکترونیکی روی آورند. همچنین آن هایی که سطح استرس بالایی دارند ۶۴ درصد بیشتر احتمال دارد که از این سیگار استفاده کنند. به علاوه استفاده از سیگار الکترونیکی در میان نوجوانانی که سلامت روان خود را پایین ارزیابی می کردند در مقایسه با کسانی که آن را بالا ارزیابی می کردند ۱۰۵ درصد بیشتر بود.
۷۰ درصد کسانی که سیگار الکترونیکی مصرف می کنند سیگار سنتی هم می کشند
سیگار های الکترونیکی در ابتدا به عنوان روشی نوین برای کمک به ترک سیگار های سنتی در جوامع معرفی شدند اما به تدریج مشخص گردید که پشت پرده این ادعا تنها بعد تجاری ماجراست. علیرضا شاهسون دبیر طرح ملی پاد (پیشگیری از استعمال دخانیات) در گفتگو با جام جم دراین باره می گوید: سیگار الکترونیکی نمی تواند جایگزین سیگار اصلی شود چراکه حدود ۷۰درصد کسانی که سیگار الکترونیکی مصرف می کنند سیگار سنتی را نیز مصرف می کنند.
وی با اشاره به اثرات منفی این نوع از سیگار ها بر سلامت افراد می افزاید: سیگار های الکترونیکی نیکوتین را مستقیما وارد بدن فرد می کنند لذا تصور بی خطر بودن این نوع از سیگارها غلط است. شاهسون ادامه می دهد: متاسفانه همین تصور بی خطر بودن باعث شده تا این نوع از سیگار ها بین نوجوانان رواج زیادی پیدا کند و خانواده ها نیز با همین تصور حساسیت های کمتری به این مسأله نشان دهند. اما برخلاف این تصورات باید گفت که سیگار های الکترونیکی نیز نیکوتین دارند و از آنجا که نیکوتین اعتیادآور است متاسفانه ترک آن نیز بسیار سخت خواهد بود زیرا یک زنجیره عصبی در مغز ایجاد می کند.
دانش آموزان؛ هدف اصلی سیگار های الکترونیکی
دبیر طرح ملی پاد (پیشگیری از استعمال دخانیات) سیگار های الکترونیکی را دستاویزی برای گرایش جوانان به سمت سیگار می داند و می گوید: کمپانی های مختلف با روش های گوناگون افراد به ویژه دختران را به استفاده از این سیگار ها ترغیب می کنند. وی می افزاید: به طور جدی توصیه می کنیم که نوجوانان به سمت قلیان ها و سیگار های الکترونیکی نروند و آن را به عنوان یک تفریح نبینند چون ماده مضر نیکوتین دروازه ورود به دیگر موادمخدر است.
وی ادامه می دهد: متاسفانه اکنون سن استفاده از سیگار ها و قلیان های الکترونیکی زیر ۱۵سال رسیده است. در بررسی های ما در طرح پاد (پیشگیری از استعمال دخانیات در دانش آموزان نوجوانان و جوانان) مشخص شد که متاسفانه هدف اصلی سیگار های الکترونیکی همین دانش آموزان هستند چون به نوعی توجیه می کنند که این سیگار ها بو ندارند و راحت تر می توانند از آن استفاده کنند.
منع تبلیغ افیون ها
شاهسون راهکار برای ساماندهی و بهبود این وضعیت را افزایش سطح آگاهی خانواده ها و فرزندان آن ها می داند. وی دراین باره می گوید: ما باید خانواده ها و دانش آموزان را در مدارس آگاه کنیم و ضرر این نوع دخانیات و خطر ابتلا به عادت و اعتیاد به نیکوتین را به آن ها یادآور شویم. همچنین سازمان های مختلف باید از تبلیغ این افیون ها و مضراتی که برای جامعه وجود دارد جلوگیری کنند. علاوه براین ما باید جایگزین های مناسبی مانند انواع فعالیت های ورزشی کلاس های آموزشی و… را در مدارس ایجاد کنیم تا دانش آموزان کمتر به سمت استفاده از دخانیات کشیده شوند.