اگر با سیستم خودرو به طور کامل آشنا نیستید و یکی از دغدغه های اصلی شما خرابی قطعات و تجهیزات اتومبیل است. باید بدانید یکی از قطعات مهم و ضروری در ساختار خودرو، کاتالیزور است. اگر با سیستم خودرو به طور کامل آشنا نیستید و یکی از دغدغه های اصلی شما خرابی قطعات و تجهیزات اتومبیل است میتوانید با یک تماس از امداد خودرو ارومیه درخواست راهنمایی و کمک کنید.
باید بدانید یکی از قطعات مهم و ضروری در ساختار خودرو، کاتالیزور است. استفاده از این قطعه در خودرو ضروری به نظر میرسد و در صورتی که به درستی عمل نکند میتواند مشکلاتی مانند مصرف بیش از اندازه سوخت خودرو، کاهش شتاب و از همه مهمتر منع تردد در فضای شهری را با خود به همراه داشته باشد. جالب است بدانید قطعه کاتالیزور قابل تعمیر بوده و در ادامه به معرفی یکی از مراکز ، پرداخته خواهد شد.
کاتالیزور ماشین چیست؟
کاتالیست یا کاتالیزور یکی از قطعات اصلی در سیستم اگزوز و سوخت رسانی خودرو به شمار میرود که وظیفه کنترل و کاهش آلاینده های موجود در سوخت را به عهده دارد. از این قطعه در اولین خودروهای ساخته شده، استفاده نمیشد. اما در چند سال اخیر و با اهمیت یافتن مسائل زیست محیطی، امکان تردد در فضاهای شهری بدون این قطعه تقریبا غیر ممکن خواهد بود.
نحوه کارکرد کاتالیزور به چه صورت است؟
برای درک بهتر عملکرد خودرو بهتر است نگاه دقیق تری به ساختمان و ساختار کاتالیزور شود: کاتالیزور از 3 بخش اصلی سرامیک، فلزات گرانبها و همچنین بدنه تشکیل شده است. دود ناشی از سوخت خودرو در اولین مرحله پس از احتراق وارد کاتالیزور میشود و در این مرحله با ایجاد واکنش های شیمیایی گازهای مضر مانند کربن دی اکسید، اکسیدهای نیتروژن و هیدروکربن ها را به بخار آب، کربن دی اکسید و نیتروژن تبدیل میکند.
یکی از مهمترین نکاتی که باید در مورد کاتالیزور بدانید این است که این قطعه جزو لوازم مصرفی خودرو بوده و پس از به پایان رسیدن عمر مفید خود، کارایی خود را از دست خواهد داد. توصیه میشود پیش از به پایان رسیدن عمر مفید کاتالیزور، نسبت به تعویض و خرید کاتالیزور نو اقدام شود. کاتالیست ها دارای طول عمر مفید بین 10000 تا 12000 کیلومتر بوده و در صورتی که نسبت به تعویض آن در زمان مقرر اقدام نشود، میزان آلاینده های موجود در کاتالیزور بیش از 5 برابر افزایش پیدا خواهد کرد.
موارد تشدید کننده خرابی کاتالیست
مانند سایر قطعات و تجهیزات خودرو، توصیه میشود در صورت بروز و مشاهده مشکل در عملکرد خودرو به طور اساسی نسبت به تعمیر آن اقدام شود. چرا که تنها با تعویض و یا تعمیر یک قطعه، مشکل به طور کامل برطرف نخواهد شد. در ادامه به مهمترین مواردی که در نقص عملکرد و کارایی کاتالیزور موثرند، پرداخته خواهد شد:
- وارد شدن ضربه شدید و تصادفات جاده ای
- گرم شدن بیش از حد موتور خودرو
- خرابی شمع خودرو و مشکل در سیستم جرقه زنی
- استفاده از مکمل انژکتور به منظور شستشوی کاتالیزور
علائم خرابی و علت خرابی کاتالیزور
این امکان را به کاربر میدهد تا قبل از وارد شدن آسیب های جدی و نقص عملکرد در سیستم خودرو، نسبت به تعمیر و یا تعویض آن اقدامات لازم انجام شود. در ادامه به طور دقیق به بررسی نشانه ها و علائم خرابی کاتالیزور و همچنین علت خرابی آن پرداخته خواهد شد.
