برای طلاق گرفتن اول باید به کجا مراجعه کرد
تصمیم به طلاق، یکی از دشوارترین و پرچالش ترین مراحل زندگی هر فرد است که نیازمند آگاهی کامل از فرآیندهای قانونی و مراجع مربوطه است. با توجه به تغییرات رویه های قضایی در سالیان اخیر، دیگر نمی توان مستقیماً به دادگاه مراجعه کرد. مسیر قانونی طلاق در ایران، مراحلی مشخص و پی درپی دارد که آشنایی با آن ها، از سردرگمی و اتلاف وقت جلوگیری می کند و به افراد کمک می کند تا با آمادگی و آرامش بیشتری این دوره حساس را پشت سر بگذارند. این مقاله با هدف ارائه راهنمایی جامع و گام به گام، اولین قدم های قانونی تا ثبت نهایی طلاق را تشریح می کند تا مخاطبان با هر سطح از دانش حقوقی، بتوانند مسیر پیش روی خود را با دیدی واضح و اطلاعاتی دقیق طی کنند.
شروع اجباری: سامانه تصمیم طلاق (مرحله مشاوره)
پیش از هر اقدام قضایی برای طلاق، زوجین ملزم به طی کردن مرحله مشاوره خانواده از طریق سامانه تصمیم (سامانه مداخله در طلاق) هستند. این الزام قانونی که از سوی قوه قضاییه و سازمان بهزیستی کشور وضع شده، هدفمند و دارای ابعاد اجتماعی و روانی گسترده ای است.
چرا سامانه تصمیم اولین مرجع است؟
اولین مرجع رسمی که متقاضیان طلاق باید به آن مراجعه کنند، سامانه تصمیم طلاق به آدرس Zaman.behzisti.net است. این الزام قانونی از آن جهت حائز اهمیت است که هدف اصلی آن، کاهش آمار طلاق و تلاش برای صلح و سازش میان زوجین است. قانون گذار و نهادهای حمایتی بر این باورند که بسیاری از اختلافات زناشویی ریشه در سوءتفاهم ها یا مشکلات ارتباطی دارد که با مداخله تخصصی مشاوران قابل حل است. علاوه بر این، مرحله مشاوره بهزیستی به زوجین کمک می کند تا از پیامدهای عاطفی، اجتماعی و اقتصادی طلاق، به ویژه در صورت وجود فرزند، آگاه شوند و برای مدیریت آن ها آمادگی لازم را کسب کنند. در صورتی که زوجین این مرحله را طی نکنند، دادخواست طلاق آن ها توسط دادگاه رد خواهد شد.
راهنمای ثبت نام گام به گام در سامانه تصمیم (Zaman.behzisti.net)
ثبت نام در سامانه تصمیم فرآیندی نسبتاً ساده اما نیازمند دقت است. مراحل به شرح زیر است:
- ورود به وبسایت: ابتدا وارد آدرس Zaman.behzisti.net شوید.
- انتخاب استان و شهرستان: پس از ورود، باید استان و شهرستان محل سکونت خود را انتخاب کنید تا مراکز مشاوره مربوط به منطقه شما نمایش داده شوند.
- تکمیل اطلاعات فردی: اطلاعات هویتی و تماس متقاضی (زن یا مرد) و اطلاعات همسر شامل کد ملی و شماره موبایل ضروری است. دقت در وارد کردن این اطلاعات، به ویویژه شماره موبایل، برای اطلاع رسانی های بعدی حیاتی است.
- دریافت نوبت مشاوره: پس از تکمیل اطلاعات، سامانه گزینه های نوبت دهی (حضوری یا آنلاین) را ارائه می دهد و متقاضی می تواند زمان مناسب خود را انتخاب کند.
- تایید و دریافت کد رهگیری: پس از ثبت نام موفق، یک کد رهگیری به شما داده می شود که برای پیگیری های بعدی لازم است.
نکته مهم این است که حتی در طلاق توافقی نیز، زوجین باید این مرحله را طی کنند و گواهی عدم انصراف از طلاق را دریافت نمایند.
فرآیند و محتوای جلسات مشاوره طلاق
جلسات مشاوره طلاق معمولاً شامل حداقل پنج جلسه است که توسط تیمی از متخصصان شامل روانشناس، مددکار اجتماعی و مشاور خانواده برگزار می شود. این جلسات با هدف بررسی ریشه های اختلاف، تحلیل چالش های موجود، و ارائه راهکارهای علمی برای حل مشکلات ارتباطی و بازسازی زندگی مشترک طراحی شده اند. مشاوران تلاش می کنند تا زوجین را به گفتگوهای سازنده تشویق کرده و مهارت های حل مسئله را به آن ها بیاموزند. موضوعاتی نظیر علل اصلی اختلافات، نقش هر یک از زوجین در پدید آمدن مشکلات، مسائل مربوط به فرزندان و آینده آن ها، و آمادگی روانی برای زندگی پس از طلاق مورد بحث قرار می گیرد.
نتیجه نهایی این جلسات به یکی از سه صورت زیر خواهد بود:
- سازش: در صورت موفقیت آمیز بودن جلسات و تصمیم زوجین به ادامه زندگی، فرآیند طلاق متوقف شده و آن ها به زندگی مشترک خود بازمی گردند.
- عدم سازش و صدور گواهی: اگر زوجین پس از طی جلسات مشاوره، همچنان بر تصمیم خود مبنی بر طلاق اصرار داشته باشند و مشاوران نیز امکان سازش را ناممکن تشخیص دهند، گواهی عدم امکان سازش صادر می شود. اعتبار این گواهی سه ماه است و زوجین باید در این مدت، مراحل بعدی را آغاز کنند.
- عدم حضور یکی از زوجین: در صورتی که یکی از زوجین در جلسات مشاوره شرکت نکند، پس از طی مراحل قانونی و احراز عدم امکان سازش، گواهی لازم برای طرف حاضر صادر می شود.
گام قانونی بعدی: دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از طی مرحله مشاوره و دریافت گواهی عدم امکان سازش (یا در موارد طلاق توافقی، تهیه توافق نامه جامع)، گام بعدی ورود به فرآیند قضایی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. این دفاتر به عنوان پیشخوان دستگاه قضا، مسئول ثبت و ارسال دادخواست ها به دادگاه های صالح هستند.
زمان مراجعه به دفاتر خدمات قضایی
مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در دو حالت اصلی صورت می گیرد:
- پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش: برای طلاق های یک طرفه (از طرف زن یا مرد)، زوجین باید پس از اتمام جلسات مشاوره بهزیستی و دریافت گواهی عدم امکان سازش (که مدت اعتبار آن سه ماه است) به این دفاتر مراجعه کنند. این گواهی به عنوان یکی از مدارک اصلی پیوست دادخواست طلاق است.
- برای ثبت دادخواست طلاق توافقی: در طلاق توافقی، نیازی به دریافت گواهی عدم امکان سازش از بهزیستی نیست، اما زوجین باید قبل از مراجعه به دفتر خدمات قضایی، توافق نامه جامع و کاملی را تنظیم کرده باشند که کلیه حقوق مالی و غیرمالی، حضانت فرزندان (در صورت وجود) و سایر جزئیات مرتبط را شامل شود. سپس، این توافق نامه به همراه سایر مدارک لازم، در دفتر خدمات قضایی ثبت می شود.
مدارک لازم برای ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات قضایی
تهیه دقیق و کامل مدارک، سرعت و سهولت فرآیند ثبت دادخواست را تضمین می کند. مدارک اصلی عبارتند از:
- مدارک هویتی: اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجین.
- سند ازدواج: اصل و کپی سند ازدواج (عقدنامه) که نشان دهنده رسمیت رابطه زوجیت است. در صورت فقدان اصل سند، می توان رونوشت آن را از دفترخانه ثبت ازدواج اخذ کرد.
- گواهی عدم امکان سازش: (فقط برای طلاق یک طرفه) این گواهی از سوی مراکز مشاوره بهزیستی صادر می شود و نشان می دهد که تلاش ها برای سازش بی نتیجه بوده است.
- وکالت نامه (در صورت وجود وکیل): اگر زوجین یا یکی از آن ها از وکیل استفاده می کنند، اصل و کپی وکالت نامه رسمی که حدود اختیارات وکیل در آن مشخص شده، باید ارائه شود.