· کاهش شتاب خودرو
بدون شک یکی از نشانه های ایجاد مشکل در عملکرد خودرو، کاهش ناگهانی شتاب خودرو به خصوص در زمانی است که پدال گاز فشرده میشود. این موضوع به خصوص در زمان خرابی کاتالیزور به وضوح قابل مشاهده بوده و علت وقوع آن انسداد اگزوزها در نتیجه افت شتاب خودرو است.
· روشن نشدن و مشکل در استارت خوردن خودرو
شاید در اولین مرحله که با مشکلی مثل روشن نشدن و دیر جرقه زدن خودرو رو به رو شوید، فکر کنید مشکل از شمع خودرو بوده و عمر مفید این قطعه به پایان رسیده، که البته بیراه نیست. اما توجه به این نکته ضروری است که همیشه علت دیر استارت خوردن اتومبیل، خرابی شمع خودرو نیست و قطعات دیگری همچون باتری، کاتالیزور و مسدود شدن فیلتر بنزین خودرو نیز در سرعت جرقه زنی و روشن شدن خودرو موثر است.
· بالا رفتن مصرف سوخت خودرو
یکی از مشکلات اصلی و آزاردهنده در خودرو، بالا رفتن میزان مصرف سوخت به خصوص در زمانی است که دسترسی به پمپ بنزین در هر لحظه ممکن نیست. در صورتی که مواردی مانند هزینه و همچنین مشکلات زیست محیطی را نیز در نظر بگیرید، این مشکل جدی تر هم خواهد شد.
· رد شدن در تست آلایندگی معاینه فنی
در طی سالیان اخیر، یکی از اصلی ترین تست های دریافت گواهی معاینه فنی به منظور تردد خودرو در فضای شهری، تست آلایندگی است که میزان آلاینده های خروجی از اگزوز خودرو را میسنجد. همانطور که پیش تر گفته شد، کارکرد اصلی کاتالیزور کاهش آلایندگی ناشی از سوخت خودرو و تبدیل گازهای مضر به گازهای کم خطر است و طبیعیست در صورت خرابی کاتالیزور، امکان قبول شدن در این تست وجود ندارد.
· استشمام بوی بد از اگزوز خودرو
یکی از روش های اصلی تشخیص خرابی کاتالیست، استشمام بوی ناخوشایند از اگزوز خودرو است، بویی شبیه به بوی تخم مرغ گندیده که میتواند ناشی از عدم عملکرد صحیح کاتالیزور خودرو باشد.
-
روشن شدن چراغ چک اتومبیل
در صورتی که خودرو با مشکلی جدی رو به رو شود و عملکرد آن با اختلال همراه شود، چراغ چک خودرو روشن خواهد شد. عملکرد نادرست کاتالیزور نیز یکی از مشکلاتی است که در صورت رویارویی با آن چراغ چک خودرو روشن میشود. توصیه میشود در صورت مشاهده چنین مشکلی، هرچه سریعتر نسبت به رفع آن اقدام شود چرا که در صورت خرابی دیگر قطعات نمیتوان به درستی به تشخیص و رفع آن پرداخت.
· ایجاد لرزش در خودرو در هنگام کاهش سرعت
حتما برای شما هم پیش آمده که در هنگام رانندگی و زمانی که سرعت خودرو کاهش پیدا میکند با مشکلاتی مانند لرزش خودرو و در برخی موارد خاموشی آن رو به رو شوید. این مشکل میتواند علامت بسیاری از مشکلات خودرو باشد که یکی از اصلی ترین آنها، خرابی و عملکرد نادرست کاتالیست است.
· شنیدن صدای سنگ ریزه از کاتالیزور
یکی از روش های تست سلامت کاتالیزور، بخصوص در زمانی که چندین علامت از موارد ذکر شده در بالا مشاهده شد، بررسی کاتالیزور در زمان خاموشی خودرو است. شما میتوانید به آرامی کاتالیزور را تکان دهید و در صورتی که کاتالیزور کارایی خود را از دست داده باشد و یا ضربه به آن وارد شده باشد، ساختار سرامیکی داخل آن خرد شده و صدای سنگریزه در آن شنیده خواهد شد.