- توافق نامه طلاق توافقی: (فقط برای طلاق توافقی) این سند شامل کلیه توافقات زوجین در خصوص مهریه، نفقه، اجرت المثل، حضانت و ملاقات فرزندان، نحوه تقسیم اموال و غیره است که باید به امضای هر دو زوج یا وکلای آن ها رسیده باشد.
- مدارک اثبات دلایل طلاق: (در صورت طلاق از طرف زن یا مرد) این مدارک شامل هرگونه سند، گواهی، گزارش (پزشکی قانونی، مددکاری)، استشهادیه، رأی دادگاه کیفری (در صورت ارتکاب جرم توسط همسر)، پرینت مکالمات یا اسکرین شات ها (با در نظر گرفتن محدودیت های قانونی اثبات) است که برای اثبات عسر و حرج، عدم پرداخت نفقه، سوءمعاشرت یا سایر موارد قانونی مورد استناد قرار می گیرد.
- گواهی عدم بارداری: (برای خانم ها) در برخی موارد، به ویژه در صورت عدم برقراری رابطه جنسی پس از آخرین طهر یا یائسگی، این گواهی می تواند در مراحل بعدی (معمولاً در دادگاه) مورد نیاز باشد. آماده سازی آن از قبل می تواند مفید باشد.
- فیش های واریزی: در صورتی که حقوق مالی زن (مانند نفقه معوقه یا قسمتی از مهریه) قبلاً پرداخت شده باشد، فیش های واریزی به عنوان دلیل ارائه می شوند.
نحوه تنظیم و ثبت دادخواست طلاق
فرآیند تنظیم و ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به صورت زیر است:
- مراجعه حضوری: متقاضی یا وکیل قانونی او با در دست داشتن مدارک لازم به دفتر خدمات قضایی مراجعه می کند.
- تنظیم دادخواست: کارشناسان دفتر خدمات قضایی، بر اساس اظهارات متقاضی و نوع طلاق (توافقی، از طرف زن، از طرف مرد) و دلایل مربوطه، دادخواست طلاق را تنظیم می کنند. نحوه بیان خواسته در دادخواست باید واضح، دقیق و منطبق با موازین قانونی باشد.
- الصاق و اسکن مدارک: کلیه مدارک فیزیکی که جمع آوری شده اند، اسکن شده و به صورت الکترونیکی به دادخواست الصاق می شوند.
- پرداخت هزینه دادرسی: هزینه های قانونی مربوط به دادرسی و ثبت دادخواست، در همین مرحله پرداخت می شود.
- دریافت کد رهگیری پرونده: پس از ثبت نهایی دادخواست، یک کد رهگیری به متقاضی ارائه می شود. این کد برای پیگیری وضعیت پرونده در سامانه های قضایی بسیار مهم است و باید تا پایان فرآیند طلاق نگهداری شود.
بر اساس رویه های جاری، عدم مراجعه به سامانه تصمیم پیش از ثبت دادخواست طلاق (در موارد غیر از طلاق توافقی) می تواند منجر به رد دادخواست توسط دادگاه شود.
مرجع رسیدگی: دادگاه خانواده
پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. این دادگاه، مرجع تخصصی رسیدگی به کلیه دعاوی مرتبط با امور خانوادگی، از جمله طلاق، مهریه، نفقه، حضانت و غیره است. فرآیند رسیدگی در دادگاه خانواده، بسته به نوع طلاق و پیچیدگی های پرونده، متفاوت خواهد بود.
ارسال پرونده و تعیین شعبه
پس از اینکه دادخواست طلاق در دفاتر خدمات قضایی ثبت و به صورت الکترونیکی به قوه قضاییه ارسال شد، پرونده به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. در شهرهای بزرگ، معمولاً چندین شعبه دادگاه خانواده وجود دارد و پرونده به صورت تصادفی یا بر اساس سیستم نوبت دهی به یکی از آن ها اختصاص می یابد. دادگاه خانواده با تخصص در امور خانوادگی، صلاحیت رسیدگی به تمام جنبه های قانونی و حقوقی مرتبط با انحلال نکاح را دارد و سعی می کند با رویکردی عادلانه و با در نظر گرفتن مصلحت طرفین، به ویژه فرزندان، به موضوع رسیدگی کند.
ابلاغ وقت رسیدگی و سامانه ثنا
پس از تعیین شعبه، وقت رسیدگی به پرونده تعیین شده و به طرفین ابلاغ می شود. امروزه، اهمیت ثبت نام در سامانه ثنا برای دریافت ابلاغیه های الکترونیکی دوچندان شده است. کلیه اوراق قضایی، احضاریه ها، آرا و تصمیمات دادگاه از طریق این سامانه به اطلاع افراد می رسد. بنابراین، زوجین یا وکلای آن ها باید حتماً در سامانه ثنا ثبت نام کرده باشند تا از زمان دقیق جلسات دادگاه و سایر مراحل پرونده مطلع شوند. عدم اطلاع از وقت رسیدگی به دلیل عدم ثبت نام در ثنا، مسئولیت قانونی متقاضی را سلب نمی کند.
جلسات دادگاه و مسیرهای متفاوت طلاق
جلسات دادگاه، نقطه اوج فرآیند طلاق است که در آن، قاضی به دلایل و دفاعیات طرفین گوش می دهد و بر اساس مستندات موجود، حکم مقتضی را صادر می کند. مسیر رسیدگی در دادگاه، بسته به نوع طلاق، تفاوت های چشمگیری دارد:
مسیر طلاق توافقی
در طلاق توافقی، زوجین یا وکلای آن ها با توافق کامل بر سر تمامی مسائل مالی و غیرمالی (مهریه، نفقه، اجرت المثل، حضانت و ملاقات فرزندان، استرداد جهیزیه و تقسیم اموال مشترک) در دادگاه حضور می یابند. قاضی توافق نامه را بررسی می کند تا از عدم مغایرت آن با شرع و قانون و عدم تضییع حقوق طرفین، به ویژه زن و فرزندان، اطمینان حاصل کند. در صورت تایید توافقات، دادگاه گواهی عدم امکان سازش را صادر می کند که به موجب آن، دفترخانه می تواند صیغه طلاق را جاری و آن را ثبت نماید. مدت اعتبار این گواهی معمولاً سه ماه است و در این مدت، طرفین باید به دفترخانه مراجعه کنند.
مسیر طلاق از طرف مرد
بر اساس قانون مدنی ایران، حق طلاق اصولاً با مرد است. مرد می تواند با یا بدون ارائه دلیل موجه، درخواست طلاق دهد. اما این حق مشروط به رعایت حقوق مالی زن است. مرد ملزم به پرداخت کلیه حقوق مالی زن شامل مهریه (حتی به صورت اقساطی)، نفقه (گذشته و حال)، اجرت المثل ایام زوجیت و در صورت وجود شرط تنصیف دارایی، نصف اموال کسب شده در دوران زناشویی، است. در صورت عدم توافق بر سر میزان و نحوه پرداخت حقوق مالی، دادگاه زوجین را به داوری ارجاع می دهد تا با کمک داوران (که معمولاً از خویشاوندان هستند)، راه حلی برای توافق و تعیین تکلیف حقوق مالی پیدا شود. در نهایت، دادگاه با احراز پرداخت یا تضمین پرداخت حقوق مالی، گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق را صادر می کند.
مسیر طلاق از طرف زن
طلاق از طرف زن، فرآیندی پیچیده تر و طولانی تر است، زیرا زن برای طلاق نیازمند ارائه دلایل موجه و قانونی است. این دلایل می توانند شامل یکی از موارد دوازده گانه مندرج در شروط ضمن عقد (مانند اعتیاد همسر، سوءمعاشرت، ترک زندگی، عدم پرداخت نفقه، عسر و حرج) یا اثبات عسر و حرج (شرایطی که ادامه زندگی را برای زن با مشقت غیرقابل تحمل همراه می سازد) باشند. اثبات این ادعاها نیازمند ارائه مدارک محکمه پسند، شهادت شهود، گزارش کارشناسی، مدارک پزشکی قانونی و غیره است. در صورت احراز شرایط قانونی، دادگاه حکم طلاق را صادر می کند. در این نوع طلاق، روند رسیدگی ممکن است طولانی تر شود و حتی تا مرحله تجدیدنظر و دیوان عالی کشور نیز پیش برود.