· کاهش دمای قطعه کاتالیست
همانطور که میتوانید حدس بزنید، انجام فرآیندهای شیمیایی درون کاتالیزور، انرژی گرمایی زیادی با خود به همراه دارد و در برخی موارد دمای این قطعه به 700الی 800 درجه سانتیگراد خواهد رسید. در صورتی که کاتالیزور با مشکل رو به رو شود، فرایند تغییر آلاینده های مضر به گازهای کم خطر به درستی انجام نشده و در نتیجه دمای کاتالیزور نیز کاهش پیدا خواهد کرد.
بهترین نمایندگی خرید کاتالیزور
بدون شک یکی از دغدغه های اصلی خریداران کاتالیزور، فروش کاتالیزور فرسوده و اطمینان حاصل کردن از کیفیت بالای کاتالیزوری است که قصد خکاتالیست یا کاتالیزور یکی از اجزای است و نقش بسیار مهمی دارد. خرابی کاتالیزور میتواند مشکلاتی را برای موتور خودرو ایجاد کند. به همین دلیل بسیار مهم است که علائم خرابی کاتالیزور را بشناسید و به‌موقع برای رفع آن اقدام کنید. در این مطلب درباره علائم و علت خرابی کاتالیزور و راه‌های تشخیص آن صحبت خواهیم کرد.
کاربرد کاتالیست در خودرو
مبدل کاتالیست به کاهش مواد زیان‌آور در دود خروجی از اگزوز ازجمله مونوکسیدکربن، اکسیدهای نیتروژن و هیدروکربن‌ها کمک میکند. وقتی موتور روشن میشود، گازهای خروجی مبدل را گرم می‌کنند. بنابراین دمای کاتالیست کاملا بالا میرود. در نتیجه مواد مضر می‌سوزند و درصد آنها در دود خروجی کاهش می‌یابد.
برخی از کاتالیست‌ها با پایه فلزی یا سرامیکی هستند که روی آن را با آلیاژ ایریدیوم- پلاتین پوشانده‌اند. به‌دلیل ساختار لانه‌زنبوری کاتالیست، سطح تماس گازهای خروجی و سطحی که لایه کاتالیزوری روی آن اعمال شده است افزایش می‌یابد. یک واکنش اکسیدکننده مونوکسیدکربن و هیدروکربن در کاتالیست انجام میشود و آنها را به موادی نسبتا بی‌خطر از جمله نیتروژن و دی‌اکسیدکربن تجزیه میکند. این مواد هستند که در نهایت از اگزوز خارج می‌شوند و خطر آنها کمتر از مونوکسیدکربن و هیدروکربن است.
برخی از کاتالیست‌ها با پایه فلزی یا سرامیکی هستند که روی آن را با آلیاژ ایریدیوم- پلاتین پوشانده‌اند. به‌دلیل ساختار لانه‌زنبوری کاتالیست، سطح تماس گازهای خروجی و سطحی که لایه کاتالیزوری روی آن اعمال شده است افزایش می‌یابد. یک واکنش اکسیدکننده مونوکسیدکربن و هیدروکربن در کاتالیست انجام میشود و آنها را به موادی نسبتا بی‌خطر از جمله نیتروژن و دی‌اکسیدکربن تجزیه میکند. این مواد هستند که در نهایت از اگزوز خارج می‌شوند و خطر آنها کمتر از مونوکسیدکربن و هیدروکربن است.
عمر مفید کاتالیست خودرو
بسیاری از شرکت‌های تولیدی ادعا می‌کنند که کاتالیست‌ها می‌توانند ۱۰۰هزار تا ۱۵۰هزار کیلومتر دوام بیاورند. این در حالی است که معمولا در واقعیت این طور نیست و کاتالیست‌ها خیلی زودتر از آنچه باید از کار می‌افتند. مخصوصا در کلان‌شهرها که دائما پشت ترافیک گیر می‌کنید. کاتالیست خودرو درواقع نوعی فیلتر است و فیلتر باید مرتب تعویض یا تمیز شود. مخصوصا اگر سیستم احتراق درست عمل نکند، عمر کاتالیست کوتاه میشود.