طلاق غیابی
طلاق غیابی زمانی اتفاق می افتد که یکی از زوجین، علی رغم ابلاغ قانونی، در جلسات دادگاه حاضر نشود و لایحه دفاعی نیز ارائه ندهد. در این صورت، دادگاه بر اساس مستندات و دفاعیات طرف حاضر، حکم طلاق را به صورت غیابی صادر می کند. شخص غایب حق دارد ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ حکم، نسبت به آن واخواهی (اعتراض) کند. در صورتی که شخص غایب در این مدت اعتراض نکند یا اعتراض وی رد شود، حکم غیابی قطعی شده و قابل اجرا خواهد بود.
مرحله نهایی: دفترخانه رسمی ثبت طلاق
پس از طی کلیه مراحل قضایی و صدور حکم یا گواهی قطعی طلاق از سوی دادگاه خانواده، نوبت به ثبت رسمی واقعه طلاق در یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق (دفترخانه) می رسد. این مرحله، پایان بخش فرآیند قانونی طلاق است و بدون آن، طلاق فاقد اعتبار رسمی خواهد بود.
مراجعه به دفترخانه پس از حکم/گواهی قطعی
زمانی که حکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه قطعی شده باشد (یعنی مهلت های تجدیدنظرخواهی و فرجام خواهی سپری شده و یا آرای صادره به تایید مراجع بالاتر رسیده باشد)، زوجین یا وکلای قانونی آن ها باید به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق مراجعه کنند.
مدارک لازم در این مرحله عبارتند از:
- حکم قطعی طلاق یا گواهی عدم امکان سازش: (با تاییدیه قطعیت از دادگاه تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور در صورت لزوم).
- شناسنامه و کارت ملی: اصل مدارک هویتی زوجین.
- جواب آزمایش بارداری/عدم بارداری: (برای خانم ها) این آزمایش برای احراز وضعیت بارداری زن و رعایت عده طلاق ضروری است.
حضور زوجین یا وکلای آن ها در دفترخانه الزامی است. در طلاق توافقی، معمولاً هر دو زوج حاضر می شوند. در طلاق از طرف مرد، مرد می تواند بدون حضور زن اقدام به ثبت طلاق کند، اما در طلاق از طرف زن، زن برای ثبت طلاق نیاز به حضور یا وکالت از مرد دارد مگر اینکه حکم دادگاه به او اجازه ثبت طلاق بدون نیاز به حضور مرد را داده باشد. باید توجه داشت که گواهی عدم امکان سازش دارای مهلت قانونی (معمولاً سه ماه) برای ثبت در دفترخانه است و در صورت انقضای این مهلت، فرآیند طلاق باید مجدداً از ابتدا آغاز شود.
ثبت رسمی طلاق و تغییرات شناسنامه ای
در دفترخانه، سردفتر پس از بررسی مدارک و احراز قطعیت حکم، اقدام به جاری کردن صیغه طلاق می کند. سپس، واقعه طلاق در دفاتر رسمی ثبت و در شناسنامه زوجین درج می شود. با ثبت رسمی طلاق، رابطه زوجیت به صورت قانونی پایان یافته و هر یک از زوجین، از نظر قانونی مجرد محسوب می شوند. تغییرات شناسنامه ای شامل درج کلمه مطلقه برای زن و مطلقه یا متارکه برای مرد (در شرایط خاص) است. این مرحله، نقطه پایان فرآیند پرفرازونشیب طلاق و آغاز فصلی جدید در زندگی هر یک از زوجین است.
نکات تکمیلی و توصیه های حیاتی
فرآیند طلاق، فارغ از پیچیدگی های قانونی، ابعاد عاطفی و اجتماعی عمیقی دارد که توجه به آن ها می تواند در گذر موفق از این مرحله کمک کننده باشد. در ادامه، به برخی نکات حیاتی و توصیه های مهم پرداخته می شود.
نقش حیاتی وکیل طلاق
استفاده از وکیل متخصص طلاق، به ویژه در پرونده های پیچیده یا طلاق های یک طرفه، می تواند نقش حیاتی ایفا کند. وکیل با اشراف به قوانین و رویه های قضایی، می تواند:
- تسهیل فرآیند: با آگاهی از تمامی مراحل، از اتلاف وقت و سردرگمی جلوگیری کرده و فرآیند را به نحو مؤثرتری پیش ببرد.
- کاهش استرس: بسیاری از دغدغه های حقوقی و مواجهه با مراجع قضایی را از دوش موکل برداشته و به کاهش استرس روانی او کمک کند.
- جلوگیری از اشتباهات قانونی: با ارائه مشاوره تخصصی، از هرگونه اشتباه در تنظیم دادخواست، جمع آوری مدارک، یا ارائه دفاعیات که ممکن است به ضرر موکل باشد، جلوگیری نماید.
- جمع آوری مدارک: در شناسایی و جمع آوری مدارک لازم برای اثبات دلایل طلاق (مانند عسر و حرج یا عدم پرداخت نفقه) یاری رساند.
- پیگیری پرونده: پرونده را در دادگاه ها و مراجع مختلف (دفاتر خدمات قضایی، دادگاه خانواده، دادگاه تجدیدنظر و…) پیگیری کند.
هزینه های مرتبط با طلاق
طلاق فرآیندی هزینه بر است و شامل موارد مختلفی می شود:
- هزینه مشاوره: (در مراکز بهزیستی یا خصوصی) که ممکن است رایگان یا دارای تعرفه باشد.
- هزینه ثبت دادخواست: در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی.
- حق الوکاله: در صورت استفاده از وکیل، بسته به نوع طلاق و پیچیدگی پرونده، این هزینه متغیر است.
- هزینه آزمایشات: به ویژه آزمایش بارداری/عدم بارداری.
- هزینه اجرای صیغه طلاق: در دفترخانه رسمی.
- سایر هزینه ها: شامل تهیه کپی مدارک، ایاب و ذهاب و غیره.
اهمیت آرامش و پایداری در تصمیم
طلاق، به ویژه در طلاق های یک طرفه، فرآیندی زمان بر است که نیازمند صبر و پایداری در تصمیم گیری است. اتخاذ تصمیمات احساسی و تحت فشار، می تواند منجر به پشیمانی و طولانی تر شدن بی مورد فرآیند شود. پیش از هر اقدامی، با آرامش کامل و بررسی تمام جوانب، از قطعیت تصمیم خود اطمینان حاصل کنید.
مدارک کلیدی که همیشه باید در دسترس داشت
همواره مدارک اصلی مانند شناسنامه، کارت ملی و سند ازدواج را در دسترس داشته باشید. همچنین، شماره پرونده و کد رهگیری دریافت شده از دفاتر خدمات قضایی برای پیگیری های بعدی بسیار مهم است.
حمایت های روانی
فرآیند طلاق، به دلیل بار عاطفی بالا، می تواند منجر به استرس، اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات روانی شود. دریافت مشاوره از روانشناس یا روان درمانگر در این دوره، به مدیریت هیجانات، پذیرش شرایط جدید، و آمادگی برای زندگی پس از طلاق کمک شایانی می کند. این حمایت ها، نه تنها برای خود زوجین، بلکه برای فرزندان نیز در جهت کاهش آسیب های روانی، بسیار حیاتی است.
درک این نکته که طلاق یک راه حل قانونی برای پایان دادن به مشکلات غیرقابل حل است، نه یک شکست شخصی، می تواند به افراد در پذیرش واقعیت کمک کند و مسیر بازیابی و شروع مجدد را هموار سازد.
نتیجه گیری
طلاق، فرایندی حقوقی و اجتماعی پیچیده است که با هدف انحلال قانونی پیوند زناشویی انجام می شود. برای آغاز این فرآیند، متقاضیان ابتدا باید در سامانه تصمیم بهزیستی ثبت نام کرده و جلسات مشاوره اجباری را طی کنند تا گواهی عدم امکان سازش صادر شود. سپس، با در دست داشتن مدارک لازم و گواهی مذکور (در طلاق های یک طرفه) یا توافق نامه جامع (در طلاق توافقی)، به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق خود را ثبت نمایند. در مرحله بعد، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع و بسته به نوع طلاق (توافقی، از طرف زن یا مرد)، رسیدگی های لازم انجام می شود. در نهایت، پس از صدور حکم یا گواهی قطعی طلاق از سوی دادگاه، زوجین باید با مراجعه به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق، نسبت به جاری کردن صیغه و ثبت رسمی واقعه طلاق اقدام کنند. این مسیر، نیازمند آگاهی، صبر و پیگیری دقیق است و استفاده از کمک متخصصان حقوقی و مشاوران روانشناسی می تواند در گذر موفق از این مرحله حساس زندگی، یاری گر باشد.