دلایل خرابی کاتالیزور
برخی از دلایل خرابی کاتالیست عبارت‌اند از:
اگر سیستم احتراق عملکرد بدی داشته باشد، کاتالیزور خراب میشود. دلیلش این است که احتراق به‌درستی صورت نمی‌گیرد و بدسوزی (میس فایر) رخ میدهد. در نتیجه، مخلوط سوخت به‌طور ناقص می‌سوزد. سوختن ناقص به تشکیل مقدار زیادی دوده می‌انجامد که در مبدل جمع میشود. در این مرحله می‌توان آن را تمیز کرد و مشکل را برطرف کرد. اما اگر به جایی برسد که سیم پیچ ذوب شود، دیگر تمیزکردن آن کمکی نخواهد کرد.
استفاده از سوخت با کیفیت پایین
یکی دیگر از دلایل خرابی کاتالیزور استفاده از سوخت کم‌کیفیت است. این سوخت‌ها به‌طور کامل نمی‌سوزند و مابقی فرایند سوختن آنها در کلکتور و مستقیما در مبدل انجام میشود. به همین دلیل ذرات ریز آنها فیلتر را مسدود می‌کنند و هوا نمی‌تواند از آن عبور کند.
کاتالیست بی‌کیفیت یا تقلبی
اگر کاتالیست را تعویض کرده‌اید و نوع بی‌کیفیت یا تقلبی آن را خریده‌اید، خیلی زود خراب میشود یا اینکه بدعمل میکند. برای مثال در کاتالیست تقلبی ممکن است قطر سلول‌های آن کوچک‌تر از اندازه معمول باشد. به این ترتیب حفره‌ها خیلی سریع مسدود و خراب می‌شوند.
نکته: سلول‌های کاتالیست ماشین‌های آمریکایی معمولا کوچک‌تر است. دلیلش این است که سوختی که در آمریکا استفاده میشود کیفیت بهتری دارد و مشکل احتراق کمتری ایجاد میشود.
مسدود شدن مبدل با پسماندهای احتراق
اگر موتور به هر دلیلی بیش‌ازحد روغن مصرف میکند، در طی احتراق دود سیاه خورنده‌ای تولید میشود که همراه با پسماندهای احتراق وارد مبدل میشود و روی آن اثر منفی می‌گذارد.
از کجا بفهمیم کاتالیزور خودروی ما سالم است؟
یک سری آزمایش وجود دارد که با آن می‌توان از سالم بودن کاتالیزور یا خرابی جزئی و یا کامل آن اطمینان حاصل کرد.
– بررسی قسمت بیرونی مبدل کاتالیست
اول از قسمت بیرونی مبدل کاتالیست شروع می‌کنیم. باید همه قسمت‌های بیرونی کاتالیزور را بدون اینکه آن را خارج کنیم بررسی کنیم. هر گونه آسیب مکانیکی، فرورفتگی، خراش یا تراشه ممکن است نشانه خراب‌شدن سلول‌های درون کاتالیزور باشد.
– خارج‌کردن مبدل و بررسی همه قسمت‌های آن
متأسفانه با بررسی قسمت خارجی کاتالیست نمیتوان به‌طور کامل وضعیت سلول‌های آن را بررسی کرد. اگر بیرون از آن مشکل چندانی نمی‌بینید تصور نکنید که حتما کاتالیزور سالم است. بهتر است مبدل را خارج کرده و قسمت لانه‌زنبوری آن را بررسی کنید. اگر بخش لانه‌زنبوری درست کار کند، کاتالیزور درست کار میکند. البته کاتالیزورها در اتومبیل‌های مختلف ممکن است متفاوت باشند.
– فشار گازهای خروجی را بررسی کنید
میزان فشار گازهای خروجی را بررسی کنید. برای این کار به دستگاه فشارسنج لازم است. فشارسنج میزان فشار گازهایی را که از اگزوز خارج می‌شوند اندازه می‌گیرد. اگر این فشار بالاتر از حد نرمال باشد، مبدل کاتالیست خراب شده است. البته این حد نرمال ممکن است برای خودروهای مختلف متفاوت باشد.